Αναγκαία αλλά δύσκολη η επανεκκίνηση του τουρισμού - Free Sunday
Αναγκαία αλλά δύσκολη η επανεκκίνηση του τουρισμού
Ο χρόνος και η οικονομία πιέζουν.

Αναγκαία αλλά δύσκολη η επανεκκίνηση του τουρισμού

Από τα μέσα Μαΐου έχει προγραμματιστεί η σταδιακή επανεκκίνηση του ελληνικού τουρισμού με την ελπίδα ότι από τα μέσα Ιουλίου η τουριστική κίνηση θα θυμίζει κατά κάποιον τρόπο την προ πανδημίας περίοδο.

Η ελληνική οικονομία έχει τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τον τουρισμό και τις σχετικές υπηρεσίες σε σύγκριση με τις άλλες οικονομίες της Ε.Ε.

Σαν να μην έφτανε αυτό, ο εσωτερικός τουρισμός δεν είναι τόσο ισχυρός όσο στην Ιταλία και την Ισπανία, που αποτελούν βασικούς ανταγωνιστικούς τουριστικούς προορισμούς, οπότε η κάμψη του διεθνούς τουρισμού χτυπάει ιδιαίτερα σκληρά τις υπηρεσίες και το σύνολο της οικονομίας μας.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι επαγγελματίες του χώρου και η κυβέρνηση καλούνται να λύσουν ένα δύσκολο οικονομικό, πολιτικό και υγειονομικό σταυρόλεξο.

Έχουμε στη διάθεσή μας δυνατότητες που δεν είχαμε κατά την προηγούμενη τουριστική περίοδο. Παράλληλα, όμως, έχει επιδεινωθεί η κατάσταση σε ό,τι αφορά την πανδημία, ενώ πολιτικοί και διεθνοπολιτικοί υπολογισμοί άλλων χωρών κάνουν ακόμη πιο σύνθετη την επανεκκίνηση του ελληνικού τουρισμού.

Μεγαλώνουν οι δυσκολίες

Με το πέρασμα του χρόνου μεγαλώνουν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ελληνικός τουρισμός. Τον Απρίλιο του 2020 επικρατούσε η άποψη ότι θα μπορούσαμε, υπό προϋποθέσεις, να προλάβουμε το μεγαλύτερο μέρος της τουριστικής περιόδου. Τελικά, η τουριστική κίνηση και τα έσοδα κινήθηκαν στο χαμηλό επίπεδο του 20% της χρονιάς-ρεκόρ, που ήταν το 2019.

Τώρα διαπιστώνουμε ότι η ανάκαμψη του ελληνικού τουρισμού θα πάρει χρόνο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις εκπροσώπων του τουριστικού τομέα, θα φτάσουμε στο 2023, ενδεχομένως και στο 2024, για να επιστρέψουμε στην τουριστική κανονικότητα που μας ενδιαφέρει.

Η πανδημία δημιουργεί νέες οικονομικές προκλήσεις, οι οποίες είναι αρκετά δύσκολο να απαντηθούν σε μια χώρα με τα διαρθρωτικά προβλήματα και τις διοικητικές, διαχειριστικές αδυναμίες της Ελλάδας. Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι ο Covid-19 επιτάχυνε το τέλος του μαζικού και σχετικά χαμηλής ποιότητας τουρισμού στον οποίο στηριχτήκαμε, σε μεγάλο βαθμό, στην Ελλάδα. Στην Ιταλία ενισχύεται το κίνημα για ποιοτικό τουρισμό με μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και των αστικών κέντρων. Η πανδημία ανέδειξε νέες τάσεις ή ενίσχυσε παλαιότερες, όπως είναι η πράσινη, η ενεργειακή και η ψηφιακή μετάβαση. Αν θέλουμε να αποφύγουμε μια νέα υποβάθμισή μας στον μετά τον Covid-19 διεθνή καταμερισμό εργασίας θα πρέπει να απομακρυνθούμε από το μοντέλο του παραδοσιακού μαζικού τουρισμού.

