Τσίπρας: Επιστροφή στον «αγνό» λαϊκισμό - Free Sunday
Τσίπρας: Επιστροφή στον «αγνό» λαϊκισμό
Το περιβάλλον όμως έχει αλλάξει σε Ελλάδα, Ε.Ε.

Τσίπρας: Επιστροφή στον «αγνό» λαϊκισμό

Το τελευταίο διάστημα ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Τσίπρας επιχειρεί μία εντυπωσιακή στροφή προς τον «αγνό» επιθετικό λαϊκισμό. Φαίνεται ότι επενδύει σε μια επανάληψη της πορείας που τον έφερε στην εξουσία το 2015. Το ελληνικό και ευρωπαϊκό πολιτικό περιβάλλον όμως έχει αλλάξει εξαιτίας της πρωτοφανούς κρίσης που προκαλεί η πανδημία και είναι πολύ πιο δύσκολο για τους δεξιόστροφους και αριστερόστροφους λαϊκιστές απ’ ό,τι ήταν στην κρίση του 2008-2009 και στο ξεκίνημα της περιόδου των μνημονίων.

Δύο επιλογές

Ο αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε δύο βασικές επιλογές. Η πρώτη ήταν να κάνει μια ειλικρινή στροφή προς την κεντροαριστερά και την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, να υιοθετήσει υπεύθυνες θέσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης και να οργανώσει την ανάκαμψη του ΣΥΡΙΖΑ σε βάθος χρόνου, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που αναπόφευκτα θα του δοθούν.

Σε αυτή τη φάση η ΝΔ εξακολουθεί να έχει συντριπτική υπεροχή έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και ο Μητσοτάκης να δεσπόζει με την προσωπικότητά του στον δημόσιο βίο της χώρας. Σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν διαφορά μεγαλύτερη των 15 ποσοστιαίων μονάδων υπέρ της ΝΔ και σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Μητσοτάκης θεωρείται πολύ πιο πρωθυπουργικός και αξιόπιστος από τον κ. Τσίπρα.

Η συσπείρωση γύρω από την κυβέρνηση μπορεί να αλλάξει, ως έναν βαθμό, εξαιτίας των μεγάλων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων που εξακολουθεί να προκαλεί η πανδημία. Υπάρχει όμως τεράστια πολιτική απόσταση μεταξύ της μελλοντικής σχετικής αποσυσπείρωσης και της ουσιαστικής ενίσχυσης του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι λογικό πάντως να περιμένουμε ότι μετά το ξεπέρασμα της κρίσης και την επιστροφή σε πορεία οικονομικής ανάκαμψης ή και ανάπτυξης οι πολίτες μπορεί να χαλαρώσουν και να δώσουν μεγαλύτερες πολιτικές ευκαιρίες στα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Έλλειψη χρόνου

Η δεύτερη επιλογή, την οποία έκανε τελικά ο κ. Τσίπρας, οδηγεί στην επιστροφή στον επιθετικό λαϊκισμό ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούν.

Κατά την άποψή μου, οι λόγοι για τους οποίους ο κ. Τσίπρας επέλεξε να επαναλάβει τον εαυτό του είναι τρεις.

Πρώτον, τον τρομάζει η δημοσκοπική καθίζηση του ΣΥΡΙΖΑ και η προσωπική υπεροχή Μητσοτάκη απέναντί του. Φοβάται τη διενέργεια πρόωρων βουλευτικών εκλογών, που μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλη εκλογική πτώση του ΣΥΡΙΖΑ και αμφισβήτηση της ηγεσίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και τα συνεργαζόμενα με αυτήν ΜΜΕ προσπαθούν με κάθε τρόπο να κάψουν το σενάριο των πρόωρων εκλογών παρά το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης διαβεβαιώνει ότι η κυβέρνησή του θα εξαντλήσει την τετραετία. Σε αυτές τις συνθήκες ο ακραίος επιθετικός λαϊκισμός επιδιώκεται να μετατραπεί σε μέσο συσπείρωσης της σκληρής εκλογικής βάσης.

