Τελευταία έξοδος: Σίφνος

Καθώς ο καιρός στις Κυκλάδες ακόμα θυμίζει καλοκαίρι, τα Καλάβρυτα και οι υπόλοιποι φθινοπωρινοί προορισμοί μπορούν να περιμένουν. Η Σίφνος, για όσους δεν έχουν πάει, θα αποδειχθεί μια αποκάλυψη και για όσους επιμένουν να την επισκέπτονται μια υπενθύμιση πως η ομορφιά προϋποθέτει απλότητα.

Το νησί του Νικόλαου Τσελεμεντέ διαθέτει μια ανεπιτήδευτη χάρη που φαίνεται να καλλιεργείται εδώ και αιώνες ως μέρος της κουλτούρας του νησιού και όχι ως τουριστική στρατηγική. Η καθαριότητα, τα φροντισμένα πεζούλια και οι φρεσκοασβεστωμένοι δρόμοι βρίσκονται στην καθημερινή έγνοια του Σιφναίου, επιτρέποντας στο λευκό να αντανακλάται από το μεσαιωνικό κάστρο μέχρι τα αφρισμένα κύματα – ή μήπως το αντίθετο;

Το λιμάνι της Σίφνου, οι Καμάρες, είναι ίσως το πιο φροντισμένο και καθαρό σε όλες τις Κυκλάδες. Το ηλιακό ρολόι στην είσοδό του, προσφορά του ιδρύματος Ευγενίδη, με USB θύρες για φόρτιση μικρών συσκευών με το «καλώς ήρθατε», ενημερώνει πως βρίσκεστε σε ένα eco friendly νησί με κάδους ανακύκλωσης και διαχώρισης ανακυκλώσιμων υλικών παντού. Γι’ αυτό προμηθευτείτε αμέσως την πάνινη τσάντα αγορών, καθώς στη Σίφνο, πολύ πριν από τα νομοθετικά βουλεύματα, η πλαστική τσάντα έχει επιβαρυντική χρέωση. Μη διστάσετε να κατευθυνθείτε στο information desk που έχει δημιουργήσει ο δήμος. Οι υπάλληλοι εκεί, όλοι νέοι και ευγενικοί, θα σας ενημερώσουν για το τι «παίζει» στο νησί τις ημέρες παραμονής σας εκεί. Και στη Σίφνο πάντα κάτι «παίζει». Από το Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας (αρχές Σεπτέμβρη) και τα Γρυπάρεια Λογοτεχνικά Σαββατόβραδα (Αύγουστος) μέχρι τα τοπικά πανηγύρια (όλο τον χρόνο) και τις εκδηλώσεις του δραστήριου Πολιτιστικού Κέντρου «Μαριάνθη Σίμου» (εμείς πετύχαμε ρεσιτάλ πιάνου Ρώσων συνθετών). Και καθώς είστε εκεί, θα διαπιστώσετε πως τόσο καθαρή παραλία δίπλα σε λιμάνι όσο αυτή της Αγίας Μαρίνας δεν έχετε ξαναδεί. Αμμουδερή και ρηχή –άρα ιδανική για παιδιά–, φιλοξενεί τα chill-out beach bars Ίσαλος και Folie, που σερβίρουν και εξαιρετικό φαγητό, αν και λίγο τσιμπημένο. Σε κάθε περίπτωση, σε αυτή τη μεριά δύει ο ήλιος στη Σίφνο και είναι ένα θέαμα που δεν επιτρέπεται να χάσετε.

Επόμενη στάση η κοσμοπολίτικη πρωτεύουσα της Απολλωνίας. Εδώ οι επιχειρηματίες πρέπει να έβαλαν στοίχημα μεταξύ τους ποιος θα φτιάξει το ομορφότερο κατάστημα – εμπορικό, μπαρ, τζελατερία ή εστιατόριο. Δεν εξηγείται αλλιώς η απουσία ανορθογραφίας. Ακόμα και οι τράπεζες, τα φαρμακεία και τα μίνι μάρκετ είναι καλαίσθητα. Για ιταλικό κατευθυνθείτε στο Mama Mia, για ουζομεζέδες στου Δρακάκη, για πιο ιδιαίτερο φαγητό στο Cayenne, για κοκτέιλ στο Αργώ και στο Μπότζι (δυστυχώς, το αγαπημένο μας GAD έκλεισε για τη σεζόν) και για γλυκό στον Γεροντόπουλο που λειτουργεί από το 1950.

