Έμεινε από δυνάμεις η ευρωπαϊκή άκρα Δεξιά

Ο χαρακτηρισμός από την ελληνική Δικαιοσύνη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης και οι βαριές ποινές σε ανώτατα στελέχη της προκάλεσαν θετικά έως εγκωμιαστικά σχόλια στην Ευρώπη για την ελληνική Δικαιοσύνη αλλά και για τις αντοχές του δημοκρατικού μας συστήματος.

Η ευρωπαϊκή εικόνα του Μητσοτάκη ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο, εφόσον αντιμετωπίζεται από τους περισσότερους ηγέτες ως ο ηγέτης που νίκησε εκλογικά τον λαϊκισμό της ριζοσπαστικής Αριστεράς και συνέβαλε στην πολιτική, εκλογική ισοπέδωση του λαϊκισμού της άκρας Δεξιάς, διευκολύνοντας έτσι τη Δικαιοσύνη στο έργο της.

Τα θετικά σχόλια και ο ενθουσιασμός των Ευρωπαίων οφείλονται και στην πίεση που δέχονται τα τελευταία χρόνια από τη δική τους άκρα Δεξιά. Η ευρωπαϊκή άκρα Δεξιά, με εξαίρεση το κόμμα Jobbik στην Ουγγαρία, δεν έχει νεοναζιστικά χαρακτηριστικά σαν τη Χρυσή Αυγή, γι’ αυτό άλλωστε οι κορυφαίοι της ευρωπαϊκής άκρας Δεξιάς, όπως η Λεπέν και ο Σαλβίνι, δεν θέλησαν ποτέ να έχουν πολιτικές σχέσεις με τη Χρυσή Αυγή.

Η καταδίκη της, όμως, έχει τεράστια πολιτική σημασία, γιατί απομονώνει τις φασίζουσες συνιστώσες των ακροδεξιών κομμάτων, συμβάλλοντας έτσι στην πολιτική, δημοσκοπική υποχώρησή τους.

Φασίστες εναντίον ακροδεξιών

Η Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία στις βουλευτικές εκλογές του 2017 εξασφάλισε ένα ποσοστό της τάξης του 12,6% και αναδείχθηκε σε κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης εξαιτίας της κυβερνητικής συνεργασίας των Σοσιαλδημοκρατών με τους Χριστιανοδημοκράτες, που ήρθαν πρώτοι, καταγράφει πλέον μονοψήφια δημοσκοπικά ποσοστά.

Μία από τις αιτίες της πτώσης της είναι ο εμφύλιος που έχει ξεσπάσει μεταξύ «ριζοσπαστών» –ουσιαστικά νεοφασιστών ή ναζιστών– και της ακροδεξιάς πλειοψηφίας.

Στα τοπικά Κοινοβούλια του Σλέσβικ-Χόλσταϊν και της Κάτω Σαξονίας η κοινοβουλευτική ομάδα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία διασπάστηκε κι έτσι έχασε τη δυνατότητα να έχει τη δική της κοινοβουλευτική ομάδα.

Μεγάλη εντύπωση προκάλεσε η δημοσιοποίηση προσωπικής συνομιλίας του Κρίστιαν Λουτ, μέχρι πριν λίγους μήνες εκπροσώπου Τύπου της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, στην οποία δήλωνε μεταξύ των άλλων: «Όσο χειρότερα πηγαίνει για τη Γερμανία, τόσο καλύτερα για την Εναλλακτική για τη Γερμανία». Συμπλήρωσε δε τη σκέψη του λέγοντας ότι ενδεχόμενη αύξηση των προσφύγων και των μεταναστών στη Γερμανία θα βοηθούσε το κόμμα του, για να καταλήξει: «Έτσι, η Εναλλακτική για τη Γερμανία θα πάει ακόμα καλύτερα. Σε κάθε περίπτωση, θα μπορούσαμε στη συνέχεια να τους σφάξουμε ή να τους βάλουμε σε θαλάμους αερίων ή ό,τι θέλεις, για μένα είναι το ίδιο».