Θα πρέπει επίσης να περιορίσουμε την εξάρτησή μας από τον τουρισμό και τις σχετικές υπηρεσίες, ενισχύοντας τον ρόλο της βιομηχανίας, ιδιαίτερα της εξαγωγικής, στην εθνική οικονομία. Δεν είναι τυχαίο ότι χώρες με ισχυρή βιομηχανία και καλές εξαγωγικές επιδόσεις πλήρωσαν λιγότερο ακριβά από οικονομική και κοινωνική άποψη την πανδημία.

Επιβάλλεται, λοιπόν, μια δραστική αναδιάρθρωση του ελληνικού τουρισμού και του συνόλου της οικονομίας μας, η οποία δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθεί.

Χειρότερα, αλλά προλαβαίνουμε

Ένα βασικό εμπόδιο στον δρόμο της επανεκκίνησης του ελληνικού τουρισμού είναι οι κακές επιδόσεις μας στην αντιμετώπιση της πανδημίας αυτή την περίοδο. Τον Απρίλιο του 2020 η Ελλάδα είχε σοβαρό πλεονέκτημα έναντι της Πορτογαλίας και της Ισπανίας σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας και τη δυνατότητα προβολής μιας ασφαλούς τουριστικής χώρας.

Για παράδειγμα, στις 20 Απριλίου του 2020 είχαμε 21 θανάτους από Covid-19 στην Πορτογαλία και 29 θανάτους ημερησίως το επταήμερο που προηγήθηκε.

Η κατάσταση ήταν δύσκολη στην Πορτογαλία και περίπου απελπιστική στην Ισπανία. Την ίδια ημέρα καταγράφηκαν 410 θάνατοι από Covid-19 στην Ισπανία, ενώ ο ημερήσιος μέσος όρος του επταημέρου που προηγήθηκε ήταν 497 θάνατοι.

Η κατάσταση στην Ελλάδα στις 20 Απριλίου του 2020 ήταν συγκριτικά ειδυλλιακή. Τη συγκεκριμένη ημέρα είχαμε 3 θανάτους από Covid-19 και ο ημερήσιος μέσος όρος του επταημέρου που προηγήθηκε ήταν 2 θάνατοι.

Εντελώς διαφορετική καταγράφηκε η κατάσταση έναν χρόνο αργότερα, στις 20 Απριλίου 2021. Οι θάνατοι στην Ελλάδα ήταν 78 στη διάρκεια του τελευταίου 24ώρου και 581 στη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας. Οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν 1 και 23 στην Πορτογαλία, που έχει περίπου τον ίδιο πληθυσμό μ’ εμάς, ενώ στην Ισπανία, η οποία έχει τεσσερισήμισι φορές τον πληθυσμό μας, καταγράφηκαν 121 θάνατοι το τελευταίο 24ωρο και 477 στη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας.

Επομένως, είναι φανερό ότι το υγειονομικό τουριστικό πλεονέκτημα του Απριλίου 2020 έχει μετατραπεί σε υγειονομικό τουριστικό μειονέκτημα, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, τον Απρίλιο του 2021. Υστερούμε πάρα πολύ σε σχέση και με άλλους τουριστικούς προορισμούς, όπως είναι η Κύπρος, ακόμη και σε σχέση με την Τουρκία, οι αρχές της οποίας, όμως, έχουν την τάση να «μαγειρεύουν» τα στοιχεία για τα νέα κρούσματα και κυρίως τους θανάτους. Η υγειονομική μας κατάσταση συγκρίνεται με αυτήν της Ιταλίας, που αποτελεί άλλον εξαιρετικά σημαντικό τουριστικό προορισμό.

