Η «Free Sunday»σε μια διαφορετική χώρα: Τι άλλαξε στην Ελλάδα στη διάρκεια της δεκαετίας

Η «Free Sunday» ξεκίνησε την πορεία της σε μία εντελώς διαφορετική χώρα από αυτή στην οποία λειτουργεί σήμερα.

Στα τέλη του 2008 η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση ήταν σε πλήρη εξέλιξη, αλλά εμείς δεν είχαμε καταλάβει τι συνέπειες θα είχε για την ελληνική οικονομία και την κοινωνία. Ήμασταν ακόμη σε φάση μεγάλης αισιοδοξίας, άλλωστε είχε επικρατήσει η άποψη ότι η ελληνική οικονομία ήταν θωρακισμένη ή αρκετά ευέλικτη για να αποφύγει τα χειρότερα.

Γνωρίζουμε τη συνέχεια, η οποία ήταν δύσκολη έως δραματική και διαμόρφωσε μια εντελώς διαφορετική χώρα από αυτή στην οποία εκδόθηκε για πρώτη φορά η «Free Sunday».

Οικονομική κατολίσθηση

Η αναγκαστική ένταξη σε πρόγραμμα-μνημόνιο, σε συνδυασμό με τον κακό προγραμματισμό, την προβληματική εφαρμογή τους και την χωρίς ουσιαστικό λόγο παράτασή τους, προκάλεσε ένα φοβερό οικονομικό σοκ.

Η Ελλάδα απώλεσε λόγω της κρίσης και της αναγκαστικής προσαρμογής γύρω στο 23% του ΑΕΠ και θα χρειαστεί 10 έως 15 χρόνια, εάν όλα πάνε καλά, για να επιστρέψει στα επίπεδα πριν από την κρίση. Μόνο η Ιταλία κινείται, όπως η Ελλάδα, σε χαμηλότερα επίπεδα ΑΕΠ από εκείνα του 2008, αλλά η διαφορά είναι 4,5 μονάδες και δεν έχει σχέση με την ελληνική κατολίσθηση.

Μπήκαμε στην κρίση με το 14ο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ε.Ε. των «28» και βρισκόμαστε σήμερα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, στην 24η θέση μεταξύ των «28». Η διαφορά είναι τεράστια και αλλάζει την ψυχολογία των πολιτών, οι οποίοι είναι οι μεγάλοι χαμένοι της κρίσης, της αναγκαστικής προσαρμογής και σε ορισμένες περιπτώσεις των κανόνων λειτουργίας της Ε.Ε. Πριν από την κρίση είχαμε μέσο εισόδημα που πλησίαζε το 95% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Είχε επικρατήσει η άποψη ότι μπορούσαμε να φτάσουμε πρώτα στη σύγκλιση των εισοδημάτων και στη συνέχεια στη σύγκλιση των οικονομικών επιδόσεων. Σήμερα το μέσο εισόδημα των Ελλήνων είναι κάτω από το 70% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και η πτώση συνεχίζεται με τη βοήθεια εξοντωτικών φορολογικών μέτρων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την κατανάλωση. Για παράδειγμα, το κόστος των τροφίμων ξεπερνάει στην Ελλάδα τον ευρωπαϊκό μέσο όρο παρά τη μεγάλη πτώση του εισοδήματός μας.

Ένα άλλο παράδειγμα που παραπέμπει στα «κίτρινα γιλέκα» της Γαλλίας είναι το ρεκόρ ευρωπαϊκής ακρίβειας που έχουν η Ελλάδα και η Ολλανδία στην τιμή του λίτρου της αμόλυβδης βενζίνης. Στη Γαλλία οι πολίτες εξεγέρθηκαν επειδή ο Πρόεδρος Μακρόν θα επέβαλλε έναν πρόσθετο «οικολογικό» φόρο στην κατανάλωση καυσίμων που θα έκανε το λίτρο της αμόλυβδης βενζίνης ακριβότερο. Η Γαλλία είναι έκτη-έβδομη στην Ε.Ε. σε ό,τι αφορά την ακριβότερη βενζίνη και οι Γάλλοι έχουν εισόδημα που πλησιάζει το διπλάσιο των Ελλήνων. Αυτή η σύγκριση τα λέει όλα για την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας και την πίεση που δέχεται η κοινωνία μας.

Διαφορετική κοινωνία

Η οικονομική κατολίσθηση έφερε δραματικές αλλαγές στην ελληνική κοινωνία.

Πρώτον, γύρω στους 400.000 νέους «ψήφισαν με τα πόδια τους», αναζητώντας καλύτερη οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική προοπτική στο εξωτερικό.

