Πάνος Καφούσιας (Athens Science Festival): "Η επιστήμη ήταν και είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής" - Free Sunday
Πάνος Καφούσιας (Athens Science Festival): "Η επιστήμη ήταν και είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής"

Πάνος Καφούσιας (Athens Science Festival): "Η επιστήμη ήταν και είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής"

Tο Athens Science Festival, η μεγάλη γιορτή της επιστήμης, επιστρέφει από 21 έως 23 Οκτωβρίου στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων προσκαλώντας μικρούς και μεγάλους να ανακαλύψουν την επιστήμη μέσα από την τέχνη, τη διάδραση και το παιχνίδι σε ένα συναρπαστικό φεστιβαλικό τριήμερο στην καρδιά της πόλης.

Με έμπνευση το Foresight, τη στρατηγική διερεύνηση διαφόρων πιθανών εκδοχών του μέλλοντος, το φεστιβάλ μάς μεταφέρει στους «Κόσμους του Αύριο» που έρχονται με φόρα και φέρνουν μαζί έννοιες όπως η κλιματική αλλαγή, η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η αειφόρος ανάπτυξη.  Μέσα από βιωματικά εργαστήρια και διαδραστικά εκθέματα, οι συμμετέχοντες θα γνωρίσουν την υπολογιστική όραση, θα προγραμματίσουν και θα οδηγήσουν το δικό τους Minibot, θα ταξιδέψουν νοητά στο ηλιακό μας σύστημα και θα ανακαλύψουν τον ρόλο που συντελεί η δορυφορική τεχνολογία στην καταπολέμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Το πρόγραμμα του Athens Science Festival είναι πλούσιο και πολυσυλλεκτικό με δράσεις για όλους: 70 διαδραστικά δρώμενα, 25 εργαστήρια για παιδιά, 15 workshops για ενήλικες, 20 ομιλίες, εκθέσεις τέχνης και επιστήμης, διαγωνισμούς και stand-up science μεταξύ άλλων. Ακόμη, και φέτος κορυφαίοι επιστήμονες, ακαδημαϊκοί και επαγγελματίες από όλο τον κόσμο θα δώσουν το «παρών» στο φεστιβάλ επιχειρώντας μέσα από τις ομιλίες τους να δώσουν απαντήσεις σε μια σειρά από σύγχρονα ζητήματα.

O Πάνος Καφούσιας, Executive Manager του Athens Science Festival, μάς λέει περισσότερα.

 

Πώς προέκυψε ο τίτλος του φετινού φεστιβάλ «Κόσμοι του Αύριο» και ποια μεγάλη πρόκληση για την ανθρωπότητα κρύβεται πίσω από αυτόν;

Ο τίτλος του φετινού φεστιβάλ δημιουργήθηκε από την ανάγκη να γνωρίσουμε, να προετοιμαστούμε και να επηρεάσουμε, σε έναν βαθμό, το μέλλον ή τα διαφορετικά σενάρια που αυτό κρύβει. Έχοντας βιώσει πρόσφατα ένα σενάριο μέλλοντος που πριν λίγα χρόνια κανείς δεν θα πίστευε, δηλαδή μια παγκόσμια πανδημία που άλλαξε σημαντικά τον τρόπο ζωής και διάδρασης, οι «Κόσμοι του Αύριο» αποτελούν μια ευκαιρία, μια ματιά στις πολλές εναλλακτικές που κρύβει το μέλλον. Βασικό εργαλείο κατανόησης και εξερεύνησής τους η Επιστήμη και η ανάπτυξη της παγκόσμιας ερευνητικής δραστηριότητας. Εδώ κρύβεται βέβαια και η πρόκληση για την ανθρωπότητα, το κατά πόσο η εξερεύνηση και κατανόηση των διαφορετικών πτυχών που κρύβει το μέλλον θα μπορέσει να οδηγήσει στην απαραίτητη δράση στο τώρα, στο σήμερα.

Έχουμε την τάση ως άνθρωποι να ονειρευόμαστε το αύριο. Κάνουμε, όμως, κινήσεις για να βελτιώσουμε τις συνθήκες για τις επόμενες γενιές;

Έχουμε αυτή την τάση πραγματικά, γιατί τι είναι στην πραγματικότητα αυτά τα όνειρα; Είναι η ενστικτώδης λειτουργία του ανθρώπου να σχεδιάζει τις ιδανικές για αυτόν συνθήκες, έναν κόσμο οι λειτουργίες του οποίου είναι οι πλέον επιθυμητές, οι πλέον ιδανικές ώστε να ζει σε αυτόν ευτυχισμένος. Πολλά φιλοσοφικά και ρομαντικά στοιχεία σκέψης ενέχει αυτή η πρόταση, αλλά η αρχή της παραμένει μία: η θέληση του ανθρώπου να επηρεάσει προς το καλύτερο τον κόσμο γύρω του. Φυσικά, το όνειρο αντιπαραβάλλεται με την πραγματικότητα συχνά με τρόπο αφοπλιστικό, και εκεί όντως ξεφεύγουμε του στόχου. Το αποτέλεσμα είναι όπως το λέτε, μια αβεβαιότητα κατά πόσο το σήμερα οδηγεί σε ένα καλύτερο αύριο. Πιστεύω όμως ότι η θέληση αυτή, συνδυασμένη με την επιστήμη, ξεκλειδώνει πλέον ένα μονοπάτι και δίνει τα εργαλεία επίτευξης αυτού του ρομαντικού στόχου. Θα το δείτε και θα το βιώσετε και από κοντά στο Φεστιβάλ.