Βρισκόμαστε ακόμα στην περίοδο των μη δεσμευτικών προκρατήσεων, όπου το υγειονομικό μειονέκτημα δεν παίζει καθοριστικό ρόλο. Θα πρέπει όμως να βελτιώσουμε θεαματικά την κατάσταση μέχρι τα τέλη Μαΐου - αρχές Ιουνίου για να υπάρξουν οι κρατήσεις που επιθυμούμε και να καταβληθούν σημαντικές προκαταβολές που θα περιορίσουν κάπως το πρόβλημα ρευστότητας του τουριστικού τομέα. Υπάρχει χρόνος για τη δραστική βελτίωση, αν σκεφτούμε ότι η Πορτογαλία είχε καταφέρει μέχρι την 1η Ιουνίου του 2020 να περιορίσει τους θανάτους του τελευταίου 24ώρου σε 4 και τον μέσο όρο των ημερήσιων θανάτων της προηγούμενης εβδομάδας σε μόλις 1. Αντίθετα, η Ισπανία δεν κατάφερε να βελτιώσει ουσιαστικά τις επιδόσεις της μεταξύ της 20ής Απριλίου 2020 και της 1ης Ιουνίου της ίδιας χρονιάς.

Κατά συνέπεια, πρέπει να δώσουμε μάχη με την πανδημία και τον χρόνο για να υπάρξει δραστική βελτίωση της επιδημιολογικής εικόνας της χώρας προτού ξεκινήσει η κυρίως περίοδος των κρατήσεων.

Σταδιακό άνοιγμα

Η κυβέρνηση προγραμματίζει ένα σταδιακό προσεκτικό άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού σε τρεις φάσεις. Η πρώτη κίνηση έγινε τη Δευτέρα 19 Απριλίου με ταξιδιώτες από την Ε.Ε., τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ισραήλ και τη Σερβία. Θα μπορούν να έρχονται στην Ελλάδα μέσω εννέα αεροδρομίων και να κάνουν τις διακοπές τους χωρίς καραντίνα, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν πιστοποιητικό από την αρμόδια αρχή της χώρας τους για εμβολιασμό ή αρνητικό μοριακό τεστ των τελευταίων 72 ωρών. Τα εννέα διεθνή αεροδρόμια για τα οποία ισχύει η διευκόλυνση είναι: της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου, των Χανίων, της Ρόδου, της Κω, της Μυκόνου, της Σαντορίνης και της Κέρκυρας. Οι ίδιοι διακανονισμοί θα ισχύσουν για όσους έρχονται οδικώς από τις πύλες εισόδου του Προμαχώνα και της Νυμφαίας.

Η δεύτερη κίνηση για άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού θα πραγματοποιηθεί στις 14 Μαΐου, οπότε θα αξιοποιηθούν τα ευρήματα από το δοκιμαστικό άνοιγμα που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Ανεξάρτητα πάντως από τον προγραμματισμό της κυβέρνησης και των εκπροσώπων του τουριστικού τομέα, πολλά εξαρτώνται από αποφάσεις άλλων και τη δυνατότητα κάλυψης από την πλευρά μας μεγάλων διοικητικών και οργανωτικών κενών.

Το πόσο ανοιχτός θα είναι ο τουρισμός μας δεν το αποφασίζουμε μόνοι μας. Αν παραμείνουμε στην κόκκινη ή στην κίτρινη κατηγορία, θα είναι πολύ πιθανό οι ξένοι τουρίστες που θα επιστρέφουν στη χώρα τους να υποχρεώνονται σε προσωρινή καραντίνα. Έτσι, ο οικογενειακός προγραμματισμός των διακοπών τους θα γίνει πολύ πιο δύσκολος και πιθανότατα δεν θα προτιμήσουν την Ελλάδα.

Για να έρθουν οι τουρίστες σε αριθμούς που θα καλύψουν τουλάχιστον τις βασικές ανάγκες του τουριστικού μας τομέα θα πρέπει να υπάρξουν επαρκείς αεροπορικές συνδέσεις, κάτι το οποίο δεν είναι εξασφαλισμένο. Στα θετικά του ελληνικού τουρισμού είναι η καλή κατάσταση και προοπτική της Aegean, όπως και η έγκαιρη ανάπτυξη περιφερειακών αεροδρομίων από τη Fraport. Το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» σε αυτή τη φάση υπολειτουργεί. Είναι έτοιμο όμως να εξυπηρετήσει τις αυξημένες ανάγκες του ελληνικού τουρισμού.