Το ανώτατο στέλεχος της Εναλλακτικής για τη Γερμανία θεωρούσε ότι συνομιλούσε με μια οπαδό του κόμματος και θαυμάστριά του, η οποία όμως συνεργαζόταν σε δημοσιογραφική έρευνα για τις μεθόδους και την ιδεολογία της γερμανικής άκρας Δεξιάς.

Οι χρυσαυγίτικες απόψεις του τον οδήγησαν σε δημόσια συγνώμη και αναγκαστική παραίτηση από τη θέση του έμμισθου στελέχους του κόμματος, φανέρωσαν όμως πώς ακριβώς σκέφτονται και οργανώνονται οι πιο ακραίοι της γερμανικής άκρας Δεξιάς.

Οι απόψεις του Λουτ σε μια χώρα με το παρελθόν της Γερμανίας είναι πραγματικά ανατριχιαστικές και δικαιολογημένα προκάλεσαν ανησυχία στην κοινή γνώμη για τον τρόπο που σκέφτονται και δρουν πολλά στελέχη της Εναλλακτικής για τη Γερμανία.

Ο ενθουσιασμός πολλών γερμανικών ΜΜΕ για τον θρίαμβο της Ελληνικής Δημοκρατίας επί της Χρυσής Αυγής οφείλεται και στη δικαιολογημένη αγωνία για τις μεθόδους και τις στοχεύσεις της Εναλλακτικής για τη Γερμανία.

Κατάρρευση στην Αυστρία

Στις δημοτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στη Βιέννη την Κυριακή 11 Οκτωβρίου φάνηκε η αποδυνάμωση του Κόμματος της Ελευθερίας, που εκφράζει την αυστριακή άκρα Δεξιά.

Σε μια πόλη όπου κυριαρχούν παραδοσιακά οι Σοσιαλδημοκράτες, η άκρα Δεξιά ήρθε δεύτερη στις δημοτικές εκλογές του 2015 με το εντυπωσιακό ποσοστό 31%. Αξιοποίησε τότε τα προβλήματα με τις προσφυγικές-μεταναστευτικές ροές και τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης με τον κυβερνητικό συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και Λαϊκού Κόμματος. Την περασμένη Κυριακή το ποσοστό της άκρας Δεξιάς στις δημοτικές εκλογές της Βιέννης έπεσε στο 9%.

Το άστρο του νεαρού κεντροδεξιού καγκελάριου Κουρτς, η εμπλοκή της ηγεσίας της άκρας Δεξιάς σε εντυπωσιακά σκάνδαλα με ερωτική και οικονομική διάσταση αλλά και η διάσπαση του Κόμματος της Ελευθερίας συνέβαλαν στην κατάρρευση του εκλογικού ποσοστού της αυστριακής άκρας Δεξιάς.

Πριν από μερικά χρόνια το Κόμμα της Ελευθερίας εμφανιζόταν ως ισοδύναμος αντίπαλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του Λαϊκού Κόμματος. Σήμερα το Λαϊκό Κόμμα του Κουρτς κινείται γύρω στο 40%, οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν υποχωρήσει στο 20%, οι Πράσινοι κινούνται γύρω στο 15% και λίγο πιο κάτω βρίσκεται, σε εθνικό επίπεδο, το Κόμμα της Ελευθερίας.

Η αποτυχία του Σαλβίνι

Την Κυριακή 20 και τη Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκαν εκλογές σε περιφέρειες της Ιταλίας. Στόχος του Σαλβίνι και της Λέγκας ήταν να πάρουν τον έλεγχο της περιφέρειας της Τοσκάνης, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες ελέγχεται από την κεντροαριστερά. Με αυτόν τον τρόπο ο Σαλβίνι θα περνούσε το μήνυμα ότι υπάρχει διάσταση μεταξύ της θέλησης του λαού και της κυβέρνησης Κόντε, που στηρίζεται στη συνεργασία του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος και του Κινήματος Πέντε Αστέρων. Η συνεργασία μεταξύ κυβερνητικών εταίρων με διαφορετικές απόψεις σε βασικά ζητήματα αποσκοπεί, μεταξύ των άλλων, στο να κρατηθούν ο Σαλβίνι και η Λέγκα μακριά από την εξουσία. Η επιχείρηση «Τοσκάνη», στην οποία τόσα είχε επενδύσει ο Σαλβίνι, απέτυχε, εφόσον ο υποψήφιος της κεντροαριστεράς επικράτησε με σχετική άνεση.

