Ταξίδι στα Κύθηρα

Γενέτειρα, κατά τον Ησίοδο, της θεάς Αφροδίτης, τα Κύθηρα έχουν εμπνεύσει πλήθος καλλιτεχνών. Φαίνεται πως όποιος πατάει το πόδι του στο Τσιρίγο –η μεσαιωνική ονομασία του νησιού– «στοιχειώνεται» από την ομορφιά του τοπίου του. Ο Αντουάν Βατό, σπουδαίος Γάλλος ζωγράφος του ροκοκό, αιχμαλώτισε την αίσθηση των Κυθήρων σε δυο διάσημους πίνακές του, ενώ ο Σαρλ Μποντλέρ στο διήγημά του «Ένα ταξίδι στα Κύθηρα» περιγράφει τη συνάντησή του με μια άγονη γη. Στην ποιητική συλλογή «Ενατενίσεις» του Ουγκό η μελαγχολία είναι συνώνυμη του τίτλου «Cerigo», ενώ ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Κώστα Ουράνη, το «Ταξίδι στα Κύθηρα», αναφέρεται σε μια ουτοπική Εδέμ. Ωστόσο, είναι το κινηματογραφικό έπος του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Ταξίδι στα Κύθηρα» που ξύπνησε το ενδιαφέρον του Νεοέλληνα να ανακαλύψει τουριστικά τα Κύθηρα, τα οποία ομολογουμένως παραμένουν ένα από τα τελευταία «ανεξερεύνητα», γι’ αυτό και ακόμη ήσυχα, ελληνικά νησιά.

Τα Κύθηρα, ενώ ανήκουν στα Επτάνησα, υπάγονται στην Περιφέρεια Αττικής και χωροταξικά βρίσκονται απέναντι από τη Λακωνία. Είναι ένα οροπέδιο με πανοραμική θέα στις τρεις θάλασσες που συναντιούνται εδώ: Αιγαίο, Ιόνιο και Κρητικό Πέλαγος. Η «ανορθοδοξία» στα Κύθηρα δεν περιορίζεται στα γεωπολιτικά. Το νησί είναι ένα μέρος αντιθέσεων. Κοσμοπολίτικα κι απόκοσμα ταυτόχρονα, ήρεμα αλλά όχι ήμερα.

Από δω έχουν περάσει Μινωίτες και Μυκηναίοι, Φοίνικες, Άραβες, Ρωμαίοι, Ενετοί, Βυζαντινοί, Βενετοί, Γάλλοι, Ρώσοι, Άγγλοι, ενώ υπήρξε ορμητήριο πειρατών – μάλιστα ο περιβόητος Μπαρμπαρόσα έκαψε την Παλαιόχωρα και οι πειρατές του σκότωσαν αμάχους και πούλησαν τους αιχμαλώτους ως σκλάβους. Από τον 18ο αιώνα οι Κυθηραίοι άρχισαν να εγκαταλείπουν το νησί τους, βάζοντας πλώρη για Αμερική, Αυστραλία, Πειραιά, Σμύρνη, όπου πριν από την Καταστροφή ο πληθυσμός κυθηραϊκής καταγωγής είχε φτάσει τους 14.000 και ήταν ο μεγαλύτερος από τους πληθυσμούς ελληνικής καταγωγής. Πλέον είναι η ανάπτυξη του τουρισμού που τους φέρνει και πάλι πίσω.

Η φυσική ομορφιά των Κυθήρων είναι ασύγκριτη. Απότομοι βράχοι, ποιητικά λιμανάκια, εύφορες κοιλάδες, καταρράκτες, μαγευτικές παραλίες, αναπαλαιωμένα αρχοντικά, ερειπωμένες μεσαιωνικές καστροπολιτείες, βενετσιάνικα και αιγαιοπελαγίτικα στοιχεία. Τα Κύθηρα διατηρούν έντονη αυθεντική νησιώτικη φυσιογνωμία χωρίς να έχουν παραδοθεί στην «ανάπτυξη». Ωστόσο, όσο κι αν σας γοητεύουν οι κολακευτικές τρίτες γνώμες και διηγήσεις για το νησί, μην το επισκεφτείτε χωρίς αυτοκίνητο.

Κυριότερα αξιοθέατα

Η Χώρα με τα παραδοσιακά στενά, την αρχιτεκτονική και το κάστρο της έχει χαρακτηριστεί «παραδοσιακός οικισμός».

Το Καψάλι, το λιμάνι της Χώρας με τους δίδυμους κόλπους, είναι το κέντρο της διασκέδασης. Απέναντι από αυτό βρίσκεται η βραχονησίδα Αυγό ή Χύτρα. Η θαλάσσια σπηλιά στη νότια πλευρά της και το «κρυμμένο» καταφύγιο για φώκιες που βρίσκεται στο πίσω μέρος της αποτελούν πόλο έλξης. Αξίζει να την επισκεφτείτε, αλλά να κοιτάξετε και τον καιρό.