Οι πύλες εισόδου από τις βαλκανικές χώρες χρειάζονται άμεσο εκσυγχρονισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ επενδύουμε πολλά στα ψηφιακά πιστοποιητικά εμβολιασμού και τεστ Covid-19, δεν έχουμε προμηθευτεί ακόμη τους αναγκαίους σαρωτές/scanners. Αυτό θα πρέπει να γίνει προτού ανοίξει η πύλη εισόδου των Ευζώνων, από την οποία έρχεται οδικώς μεγάλος αριθμός τουριστών από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.

Η τρίτη και σημαντικότερη κίνηση που αφορά τον τουρισμό είναι η εκ νέου μετατροπή του σε πρωταγωνιστή της εθνικής οικονομίας και της ανάπτυξης. Δεν μπορεί να προσδιοριστεί πότε ακριβώς θα πραγματοποιηθεί. Το πιθανότερο πάντως είναι τα εκατομμύρια τουρίστες να επανεμφανιστούν Αύγουστο-Σεπτέμβριο και να επιδιώξουμε στη συνέχεια την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο.

Το εμβόλιο ως σύμμαχος

Αυτή τη χρονιά μπορούμε να διεκδικήσουμε καλύτερη τουριστική περίοδο αξιοποιώντας και τα πλεονεκτήματα που μας προσφέρει ο εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός προχωράει ικανοποιητικά στη χώρα μας και σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς (Our World in Data) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης η Ελλάδα είχε χορηγήσει 1.721.000 πρώτες δόσεις εμβολίου και 770.000 δεύτερες δόσεις, με το ποσοστό κάλυψης του πληθυσμού να ανέρχεται σε περίπου 16% για την πρώτη δόση και σε 7,2% για τις δύο δόσεις μέχρι τα μέσα Απριλίου 2021.

Η χώρα μας ακολουθεί την ευρωπαϊκή τάση έχοντας χορηγήσει 23 δόσεις ανά 100 κατοίκους, με την Ευρώπη να κινείται στις 24 δόσεις ανά 100 κατοίκους και τη Βόρεια Αμερική να έχει φύγει μπροστά με 39 δόσεις ανά 100 κατοίκους.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, από τον Μάιο και πέρα θα αυξηθούν εντυπωσιακά οι παραδόσεις εμβολίων στη χώρα μας, οπότε θα επιταχυνθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού. Αναμένονται 2.150.000 δόσεις τον Μάιο και 2.425.000 δόσεις τον Ιούνιο από τη Pfizer-BioNTech. Από τη Moderna αναμένονται 354.000 και 408.000 δόσεις τον Ιούνιο. Από τη Johnson & Johnson αναμένονται 300.000 δόσεις τον Μάιο και 960.000 τον Ιούνιο. Τέλος, από την AstraZeneca αναμένονται 450.000-500.000 κάθε μήνα.

Έχουν εκφραστεί κάποιες επιφυλάξεις για την ασφάλεια των δύο τελευταίων εμβολίων, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα ξεπεραστούν.

Κι ενώ θεωρούμε ότι με τον εμβολιασμό θα λύσουμε το πρόβλημα του τουρισμού και γενικότερα της οικονομίας, οι ειδικοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) μας προειδοποιούν ότι τα πράγματα μπορεί να μην είναι τόσο απλά. Ο ΠΟΥ θεωρεί τον εμβολιασμό χρήσιμο εργαλείο, όχι όμως τη λύση στο πρόβλημα της πανδημίας, η οποία περνάει υποχρεωτικά από την εφαρμογή δύσκολων αλλά αναγκαίων μέτρων. Διεθνώς αναγνωρισμένοι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η διάδοση του κορονοϊού κατά την περίοδο του εμβολιασμού, τόσο πιο πιθανό είναι να υπάρξουν μεταλλάξεις που θα επιβάλουν έναν νέο γύρο εμβολιασμού –με κατάλληλα τροποποιημένα εμβόλια– στο άμεσο μέλλον.