Η αγορά της Απολλωνίας, πολυπρόσωπη, θα δελεάσει το budget σας, αλλά μην περιοριστείτε στο window shopping. Καθώς κλείνει η σεζόν, όλα έχουν εκπτώσεις μέχρι και 70%, όπως το μπουρζουάδικο Oasis Contemporary Fashion Store. Σε κάθε περίπτωση, μια επίσκεψη στο ιδιαίτερο You Are Here κρίνεται απαραίτητη. Μπορεί να μην έχει εκπτώσεις παρά μόνο το Πάσχα, όμως α) θα προμηθευτείτε το εξαιρετικό ομώνυμο free-press περιοδικό (www.youarehere.gr) και β) θα βρείτε δημιουργίες Ελλήνων designers από ελληνικά υλικά (από βραχιόλια μέχρι σανδάλια και τσάντες φτιαγμένες στον αργαλειό, φουλάρια από μετάξι Σουφλίου με απεικονίσεις σημείων της Σίφνου, κ.ά.) που μας θυμίζουν πως η Ελλάδα και ταλέντο διαθέτει αλλά και τις πρώτες ύλες για να διαμορφώσει fashion statement. Μην παραλείψετε μια επίσκεψη στον παραδοσιακό οικισμό του Ραμπαγά –από το ψευδώνυμο του Σιφναίου συγγραφέα και δημοσιογράφου Κλεάνθη Τριανταφύλλου που εξέδιδε το πολιτικο-σατιρικό περιοδικό «Ραμπαγάς» από το 1878. Μπορεί το ομώνυμο εστιατόριο υψηλής κουζίνας να έκλεισε, όμως ο υπέροχος κήπος του και η αυλή με τα παλιά ποδήλατα είναι ανοιχτή σε όλους. Στο τέλος του οικισμού το κατάστημα «Ένα μικρό ταξίδι» είναι αυτό ακριβώς που υπόσχεται: αντικείμενα, κυρίως ψάθινα, από τα ταξίδια των ιδιοκτητών του σε όλο τον κόσμο. Και αφού τελειώσετε την περατζάδα σας στα στενά της Απολλωνίας, επιστρέψτε στην αρχή και στην πλατεία Ηρώων, όπου φιλοξενείται το Λαογραφικό Μουσείο, καθώς η δημοτική αρχή είχε την ευφυΐα να μεταθέσει τις ώρες λειτουργίας του απογευματινές ώρες, μέχρι τις 23:00 – η Αθήνα ακούει; Εδώ θα δείτε τυροβούλια, χειροποίητα εργόχειρα, μαξιλαροντύματα, ξυλόγλυπτα μπαούλα, εργαλεία, κιούπια, λαΐνια και άλλα είδη λαϊκής χρήσης του περασμένου αιώνα.