Στόχος του φεστιβάλ είναι να συνδέσει την επιστήμη με την καθημερινή ζωή. Πώς μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο; Ποια εργαλεία πρέπει να επιστρατεύσει ο ειδικός προκειμένου να γίνουν αντιληπτές δυσνόητες για το ευρύ κοινό έννοιες;  

Η επιστήμη ήταν και είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής. Αποτελεί πλέον βασικό καταλύτη στην βελτίωσή της, έστω και αν κάποιες φορές αυτό δεν είναι άμεσα αντιληπτό ή είναι δυσνόητο στην κατανόηση. Το Φεστιβάλ έχει ως διαχρονικό στόχο να παρουσιάζει στο κοινό και να απλοποιεί ακριβώς αυτό: τις δυσνόητες δηλαδή πτυχές της επιστήμης και να αμβλύνει την σκληρή επιστημονική γλώσσα με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνονται τα οφέλη της κατανοητά και προσιτά σε όλες και όλους. Εργαλεία στην επίτευξη αυτού του στόχου αναζητούμε ακριβώς μέσα από την καθημερινότητα μας, και μπορεί να είναι μεταξύ άλλων οι τέχνες, το παιχνίδι, η διασκέδαση και η δημιουργία. Επιστήμη σημαίνει να παρατηρήσω, να κατανοήσω, να γνωρίσω καλά κάτι. Οι τρόποι απόκτησης γνώσης μπορούν να είναι και απλοί και πολλές φορές ευχάριστοι και δημιουργικοί. Εκεί στοχεύει το Φεστιβάλ όλα αυτά τα χρόνια.

Σε μια εποχή όπου η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου έχει πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών μέσω του διαδικτύου πόσο εύκολο είναι να ξεχωρίσει κανείς τα πορίσματα των επιστημόνων από τα fake news;

Εύκολο δεν είναι, δυστυχώς. Το σήμερα, το παρόν της κοινωνίας και της καθημερινότητάς μας χαρακτηρίζεται από μια έκρηξη πληροφορίας, με την επικράτηση των μέσω κοινωνικής δικτύωσης, και όχι αυτού καθ’ αυτού του διαδικτύου, ως η πηγή άντλησής της. Όμως αυτά παραμένουν ένα εργαλείο με εμάς τους χρήστες τους, και έτσι πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε. Χρειάζεται κριτική σκέψη, κριτική προσέγγιση, και όρεξη. Η επιστήμη συνδράμει και σε αυτό το κομμάτι, και υπάρχουν σήμερα αρκετά εργαλεία ελέγχου και πιστοποίησης της διάχυτης πληροφορίας. Ο συλλογισμός είναι απλός και ακολουθεί την προσέγγιση και επιμέλεια που δείχνουμε σε άλλες στιγμές της καθημερινότητας μας, Όταν για παράδειγμα επιλέγουμε ένα προϊόν μεταξύ άλλων ελέγχουμε: είναι το καλύτερο; είναι αυτό που λέει ότι είναι; το συστήνουν αυτοί/ές που εκτιμούμε τη γνώμη τους; έχει ελεγχθεί και ανταποκρίνεται στην ανάγκη που έχουμε; και ούτω καθεξής. Με έναν αντίστοιχό τρόπο μπορούμε να φιλτράρουμε και να είμαστε επιλεκτικοί/ές στην πληροφορία που απορροφούμε.

Σχέδιο χωρίς τίτλο 1 min

Αν μπορούσατε να ξεχωρίσετε τα τρία φετινά highlight του φεστιβάλ ποια θα ήταν αυτά;

Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω. Οι φετινές συμμετοχές παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία και τεράστιο ενδιαφέρον. Ωστόσο με μία γρήγορη σκέψη, θα πω ότι ανυπομονώ για την ομιλία του δρ. Matthew Gardiner, καλλιτέχνη και βασικό ερευνητή στο Ars Electronica Futurelab, με τίτλο «Η Τέχνη & η Επιστήμη των Origami & της Ρομποτικής» όπου θα μας συστήσει την οριμποτική – συνδυασμός origami + ρομποτικής. Όπως και για το εργαστήριο του Mr Chem με εντυπωσιακά πειράματα με απλά υλικά, καθώς και για τη διαδραστική έκθεση “Planets in your Hand” όπου θα έχουμε τη δυνατότητα μέσω της αφής και της όρασης να μάθουμε για τις ιδιαιτερότητες του κάθε πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.