Η περίπτωση της Ουγγαρίας ενισχύει την επιχειρηματολογία του ΠΟΥ, η οποία δεν ταυτίζει τον εμβολιασμό με τη λύση του προβλήματος.

Μετά τη Μάλτα, η Ουγγαρία έχει το πιο προωθημένο πρόγραμμα εμβολιασμού στην Ε.Ε. με 47 δόσεις ανά 100 κατοίκους. Έχει ήδη καλύψει το 33% του πληθυσμού τουλάχιστον με μία δόση και το 14% με δύο δόσεις. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Όρμπαν, αρέσκεται στη λεγόμενη διπλωματία των εμβολίων, γι’ αυτό έχει εντάξει στο «κοκτέιλ» των εμβολίων αυτό της κινεζικής Sinopharm και το ρωσικό Sputnik V. Παράλληλα, διαπραγματεύεται ένα ακόμη κινεζικό εμβόλιο και ένα ινδικό. Το ινδικό παρασκευάζεται από το Serum Institute of India, τον μεγαλύτερο παραγωγό εμβολίων στον κόσμο, και είναι παραλλαγή του εμβολίου της AstraZeneca.

Μια ματιά στα στοιχεία της 20ής Απριλίου 2021 ενισχύουν την άποψη ότι το εμβόλιο δεν οδηγεί αυτόματα στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας. Το τελευταίο 24ωρο είχαμε 197 θανάτους από Covid-19 στην Ουγγαρία και τις τελευταίες επτά ημέρες 1.406 θανάτους. Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα η πανδημία είναι σε έξαρση, οι αριθμοί των θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκους το τελευταίο επταήμερο στη χώρα μας ήταν 45, με τον αντίστοιχο αριθμό στην Ουγγαρία να ξεπερνά τους 143. Η Ουγγαρία έχει περίπου διπλάσιο ποσοστό εμβολιασμών απ’ ό,τι η Ελλάδα, αλλά εξακολουθεί να χάνει ανθρώπινες ζωές με πολλαπλάσιο ρυθμό απ’ ό,τι εμείς, που βρισκόμαστε σε αρκετά δύσκολη θέση.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι χώρες όπως η Κίνα, που αντιμετώπισαν αποτελεσματικά την πανδημία και επανήλθαν σε περίοδο εξαιρετικά δυναμικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, το πέτυχαν προτού εφαρμόσουν οποιοδήποτε πρόγραμμα εμβολιασμού.

Το πράσινο πιστοποιητικό

Ενισχυτικό για τον τουρισμό μας είναι το πράσινο πιστοποιητικό, η υιοθέτηση του οποίου από την Ε.Ε. προωθείται με διαδικασίες-εξπρές.

Πρόκειται για μια πολύ καλή πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, κ. Μητσοτάκη, η οποία εξασφαλίζει, μέσω της τεχνολογίας blockchain, τη γνησιότητα των πιστοποιητικών εμβολιασμού και των τεστ Covid-19. Ανάλογη πρωτοβουλία πήρα με τη συνάδελφο από την Πορτογαλία Μαρία ντα Γκράσα Καρβάλιο τον Οκτώβριο του 2020, ζητώντας από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φον ντερ Λάιεν, να κινηθεί προς την ίδια κατεύθυνση, στη βάση της τεχνολογίας blockchain. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλωσόρισε την πρωτοβουλία μας.

Το πράσινο ψηφιακό «διαβατήριο» διευκολύνει τις μετακινήσεις και ενισχύει την προστασία της δημόσιας υγείας. Την τουριστική περίοδο του 2020 εμφανίστηκαν πολλά πλαστά πιστοποιητικά τεστ Covid-19, ιδιαίτερα από τουρίστες προερχόμενους από βαλκανικές χώρες. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι χρειαζόμαστε ένα σύγχρονο σύστημα πιστοποίησης και ελέγχου για να προστατευτούμε και να οργανώσουμε καλύτερα τις μετακινήσεις.