Με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η Λέγκα έχει πέσει από το 35% στο 25%, χάνοντας ψήφους προς ένα άλλο κόμμα με ακροδεξιές ρίζες, τα Αδέλφια της Ιταλίας, που καταγράφουν ποσοστά της τάξης του 15%. Ένα από τα προβλήματα της ευρωπαϊκής άκρας Δεξιάς είναι οι προσωπικές στρατηγικές των «αστέρων» της και οι διασπαστικές τάσεις που εκδηλώνονται για διάφορους λόγους.

Ο Σαλβίνι διατηρεί σημαντικές δυνάμεις με την προοπτική συνεργασίας με τα Αδέλφια της Ιταλίας αλλά και την κεντροδεξιά Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, απέτυχε όμως στην προσπάθειά του να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση Κόντε και να αναδειχθεί σε κυρίαρχο του παιχνιδιού.

Κρίση και προσφυγικό

Εκτός από τους λόγους που ανέφερα για τους οποίους περιορίζεται η δύναμη της ευρωπαϊκής άκρας Δεξιάς υπάρχει και μια γενικότερη αλλαγή στο πλαίσιο του δημόσιου βίου, η οποία δεν φαίνεται να την ευνοεί.

Η υγειονομική, οικονομική και κοινωνική κρίση που προκαλεί ο κορονοϊός ενισχύει τη συσπείρωση γύρω από τις κυβερνήσεις που κάνουν καλή ή αρκετά καλή δουλειά σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας και περιορίζει τη διάθεση των πολιτών για ακροδεξιές περιπέτειες.

Αυτό είναι ιδιαίτερα φανερό στη Γερμανία, η οποία έχει την καλύτερη βαθμολογία μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών στην πολιτική που εφαρμόζει για να προστατεύσει τη δημόσια υγεία, την οικονομία και την κοινωνία. Τα ποσοστά της Μέρκελ και των Χριστιανοδημοκρατών ενισχύθηκαν σημαντικά, συμβάλλοντας έτσι στη δημοσκοπική υποχώρηση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία.

Στην Ιταλία, η οποία δοκιμάστηκε σκληρά στο πρώτο κύμα κορονοϊού, η κυβέρνηση Κόντε κέρδισε έδαφος με τη φιλότιμη προσπάθεια που έκανε, ενώ η Λέγκα βγήκε ζημιωμένη, επειδή τα μεγαλύτερα προβλήματα στα νοσοκομεία παρατηρήθηκαν σε βόρειες περιφέρειες, όπου έχει τον έλεγχο της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, υπεύθυνης για το σύστημα υγείας.

Η δοκιμασία του κορονοϊού κάνει τους πολίτες πιο προσεκτικούς και τον εντυπωσιασμό του ακροδεξιού λαϊκισμού λιγότερο αποτελεσματικό.

Μεγάλη συμβολή στον περιορισμό της επιρροής της άκρας Δεξιάς είχε η αποφασιστική στάση της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην κρίση στον Έβρο. Η προσπάθεια του Ερντογάν να εκβιάσει την Ε.Ε. αυξάνοντας τις προσφυγικές-μεταναστευτικές ροές με τη μέθοδο του 2015-2016 απέτυχε και η Ελλάδα αναδείχθηκε, όπως είπε η Φον ντερ Λάιεν, σε ασπίδα της Ευρώπης, ταυτόχρονα και σε ασπίδα της δημοκρατίας.