Ποικίλες μουσικές και εικαστικές εκδηλώσεις διοργανώνονται τους καλοκαιρινούς μήνες από τον δήμο του νησιού. Τον Αύγουστο στο χωριό Φράτσια πραγματοποιείται έκθεση με αγροτικά προϊόντα και έργα υφαντικής, ενώ στα Μητάτα γίνεται γιορτή κρασιού.

Το μεγαλύτερο πανηγύρι είναι της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας τον Δεκαπενταύγουστο. Το μοναστήρι φιλοξενεί την ομώνυμη εικόνα που βρέθηκε μεταξύ 1300 και 1400 μ.Χ. και αποτελεί θρησκευτικό κέντρο του νησιού.

Η Παλαιόχωρα είναι η βυζαντινή πρωτεύουσα του νησιού. Ερειπωμένη από τον 12ο αιώνα, είναι «κρυμμένη» ανάμεσα σε δυο άγρια, επιβλητικά φαράγγια, δημοφιλή στους πεζοπόρους.

Στην έξοδο του μεγάλου φαραγγιού της Παλαιόχωρας, νότια της Αγίας Πελαγίας, βρίσκεται το χωριό Αγία Πελαγία, με το παλαιότερο λιμάνι του νησιού, υπέροχη παραλία και πολλές ταβέρνες και καταλύματα.

Ο Μυλοπόταμος είναι το παραδοσιακό χωριό που ξεχωρίζει στα δυτικά με τον καταρράκτη της Φόνισσας και τη μεσαιωνική Κάτω Χώρα με το ενετικό κάστρο, το εντυπωσιακό τοπίο και τα συντηρημένα βυζαντινά εκκλησάκια μέσα στο κάστρο. Τόσο ο Μυλοπόταμος όσο και η Κάτω Χώρα έχουν χαρακτηριστεί «παραδοσιακοί οικισμοί».

Ο Αβλέμονας, με το ήσυχο λιμανάκι με το μικρό ενετικό κάστρο, είναι προορισμός από μόνος του.

Η γέφυρα στο Κατούνι, που κατασκευάστηκε από τους Άγγλους το 1829 και ήταν η μεγαλύτερη στο είδος της στην Ελλάδα, είναι από τις πιο φωτογραφημένες.

Στο νησί υπάρχει πλήθος από παλαιούς ναούς και μονές από τον 13ο αιώνα και ύστερα. Τρία μοναστήρια, η Παναγία Μυρτιδιώτισσα, προστάτιδα του νησιού, η Αγία Μόνη και η Αγία Ελέσσα, βρίσκονται σε αντικριστές κορυφές βουνών.

Μια όμορφη διαδρομή ανάμεσα σε δροσερά πεύκα θα σας οδηγήσει στον Ποταμό, κεφαλοχώρι που παρουσιάζει σημαντικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον με τα παραδοσιακά σπίτια, τα παλιά αρχοντικά του νησιού, το ενετικό φρουραρχείο και το νεοκλασικό κτίριο του Νηπιοτροφείου. Τα παραδοσιακά καφενεία, οι φούρνοι, οι ταβέρνες, που προσφέρουν θαυμάσιες τοπικές σπεσιαλιτέ, και οι πολυάριθμες επιλογές διαμονής συνθέτουν την εικόνα του χωριού. Ξεχωρίζει το μουσικό καφενείο Αστικόν του Πειραιώτη Δημήτρη Κοντολέοντα που άφησε την πόλη και μετακόμισε μόνιμα στα Κύθηρα. Σημειώστε ότι αξίζει να επισκεφτείτε τον Ποταμό την Κυριακή, για να δείτε από κοντά το μεγάλο παζάρι που πραγματοποιείται στην κεντρική πλακόστρωτη πλατεία του και όπου μπορείτε να γευτείτε και να προμηθευτείτε αγροτικά παραδοσιακά προϊόντα των ντόπιων παραγωγών. Τον Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία διοργανώνεται πανηγύρι με πολύ χορό, φαγητό και ντόπιο κρασί.

Κυριότερες παραλίες

Οι παραλίες που αξίζει να επισκεφτείτε είναι το Διακόφτι, η Παλαιόπολη, το Καλαδί, οι Όχελες, η Φυρή Άμμος, το Μελιδόνι, το Καψάλι, η Αγία Πελαγία, οι Φούρνοι, ο Χαλκός, η Κομπονάδα, η Πλατιά Άμμος.