Επτά θέματα κρίνουν τις εξελίξεις

Το 2019 πλησιάζει στο τέλος του με έναν υποδειγματικό για τη ΝΔ τρόπο. Οι εκλογικές νίκες που πέτυχε υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη ξεπέρασαν τις προσδοκίες, ενώ η κοινή γνώμη φαίνεται να στηρίζει την κυβέρνηση πέρα από την παραδοσιακή περίοδο χάριτος.

Όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν διψήφιο προβάδισμα της ΝΔ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και πολύ μεγάλη υπεροχή του κ. Μητσοτάκη έναντι του κ. Τσίπρα στα πρωθυπουργικά χαρακτηριστικά και στη δημοτικότητα.

Σε ζητήματα μεγάλης σημασίας η κυβέρνηση έχει το πλεονέκτημα έναντι των κομμάτων της αντιπολίτευσης, αλλά αυτό δεν προεξοφλεί την επιτυχία της. Υπάρχουν πολλές εκκρεμότητες, από την αντιμετώπιση και τη ρύθμιση των οποίων θα εξαρτηθούν, σε μεγάλο βαθμό, οι εξελίξεις.

Η οικονομία

Στην οικονομία η κυβέρνηση έχει κερδίσει πολλούς πόντους, γιατί συνδυάζει τη βελτίωση της οικονομικής προοπτικής με τη δραστική μείωση της φορολογίας και την κοινωνική ευαισθησία.

Η πολιτική δέσμευση Μητσοτάκη ότι κανένας δεν θα πάει χειρότερα και πως με το πέρασμα του χρόνου πολλοί θα αρχίσουν να πηγαίνουν καλύτερα ισχύει στο ακέραιο. Αυτό εξηγεί και τη νευρικότητα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αντιλαμβάνεται ότι η επιχειρηματολογία της περί νεοφιλελευθερισμού, εγκατάλειψης της μεσαίας τάξης και κυβερνητικής επίθεσης στα κοινωνικά δικαιώματα δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Όλες οι μετρήσεις της κοινής γνώμης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αξιοπιστία Μητσοτάκη, κυβέρνησης στα ζητήματα της οικονομίας είναι ενισχυμένη. Άλλωστε αυτή εκφράζεται με τη θετική αντίδραση των αγορών και τη χωρίς μεγάλα προβλήματα συνεννόηση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Πολλά, πάντως, θα εξαρτηθούν από τη διαμόρφωση του οικονομικού περιβάλλοντος σε επίπεδο Ευρωζώνης, ενώ είναι φανερό ότι η κυβέρνηση πρέπει να πάρει πρόσθετα μέτρα για να υπάρξει μεγάλη αύξηση των επενδύσεων, που θα φέρει ανάπτυξη, δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και τη χρηματοδότηση των φοροαπαλλαγών και της κοινωνικής πολιτικής.

Δύσκολη η καθημερινότητα

Στα ζητήματα της καθημερινότητας του πολίτη η κυβέρνηση έχει τεράστια απόσταση να καλύψει για να επιτύχει την ουσιαστική βελτίωση.

Μπορεί οι πολίτες να έχουν εκπαιδευτεί διαχρονικά στον περιορισμό των απαιτήσεών τους, αλλά εάν η κυβέρνηση θέλει να δημιουργήσει μια σταθερή σχέση με την εκλογική και κοινωνική βάση θα πρέπει να βρει τρόπους να αναβαθμίσει τις συγκοινωνίες, τη δημόσια υγεία, την εξυπηρέτηση του πολίτη.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι σε θέση, προς το παρόν, να ασκήσει μεγάλη πολιτική πίεση στα θέματα αυτά, γιατί επί κυβέρνησης Τσίπρα υπήρξε, σε γενικές γραμμές, επιδείνωση της κατάστασης. Από την πλευρά τους, τα κυβερνητικά στελέχη περιγράφουν προς τα πού θέλουν να κινηθούν, σε αρκετές περιπτώσεις όμως δυσκολεύονται να το κάνουν.

Η νέα απειλή

Ο σχεδιασμός της κυβερνητικής ηγεσίας επηρεάζεται από τη νεο-οθωμανική απειλή του Ερντογάν και της Τουρκίας.

Ο Ερντογάν επιχείρησε να εκμεταλλευτεί την «αραβική άνοιξη» το 2011, για να αναβιώσει τον… αυτοκρατορικό ρόλο της Τουρκίας. Απέτυχε, αλλά επανήλθε δριμύτερος μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016, στη βάση μιας πολιτικής συμμαχίας με τους ακραίους εθνικιστές, συμπεριλαμβανομένων των «γκρίζων λύκων».

Πρόκειται για μια νέου είδους πρόκληση για την Ελλάδα, εφόσον ξεφεύγουμε από τις παραδοσιακές αντιθέσεις και διαφορές μεταξύ των δύο χωρών και περνάμε στη διαμόρφωση μιας εξαιρετικά φιλόδοξης και επιθετικής στρατηγικής της Άγκυρας.