Δεύτερον, η εκλογική ήττα και η δημοσκοπική καθίζηση δημιουργούν μεγάλη εσωκομματική αναταραχή. Δεν υπάρχει ακόμη οργανωμένη αμφισβήτηση του ίδιου του κ. Τσίπρα, αλλά πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αρνούνται να τον ακολουθήσουν σε επιλογές που έχουν χαρακτηριστικά κλειστού κυκλώματος και πολιτικής, κοινωνικής ανευθυνότητας.

Τα περισσότερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ υποβάθμισαν την πολιτική, επικοινωνιακή λειτουργία τους σε όφελος ενός κυβερνητισμού που είχε συχνά και χαρακτήρα νομής της εξουσίας. Είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτούς να αναδείξουν ξανά τα αγωνιστικά τους χαρακτηριστικά και να οργανώσουν ένα καλύτερο πολιτικό μέλλον. Η εκτίμηση του κ. Τσίπρα είναι και σε αυτή την περίπτωση ότι ο χρόνος δουλεύει σε βάρος του και αν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση μπορεί να χάσει τον έλεγχο του κόμματος. Επιχειρεί, λοιπόν, τη συσπείρωση του σκληρού κομματικού πυρήνα μέσα από την ακραία πόλωση και τον ακραίο λαϊκισμό.

Τρίτον και σημαντικότερο, το μόνο για το οποίο έχει εκπαιδευτεί σωστά ο κ. Τσίπρας είναι ο επιθετικός λαϊκισμός. Του είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει τη βασική προσέγγισή του στην πολιτική και δεν υπάρχουν εγγυήσεις για την επιτυχία. Προτιμά, λοιπόν, να κάνει αυτό που ξέρει καλά, ανεξάρτητα από τις συνέπειες.

Δύσκολη αποστολή

Μπορεί ο δρόμος του ακραίου λαϊκισμού που επέλεξε ο κ. Τσίπρας να είναι πιο εύκολος γι’ αυτόν επειδή τον ξέρει καλά, είναι όμως πιο δύσκολος για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται ένα ειλικρινές άνοιγμα στην κεντροαριστερά για να αποτρέψει κάποιου είδους ανάκαμψη του ΚΙΝΑΛ, να περιορίσει τη διείσδυση Μητσοτάκη σε αυτόν τον χώρο και να βελτιώσει την εκλογική προοπτική του. Με τον τρόπο που κινείται ο κ. Τσίπρας, ο ΣΥΡΙΖΑ καίει τις πολιτικές γέφυρες που χρειάζεται.

Η κοινή γνώμη αντιμετωπίζει την επιστροφή Τσίπρα στον «αγνό» λαϊκισμό με επιφυλακτικότητα. Οι πολίτες πλήρωσαν ακριβά τον λογαριασμό της έκρηξης λαϊκισμού που οδήγησε στην εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 και δεν φαίνονται έτοιμοι να επαναλάβουν το ίδιο λάθος. Επιπλέον, η κρίση που προκαλεί η πανδημία συγκεντρώνει τα μυαλά και στρέφει τους περισσότερους πολίτες κατά των λαϊκίστικων πειραμάτων.

Ενδεικτικό το αποτέλεσμα των εκλογών της περασμένης Κυριακής και Δευτέρας 20-21 Σεπτεμβρίου σε επτά περιφέρειες της Ιταλίας. Παρά τις μεγάλες απώλειες από τον κορονοϊό, τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες και τις ενδοκυβερνητικές διαμάχες, οι ψηφοφόροι είπαν «όχι» στον Σαλβίνι και τη Λέγκα, που επεδίωκαν μια μεγάλη εκλογική νίκη για να αποσταθεροποιήσουν την κυβέρνηση Κόντε και να ανοίξει ο δρόμος για πρόωρες εκλογές στις οποίες θα θριάμβευε η Λέγκα.