To Athens Science Festival δίνει πάντα έμφαση και στις εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά. Από ποια ηλικία και με ποιους τρόπους μπορεί να έρθει ο μικρός επισκέπτης σ’ επαφή με επιστημονικά θέματα;

Τα παιδιά είναι το μέλλον και αισθανόμαστε ταυτόχρονα υπεύθυνοι και περήφανοι που το ASF έχει τη δυνατότητα να προσφέρει σημαντικά ερεθίσματα για αυτή τη νέα γενιά που δημιουργείται, και δυνητικά μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωσή της. Οι μικροί και οι μικρές επισκέπτες/τριες του φετινού ASF θα μπορέσουν να πάρουν μέρος σε πολλά και διαφορετικά βιωματικά εργαστήρια, να επισκεφτούν την έκθεση με τα διαδραστικά εκθέματα και να παρακολουθήσουν πειράματα μικρής και μεγάλης κλίμακας. Το πρόγραμμα θα είναι πλούσιο και θα μπορεί να καλύψει από επισκέπτες προσχολικής ηλικίας και πέρα. Πιο συγκεκριμένα μιλάμε για ένα φεστιβάλ που θα φιλοξενήσει συμμετοχές από 130 ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς οργανισμούς, 70 διαφορετικά διαδραστικά δρώμενα, 25 εργαστήρια για παιδιά, 15 workshops για ενηλίκους, 20 ομιλίες, έκθεση τέχνης και επιστήμης, διαγωνισμούς, stand up science. Με ασφάλεια λοιπόν μπορούμε να πούμε πως θα υπάρχουν ποικίλες δράσεις για κάθε ηλικία!

Είστε ένας νέος άνθρωπος επιστήμονας. Τι σας κέρδισε και ασχοληθήκατε μ’ αυτό το πεδίο και τι θα συμβουλεύατε τα νέα παιδιά που τους φαίνονται δυσνόητα τα θετικά κυρίως μαθήματα;

Το πάθος και η αγάπη που είχα από πολύ μικρός για τα ζώα και γενικότερα τη φύση μετεξελίχθηκε σε μια επιθυμία/ανάγκη μελέτης και κατανόησης της, να ανακαλύψω τα μυστικά της και τον τρόπο λειτουργίας της, και κατ’ επέκταση μέσα από αυτή τη συνεχή παρατήρηση να γνωρίζω καθώς ζω, κομμάτι-κομμάτι, τον κόσμο. Αυτό άλλωστε είναι η επιστήμη: συστηματική παρατήρηση, ανακάλυψη και τελικώς γνώση για μια πληθώρα πραγμάτων που δομούν τον κόσμο γύρω μας. Εμένα με «τράβηξε» η φύση, η βιολογία, η γεωλογία και η παλαιοντολογία, για κάποιον άλλο μπορεί να είναι κάτι άλλο – δεν είναι ανάγκη όλοι να έχουμε τις ίδιες πηγές έμπνευσης και «πυροδότησης». Συμβουλή μου συνεπώς είναι να ακούμε το ένστικτό μας, τι μας κάνει χαρούμενους, τι αγαπάμε και τι θέλουμε να κατανοήσουμε. Αν το κάνουμε αυτό ο «φόβος» για οποιαδήποτε μαθήματα, θετικά και μη, σταδιακά θα αντικατασταθεί από μια όρεξη ανακάλυψης, προσωπική για τον καθένα και την καθεμία.

Τι εύχεστε για το φετινό φεστιβάλ, το οποίο μάλιστα έρχεται δια ζώσης στην Τεχνόπολη έπειτα από τρία χρόνια;

Είμαι αρκετά ενθουσιασμένος που μετά από τρία χρόνια φυσικής απουσίας, το Φεστιβάλ θα υποδεχθεί κόσμο από κοντά, θα καλωσορίσουμε και πάλι νέα παιδιά και ανθρώπους που η αγάπη τους για την επιστήμη και η περιέργεια τους θα τους οδηγήσει σε νέες ανακαλύψεις. Εύχομαι ότι το φετινό Φεστιβάλ, οι «Κόσμοι του Αύριο» θα εμπνεύσουν τους επισκέπτες να ονειρευτούν, όπως είπαμε παραπάνω, να πάρουν ιδέες και γνώση, να δημιουργήσουν δυνατότητες και πιθανότητες που δεν ήξεραν, και πρωτίστως να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν το δικό τους ιδανικό μέλλον.

Πληροφορίες:

Παρασκευή 21 έως Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2022

Εισιτήρια: Γενική είσοδος 5€
Μειωμένο εισιτήριο: 3€ (Α.Μ.Ε.Α-Άνεργοι-Φοιτητές), με την επίδειξη του αντίστοιχου δικαιολογητικού στα ταμεία τις ημέρες διεξαγωγής.

Περισσότερα: www.athens-science-festival.gr