Ο Αρτεμώνας είναι το δεύτερο σε μέγεθος χωριό του νησιού και βρίσκεται σε απόσταση 1,5 χλμ. από την Απολλωνία. Λευκά σπίτια με μαρμάρινες εισόδους, εσωτερικές αυλές, παλιά αλλά ανακαινισμένα αρχοντικά (όπως της οικογένειας Ι. Δραγάτση) και στην κορυφή του λόφου μερικά αλώνια και ανεμόμυλοι (παλιά λειτουργούσαν πάνω από δέκα). Εδώ θα κάνετε οπωσδήποτε στάση για να δοκιμάσετε τα μοναδικά γλυκά στο Κίτρινο Ποδήλατο με τη γραφική αυλή, ενώ λίγο πιο κάτω και πριν από το μεζεδοπωλείο Μωσαϊκό μια μεγάλη αυστηρή σιδερένια πόρτα οδηγεί σε έναν μαγικό κήπο και ντο θερινό σινεμά Dragatsi. Οι διαχειριστές του προσφέρουν κρασί, νερό και σπιτικό γλυκό, ενώ προβάλλουν ψαγμένες ταινίες – εμείς προλάβαμε το «Μάκμπεθ» και το ντοκιμαντέρ «Μάρλεϊ». Μην παραλείψετε να αφήσετε την οικονομική σας ενίσχυση στο πήλινο δοχείο στην είσοδο του σινεμά. Σε κάθε περίπτωση, το περπάτημα στα στενά του γραφικού Αρτεμώνα με τις χτιστές πεζούλες που δεν ξέρεις αν ανήκουν στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό χώρο του οικισμού –και δεν χρειάζεται να μάθεις, γιατί τα σπίτια του Αρτεμώνα είναι έτσι χτισμένα ώστε ο δημόσιος χώρος να λειτουργεί ως σημείο συνάντησης και επαφής– είναι μια βόλτα που απλώς πρέπει να κάνετε.

Η σιφνέικη γη, φαινομενικά άγονη, διακόπτεται επαναλαμβανόμενα από τις ξερολιθιές και τις αναβαθμίδες (ή λουριά) για να σου υπενθυμίσει πως βρίσκεσαι σε έναν τόπο με προαιώνια ιστορία. Και για όσους αμφιβάλλουν έχοντας συνηθίσει σε απτές αποδείξεις ιστορικού βάθους, το Κάστρο, 3,5 χλμ. από την Απολλωνία, θα τους πείσει. Χωριό και Κάστρο είναι ένα και εδώ οχυρώνονταν οι κάτοικοι της Σίφνου όταν δέχονταν επιδρομές από τους κουρσάρους. Η ενετική περίοδος δημιούργησε πάνω στα αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά κτίσματα οχυρωματικές προσθήκες και από εκείνη την περίοδο χρονολογούνται οι λόντζιες του οικισμού (οι πέντε θολωτές στοές του, που στην ουσία ήταν οι έξοδοι/είσοδοι στο Κάστρο). Και ενώ η οικιστική δομή του είναι αστική, με κονάκια για την κατώτερη τάξη και δεσποτικά για τους άρχοντες, το Κάστρο είναι ομοιόμορφο, με δίφατσα μακρόστενα μονόσπιτα που το ένα σφηνώνει στο άλλο δημιουργώντας ένα αδιαπέραστο τείχος. Οι Φράγκοι πρόσθεσαν σε κάθε του γωνιά εκκλησίες, 12 τον αριθμό – η Παναγία η Ελεούσα από τον 6ο αιώνα μ.Χ. (ανακαινίστηκε το 1859) μέχρι σήμερα λειτουργεί κάθε Κυριακή. Στο Κάστρο βρίσκεται και Αρχαιολογικό Μουσείο. Ωστόσο, την παράσταση κλέβει το εκκλησάκι Επτά Μάρτυρες (Εφταμάρτυρες έχει επικρατήσει να λέγεται) πάνω σε γυμνό πελαγίσιο βράχο, που είναι το πιο φωτογραφημένο μέρος του νησιού (μην παραλείψετε να έρθετε βραδάκι να δείτε το φεγγάρι να βγαίνει μέσα από το Αιγαίο).