Τελικά ο Σαλβίνι δεν πέτυχε τους εκλογικούς του στόχους στις επτά περιφέρειες και η διεκδίκηση της Τοσκάνης, μιας εξαιρετικά σημαντικής περιφέρειας με κεντροαριστερή παράδοση, κατέληξε σε μεγάλη ήττα για την υποψήφια του κόμματός του και τις δυνάμεις που την υποστήριζαν. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η Λέγκα, που άγγιζε ποσοστά της τάξης του 35%, υποχώρησε πρώτα προς το 30% και σήμερα κινείται γύρω στο 25%. Αυτά σε μια χώρα με κυβέρνηση χωρίς πολιτική συνοχή, με τους θανάτους από την πανδημία να έχουν ξεπεράσει τους 30.000 και την οικονομία να δέχεται αλλεπάλληλα πλήγματα. Παρά τα προβλήματα που αναφέραμε, οι πολίτες δεν θεωρούν ότι είναι ώρα για λαϊκίστικα πειράματα και, απ’ ό,τι φαίνεται, έχουν δίκιο. Αναφέρω ενδεικτικά ότι η ήττα του Σαλβίνι και της Λέγκας στις περιφερειακές εκλογές προκάλεσε μεγάλη πτώση στο επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου του ιταλικού Δημοσίου. Βρισκόταν πάνω από το 1% και κατά περιόδους συγκρινόταν με το ελληνικό και έπεσε κάτω από 0,8%. Η ήττα του Σαλβίνι ενίσχυσε την αξιοπιστία του ιταλικού Δημοσίου και συνέβαλε στη μείωση του κόστους διαχείρισης του υπέρογκου χρέους.

Το ίδιο μήνυμα κατά του λαϊκισμού μάς έστειλαν και οι πρόσφατες εκλογές στη Γαλλία για τη συμπλήρωση επτά κενών βουλευτικών εδρών, με τους βουλευτές που τις κατείχαν να έχουν αναλάβει αξιώματα στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Η συμμετοχή, όπως θα περίμενε κανείς, λόγω πανδημίας και περιορισμένου πολιτικού ενδιαφέροντος, έπεσε από το 50% σε ένα πρωτοφανές 20%. Το κόμμα του προέδρου Μακρόν έδειξε να εξαφανίζεται, με τους υποψηφίους του να χάνουν από τον πρώτο γύρο ή και να μην περνάνε στον δεύτερο γύρο. Οι τεράστιες απώλειες της προεδρικής πλειοψηφίας δεν ωφέλησαν τους εκπροσώπους του κόμματος της Λεπέν και της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Κερδισμένοι της αναμέτρησης στις συνθήκες που περιγράψαμε ήταν οι κεντροδεξιοί Ρεπουμπλικάνοι, οι Σοσιαλιστές και σε μικρότερο βαθμό οι Πράσινοι.

Είναι φανερό, λοιπόν, ότι ο κ. Τσίπρας επενδύει στον ακραίο επιθετικό λαϊκισμό σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική κοινή γνώμη φαίνεται να κρατάει αποστάσεις ασφαλείας από αυτόν και στην Ε.Ε. οι λαϊκιστές της άκρας Δεξιάς και της ριζοσπαστικής Αριστεράς δεν έχουν τη δυναμική με το μέρος τους και αδυνατούν να αξιοποιήσουν τις σημαντικές πολιτικές ευκαιρίες που τους προσφέρονται.

Πολιτικός κατήφορος

Προς το παρόν, πάντως, ο ΣΥΡΙΖΑ μπαίνει, με ευθύνη του κ. Τσίπρα, σε επικίνδυνο πολιτικό κατήφορο.

Η υποτιθέμενη ανανέωση των στελεχών που επιχείρησε η ηγεσία κατέληξε στην επικράτηση ενός ξύλινου κομματικού λόγου. Άνθρωποι με περιορισμένη πολιτική αξιοπιστία και πιο περιορισμένη επαγγελματική εμπειρία εμφανίζονται να έχουν τις λύσεις σε όλα τα θέματα με το θράσος του άσχετου που αρνείται και να μάθει.