Δεύτερον, το 60% των ελεύθερων και μικρομεσαίων επαγγελματιών και συνολικά 1 εκατομμύριο άτομα που εργάζονταν στον ιδιωτικό τομέα βρέθηκαν σε αδιέξοδο και πέρασαν στο επαγγελματικό και κοινωνικό περιθώριο, φορτωμένοι με τεράστια προβλήματα.

Μία δεκαετία αργότερα, δεν υπάρχει σοβαρός διακανονισμός των οφειλών που πέρασαν από τις επιχειρήσεις στα φυσικά πρόσωπα, στη βάση μιας ξεπερασμένης από τις εξελίξεις νομοθεσίας, ενώ δεν υπάρχει καμία πρόνοια για τη λεγόμενη δεύτερη ευκαιρία που θεωρείται αυτονόητη στις χώρες της Ε.Ε.

Τρίτον, οι άνεργοι έμειναν αβοήθητοι, με αποτέλεσμα το 90% να μην παίρνει επίδομα ανεργίας, ενώ ο περιορισμός της ανεργίας στηρίχτηκε σε λύση απελπισίας, τη δημιουργία της γενιάς των 360 ευρώ. Το οκτάωρο έσπασε σε δύο τετράωρα. Το 55% των νέων θέσεων εργασίας είναι θέσεις μερικής απασχόλησης με λιγότερα από 400 ευρώ μεικτά τον μήνα, ενώ το 30% του συνόλου των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα είναι πλέον σε θέσεις μερικής απασχόλησης.

Τέταρτον, η κρίση μεγάλωσε το πρόβλημα υπογεννητικότητας στην Ελλάδα, ενώ έδιωξε από τη χώρα τους πιο δυναμικούς μετανάστες, οι περισσότεροι από τους οποίους επέστρεψαν στην Αλβανία ή πήγαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ο πληθυσμός μπήκε σε φάση συρρίκνωσης, με τους θανάτους να ξεπερνούν σε ετήσια βάση κατά 30.000 έως 40.000 τις γεννήσεις και τη δημογραφική γήρανση να απειλεί τα ασφαλιστικά ταμεία και συνολικά την οικονομία.

Είμαστε μια χώρα με 2,6 εκατομμύρια συνταξιούχους που στηρίζεται στην εργασία 3,7 εκατομμυρίων πολιτών, συχνά σε άθλιες συνθήκες και με μικρές ή και ανύπαρκτες αποδοχές.

Αλλαγή νοοτροπίας

Η διαφορετική Ελλάδα του 2018 σκέφτεται με άλλον τρόπο απ’ ό,τι το 2008. Γεγονός που επηρεάζει και τη λειτουργία των ΜΜΕ.

Δεν είναι τυχαίο ότι η φραστική βία και η στοχοποίηση αυτών που θεωρούνται αντίπαλοι είναι πλέον μέρος της κυβερνητικής πρακτικής και μπορεί να μετατραπεί σε κανόνα του δημόσιου βίου.

Ούτε είναι τυχαίο ότι οι θεωρίες συνωμοσίας, η επινόηση και ο εγκλωβισμός σε ανύπαρκτους μικρόκοσμους και τα fake news έχουν διαδοθεί σε τόσο μεγάλη κλίμακα στην Ελλάδα της κρίσης.

Η «Free Sunday» ξεκίνησε την πορεία της σε μια αισιόδοξη και ανέμελη χώρα με χαρακτηριστικά την έλλειψη θέλησης για την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και την άγνοια κινδύνου.

Η «Free Sunday» συνεχίζει την προσπάθεια σε μια χώρα που είναι οικονομικά και κοινωνικά ρημαγμένη και με πολίτες που έχουν χάσει τη συχνά υπερβολική αισιοδοξία τους και την αυτοπεποίθησή τους.

Η εφημερίδα μας πάντα λειτουργούσε σαν παράγοντας σταθεροποίησης και προετοιμασίας ενός καλύτερου μέλλοντος και αυτό θα συνεχίσει να κάνει ανεξάρτητα από τη δραματική αλλαγή του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού περιβάλλοντος.

Τα εύκολα χρόνια προειδοποιούσαμε για τις συνέπειες των μεγάλων λαθών και παραλείψεων και υπογραμμίζαμε την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων και της έγκαιρης προσαρμογής στους κανόνες της Ευρωζώνης και στις πιέσεις της παγκοσμιοποίησης. Στα δύσκολα χρόνια εξηγούμε τα προβλήματα, στηρίζουμε αποφασιστικά την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, προσπαθούμε να ελέγξουμε απαράδεκτες διχαστικές συμπεριφορές και να προετοιμάσουμε ένα μέλλον το οποίο μπορεί να μην είναι ρόδινο, πρέπει όμως να γίνει με τις δικές μας προσπάθειες αξιοπρεπές, δημιουργικό και ελπιδοφόρο.

Η «Free Sunday» στέκεται πάντα στο ύψος των περιστάσεων και αυτό θα συνεχίσει να κάνει.