Οι παραλίες της Σίφνου δεν είναι εξωτικές, δεν είναι δαντελένιες, ούτε χιλιομετρικά ατελείωτες. Είναι, όμως, όλες γραφικές και ικανοποιούν όλα τα γούστα. Βραχώδης αγριάδα στα Βρουλίδια και στα Σεράλια, βουτιές από τους ογκώδεις βράχους στους Εφταμάρτυρες. Ωστόσο, στο νησί κυριαρχεί η χρυσή –κυριολεκτικά– άμμος, από το λιμάνι κιόλας μέχρι τον παρασημοφορημένο με γαλάζια σημαία Πλατύ Γιαλό (για φαγητό στο παραδοσιακό Στέκι αλλά και στο γκουρμέ Ω3 που προτιμά ο Τομ Χανκς όταν έρχεται από τη γειτόνισσα Αντίπαρο), το Βαθύ με την παχιά άμμο (και την ταβέρνα στο κέντρο της παραλίας με τον ξυλόφουρνο στην αυλή), το παντός καιρού Αποκοφτό αριστερά από το γραφικό εκκλησάκι της Χρυσοπηγής (1650 μ.Χ., πολιούχος και προστάτιδα της Σίφνου) με τη θαυματουργή εικόνα, τις Σαούρες στα δεξιά του βράχου, το ψαρολίμανο στο απομακρυσμένο φιόρδ της Χερρονήσου με τις δυο ταβέρνες της να σερβίρουν φρέσκο και φτηνό ψάρι και τη Φασολού με τα γιγάντια αρμυρίκια.

Η αγγειοπλαστική στη Σίφνο είναι τέχνη προαιώνια που ανθεί και σήμερα. Θα βρείτε πολλά εργαστήρια (κάποια ακόμα με παραδοσιακό ποδοκίνητο τροχό) και καταστήματα όχι για σουβενίρ και αναμνηστικά αλλά για καθημερινής χρήσης αντικείμενα, από σερβίτσια μέχρι γάστρες. Ξεχωρίσαμε την τέχνη του Αντώνη Καλογήρου, κεραμίστα πέμπτης γενιάς, και το Sifnos Stoneware. Και αν ο εξερευνητής ζει μέσα σας, ακολουθήστε ένα από τα δεκάδες μονοπάτια του νησιού (μήκους 150 χλμ.) για να ανακαλύψετε μόνοι σας τις πρώτες ύλες (τα τσικαλαριά, κρυμμένα στους όρμους του νησιού, και τον άργιλο) που χρησιμοποιούν οι τοπικοί μάστορες στην πλούσια (και σε μεταλλεύματα) γη της Σίφνου. Τα μονοπάτια –πλακόστρωτα ή με πατημένο χώμα– ενώνουν τους οικισμούς με περάσματα μέσα από ελιές, κέδρους και αγριοκάτσικα και φέρνουν εδώ κάθε χρόνο εκατοντάδες Γάλλους πεζοπόρους (συνηθέστερη διαδρομή: Απολλωνία-Εξάμπελα).

Ωστόσο, όπως είπαμε, βρίσκεστε στο νησί του Νικόλαου Τσελεμεντέ – οι παλιοί ακόμη τον θυμούνται να βάζει τσουκάλι πήλινο στις πέτρες των βράχων στο νησάκι Κιτριανή (απέναντι από τον Πλατύ Γιαλό) και να φτιάχνει μακαρόνια, σάλτσα από φρέσκια ντομάτα και μανούρα λιγωμένη. Ο ουρανίσκος σας, λοιπόν, στη Σίφνο θα γνωρίσει γεύσεις που δεν θα ξεχάσει. Δοκιμάστε σιφνέικη καππαροσαλάτα –η κάππαρη στο νησί φυτρώνει ακόμη και ανάμεσα στα σκαλοπάτια των οικισμών–, ρεβιθοκεφτέδες –ζεστοί και τραγανοί–, ρεβιθάδα –από ξυλόφουρνο σε πήλινο σκεύος–, μαστέλο –κατσικάκι με κόκκινο κρασί και άνηθο που ψήνεται για πολλές ώρες στο ομώνυμο πήλινο σκεύος μαστέλο– και φυσικά γλυκά: αμυγδαλωτά, μελόπιτα, παστέλι, μπισκότα βουτύρου και κουλούρια με γλυκάνισο.

Ακούγονται ειδυλλιακά όσα σας περιγράφουμε; Πιστέψτε μας, είναι μόνο λίγα.