Η αντικατάσταση του κ. Τσακαλώτου στον τομέα της Οικονομίας από την κ. Αχτσιόγλου συμβολίζει τη στροφή προς την απόλυτη ανευθυνότητα. Ο κ. Τσίπρας θέλησε να εκδικηθεί αυτόν που θεωρεί βασικό εσωκομματικό του αντίπαλο και να στηριχτεί σε ένα στέλεχος που επαναλαμβάνει ότι η ΝΔ είναι νεοφιλελεύθερη σε μια περίοδο που έχει σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ κρατικών παρεμβάσεων και επιμένει ότι ο Μητσοτάκης, ο οποίος κυριαρχεί στον χώρο του Κέντρου, απλώς μιμείται τον φασίστα δικτάτορα της Χιλής, Πινοσέτ.

Το χαμηλό πολιτικό επίπεδο της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ ανέδειξε με την παρέμβασή της η Ζανέτ Τσίπρα, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, αδελφή του προέδρου. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ζήτησε από τον κ. Τσακαλώτο να παραιτηθεί επειδή διαφώνησε δημόσια με τον χαρακτηρισμό «πολιτικός απατεώνας» που έκανε ο κ. Τσίπρας για τον κ. Μητσοτάκη.

Ο Τσακαλώτος υποστήριξε ότι η φραστική βιαιότητα και οι πολιτικές ακρότητες δεν τιμούν την παράδοση της Αριστεράς και, κυρίως, δεν διευρύνουν το ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ. Με τον Τσίπρα ενταγμένο στη σχολή Πολάκη και να βρίσκει διάφορους μιμητές, όπως η κ. Τζάκρη, ο Τσακαλώτος αντιμετωπίζεται ως εχθρός του προέδρου και του κόμματος.

Άλλωστε η οικογένεια Τσίπρα ξεχωρίζει κατά περιόδους με τις αντιδημοκρατικές της εκρήξεις. Η κ. Μπαζιάνα, σύντροφος Τσίπρα, είχε ζητήσει κατά την περίοδο της κυβέρνησης Τσίπρα τον απόλυτο έλεγχο της εξουσίας με τη λενινιστική έννοια του όρου. Με αυτά τα μυαλά, λογικό είναι και η αδελφή Τσίπρα να μην ανέχεται την απόλυτα λογική κριτική που ασκεί ο Τσακαλώτος.

Το κακό παράδειγμα

Πρώτος στον πολιτικό κατήφορο του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πρόεδρός του. Αποδίδει την ύφεση στον… Μητσοτάκη, ενώ είναι παγκόσμιο φαινόμενο που σχετίζεται με την πανδημία και δοκιμάζει όλες τις οικονομίες.

Εμφανίζει την κυβέρνηση να εφαρμόζει σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική υπέρ της αγοράς, ενώ ο Μητσοτάκης και το επιτελείο του έχουν σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ κρατικών παρεμβάσεων, σε μια προσπάθεια να στηρίξουν την οικονομία και την κοινωνία.

Εμφανίζει την κυβέρνηση να έχει χάσει τον έλεγχο στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ με βάση όλα τα στατιστικά στοιχεία οι επιδόσεις της Ελλάδας στο συγκεκριμένο θέμα παραμένουν από τις καλύτερες στην Ε.Ε.

Τέλος, όπως έδειξε η αποτυχημένη προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να οργανώσει «αυθόρμητη» αποδοκιμασία του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη από «αγανακτισμένους» πολίτες κατά την επίσκεψή του στην Καρδίτσα για να εκτιμήσει τις ζημιές από τη θεομηνία, η ηγετική ομάδα είναι αποφασισμένη να προσπαθήσει να επαναλάβει τη θλιβερή ιστορία του υποτιθέμενου κινήματος της πλατείας.