Το 2015-2016 η πολιτική του «λιάζονται» που εφάρμοσε η κυβέρνηση Τσίπρα οδήγησε στη μετακίνηση 1 εκατομμυρίου προσφύγων και μεταναστών από την Τουρκία σε Αυστρία, Γερμανία, Σουηδία μέσω Ελλάδας, γεγονός που εκτίναξε τα ποσοστά της ευρωπαϊκής άκρας Δεξιάς. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία στις εκλογές του 2013 εμφανίστηκε ως υπέρμαχος της αποβολής της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, δεν κατάφερε να περάσει το όριο του 5% που εξασφαλίζει την εκπροσώπηση στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, ενώ το 2017 έφτασε στο 12,6%, επενδύοντας κυρίως στα προβλήματα που προκάλεσαν οι προσφυγικές-μεταναστευτικές ροές του 2015-2016.

Η αποφασιστική στάση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η οποία εξουδετέρωσε τον εκβιασμό του Ερντογάν, και στη συνέχεια οι περιορισμοί που συνδέονται με την κρίση του κορονοϊού περιόρισαν δραστικά τις ροές και αφαίρεσαν το πολιτικό οξυγόνο από την άκρα Δεξιά.

Απομυθοποίηση Brexit-Τραμπ

Η ευρωπαϊκή άκρα Δεξιά είχε ταυτιστεί σε σημαντικό βαθμό με το Brexit –που θεωρούσε ουσιαστικό βήμα για τη διάλυση της Ε.Ε.– και με την αντιευρωπαϊκή πολιτική του Τραμπ.

Το Brexit δεν έφερε την πολυδιαφημισμένη παγκόσμια Βρετανία, αλλά ανέδειξε, σε συνθήκες κορονοϊού, τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας της, την κόπωση του εθνικού συστήματος υγείας και την αδυναμία της κυβέρνησης Τζόνσον να οργανώσει την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας. Η Βρετανία του Brexit έχει τον χειρότερο συνδυασμό υγειονομικών και οικονομικών επιδόσεων την περίοδο του κορονοϊού. Το Brexit μετατράπηκε από όραμα για την ευρωπαϊκή άκρα Δεξιά σε σημαντικό παράγοντα απομυθοποίησής της.

Τα ίδια και χειρότερα με τον Τραμπ. Η αντιευρωπαϊκή στρατηγική του και το αυταρχικό στιλ του έγιναν στην αρχή δεκτά με ενθουσιασμό από τους αντιευρωπαίους της άκρας Δεξιάς. Με το πέρασμα του χρόνου έγινε φανερό ότι το «πρώτα η Αμερική», έτσι όπως εφαρμόστηκε, έβλαψε τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα των ευρωπαϊκών κρατών και των ευρωπαϊκών λαών. Η υποτιθέμενη ειδική σχέση Τζόνσον-Τραμπ που θα συνέβαλλε στην οικονομική «απογείωση» της Βρετανίας μετά το Brexit αποδείχθηκε αντιπαραγωγική και ανέδειξε τη βρετανική μοναξιά. Τζόνσον και Τραμπ φιλοδόξησαν να μετατραπούν σε παράγοντες διάλυσης της Ε.Ε., αλλά η δημοκρατική Ευρώπη αποδείχθηκε ανθεκτική. Ο Τραμπ αρχίζει να μοιάζει με πολιτικό παρελθόν, ενώ ο Τζόνσον είναι πιθανότερο να διαλύσει το Ηνωμένο Βασίλειο παρά την Ε.Ε. Το 58% των Σκωτσέζων δηλώνουν υπέρμαχοι της απόσχισης από το Ηνωμένο Βασίλειο για να παραμείνουν στην Ε.Ε. και παρόμοια δυναμική αναπτύσσεται για πρώτη φορά στη Βόρεια Ιρλανδία.

Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά επένδυσε στον Τζόνσον και στον Τραμπ και τώρα θα πληρώσει τον πολιτικό λογαριασμό.