Η εκτίμηση σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα είναι μόνη μπροστά στην τουρκική επιθετικότητα είναι λάθος, εφόσον αντιδρούν πολλές χώρες, από το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τη Συρία μέχρι την Ιταλία και τη Γαλλία.

Το πρόβλημα, πάντως, είναι μεγάλο και θα μείνει μαζί μας για πολύ καιρό. Δικαιολογημένη η ανησυχία της κοινής γνώμης, με έξι στους δέκα Έλληνες να είναι βαθιά προβληματισμένοι με τη νέα στρατηγική του Ερντογάν.

Η κυβέρνηση έχει το πλεονέκτημα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος δεν θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστος στη διαχείριση εθνικών θεμάτων. Η σκλήρυνση της στάσης της Τουρκίας ενισχύει και τη γεωπολιτική διάσταση του προσφυγικού-μεταναστευτικού, εφόσον είναι φανερό ότι ο Ερντογάν θα το χρησιμοποιήσει στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής του. Στο θέμα αυτό η κυβέρνηση δεν δέχεται μεγάλη πολιτική πίεση, αφού η βασική πολιτική θέση του ΣΥΡΙΖΑ να έρθουν όσοι πρόσφυγες και μετανάστες επιθυμούν και να μείνουν όλοι στην Ελλάδα χωρίς περιορισμό απορρίπτεται από την κοινή γνώμη. Η κοινωνική πίεση, όμως, που δέχεται η κυβέρνηση μεγαλώνει με το πέρασμα του χρόνου και θα πρέπει να βρει τρόπο να εφαρμόσει σε διάστημα μερικών μηνών όσα περιγράφει ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης.

Η έννομη τάξη

Η κοινή γνώμη στηρίζει τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την αποκατάσταση και την προστασία της έννομης τάξης.

Από την πλευρά της, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ επιμένει σε έναν επικοινωνιακό, πολιτικό πόλεμο φθοράς που έχει στόχο να υποστηρίξει τους «αντιεξουσιαστές» και όσους προσπαθούν να ακυρώσουν στην πράξη την κυβερνητική πολιτική, αλλά και να δημιουργήσει την εντύπωση στο εσωτερικό και στην Ε.Ε. πως στην Ελλάδα έχουμε… αστυνομικό κράτος που δανείζεται πολιτικά χαρακτηριστικά από τη δικτατορία, τον Όρμπαν και τον Πινοσέτ.

Πρόκειται για μια μάχη που δίνει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ περισσότερο για λογαριασμό του μηχανισμού και των διασυνδέσεων του ΣΥΡΙΖΑ του 4% και λιγότερο για λογαριασμό της εκλογικής και κοινωνικής βάσης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε σωστό δρόμο – το αποδεικνύει και η υψηλή δημοτικότητα του αρμόδιου υπουργού, κ. Χρυσοχοΐδη. Τίποτα όμως δεν έχει κριθεί και θα χρειαστεί σημαντική προσπάθεια σε βάθος χρόνου για να αντιμετωπιστούν καταστάσεις που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.

Η πράσινη μετάβαση

Νέα πρόκληση για την κυβέρνηση είναι τα θέματα που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση της οικονομίας, βασική προτεραιότητα της Ε.Ε. κατά τη διάρκεια της πενταετίας που ξεκίνησε με την εκλογή της νέας Επιτροπής.

Τα προβλήματα είναι τεράστια και οφείλονται σε διαχρονικά λάθη και παραλείψεις. Επί κυβέρνησης Τσίπρα πήραν ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις, από το λιγνιτικό αδιέξοδο της ΔΕΗ μέχρι τα ευρωπαϊκά πρόστιμα για τη διαχείριση αποβλήτων και λυμάτων και την παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την καταστροφή της βιοποικιλότητας.

Η «πράσινη» φλυαρία των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει καμία σχέση με την κυβερνητική πολιτική που ακολούθησαν ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του, οξύνοντας τα περιβαλλοντικά προβλήματα.

Ανεξάρτητα από το κακό παρελθόν, η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να οργανώσει σε χρόνο-ρεκόρ την αποτελεσματική πράσινη μετάβαση της οικονομίας, διαφορετικά θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μεγάλη απώλεια ευρωπαϊκών κονδυλίων, σημαντικά πρόστιμα και ένα σωρό δυσλειτουργίες.

Πολλά θα εξαρτηθούν και από τις διεθνείς εξελίξεις, οι οποίες δεν είναι πάντα προς τη σωστή κατεύθυνση. Το Brexit θα κάνει πιο σύνθετο το ευρωπαϊκό περιβάλλον και μπορεί να δημιουργήσει ορισμένα πρακτικά ζητήματα στη συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο. Η διαφαινόμενη επανεκλογή Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2020 θα στείλει το μήνυμα ότι η συνεργασία με την Ε.Ε. δεν είναι στις προτεραιότητες της Ουάσινγκτον, ενώ η ευρωπαϊκή οικονομία δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ύφεσης, αλλά τείνει να χάσει την αναπτυξιακή δυναμική που είχε την περίοδο 2015-2018 και που έμεινε αναξιοποίητη, δυστυχώς, για την Ελλάδα από την κυβέρνηση Τσίπρα.