Η πορεία προς την υιοθέτηση και κυρίως την εφαρμογή του πράσινου ψηφιακού «διαβατηρίου» δεν είναι εύκολη, ούτε η επιτυχία του είναι εξασφαλισμένη. Ο ΠΟΥ υποστηρίζει ότι δεν προσφέρει πλήρη υγειονομική προστασία, εφόσον και οι εμβολιασμένοι μπορεί να είναι φορείς του ιού και να τον μεταδώσουν. Η Ε.Ε. εξακολουθεί να έχει σε πολλά ζητήματα που αφορούν στην πανδημία… 27 διαφορετικές πολιτικές. Υπάρχει, λοιπόν, ο κίνδυνος, όταν με το καλό ολοκληρωθεί η διαδικασία έγκρισης του πράσινου ψηφιακού «διαβατηρίου», η εφαρμογή του να είναι διαφορετική στα περισσότερα κράτη-μέλη, γεγονός που θα περιορίσει τη χρησιμότητά του.

Τέλος, θα υπάρξουν αναπόφευκτα και οικονομικοί και πολιτικοί υπολογισμοί, που θα περιορίσουν την αποτελεσματικότητά του. Τη διαδικασία έγκρισης και εφαρμογής κινούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός, κ. Μητσοτάκης, και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο επικεφαλής της ομάδας των ευρωβουλευτών της ΝΔ, κ. Μεϊμαράκης, με το σκεπτικό ότι η Ελλάδα χρειάζεται τον τουρισμό και τα οικονομικά οφέλη που συνδέονται με αυτόν. Άλλοι, όμως, έχουν διαφορετικό σχεδιασμό. Προτιμούν να ενισχύσουν τον εσωτερικό τουρισμό των χωρών τους για να αντιμετωπιστεί καλύτερα η οικονομική ύφεση παρά να πάρουν αποφάσεις που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη του διεθνούς τουρισμού.

Η ευρωπαϊκή αγορά

Ο ελληνικός τουρισμός έχει μεγάλη εξάρτηση από την ευρωπαϊκή αγορά, εφόσον η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ιταλία είναι οι χώρες που μας στέλνουν τους περισσότερους τουρίστες και μας εξασφαλίζουν τα περισσότερα έσοδα.

Η γερμανική αγορά είναι σε φάση αναταραχής εξαιτίας της πανδημίας αλλά και εξαιτίας των βουλευτικών εκλογών του Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Συνδέσμου Γερμανικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (DTW), οι κρατήσεις για το φετινό καλοκαίρι είναι, προς το παρόν, εντυπωσιακά μειωμένες σε σύγκριση με πέρυσι τέτοια εποχή.

Οι εκπρόσωποι του κλάδου αναμένουν εντυπωσιακή βελτίωση σε ό,τι αφορά τις κρατήσεις του εξωτερικού τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, όταν θα πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του το ευρωπαϊκό πρόγραμμα εμβολιασμού, που έχει ως στόχο την κάλυψη του 70% των Ευρωπαίων μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Το πρόβλημα είναι ότι ο Σεπτέμβριος είναι μήνας εκλογών για τη Γερμανία. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι πολιτικοί θα θελήσουν να πάρουν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού.

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επιβάλει αυστηρούς περιορισμούς στα ταξίδια στο εξωτερικό, η σταδιακή άρση των οποίων θα ξεκινήσει τον Ιούνιο. Το ερώτημα είναι ποια θα είναι η επιδημιολογική κατάσταση στη χώρα μας. Αν συνεχίσουμε να είμαστε στο «κόκκινο», θα υπάρξουν περιορισμοί στα ταξίδια προς την Ελλάδα και, κυρίως, πολυήμερη καραντίνα για όσους επιστρέψουν από την Ελλάδα, η οποία είναι λογικό να επηρεάσει τον οικογενειακό προγραμματισμό των διακοπών, συνεπώς και τις κρατήσεις.

Γαλλία και Ιταλία εξακολουθούν να δίνουν μια δύσκολη μάχη εναντίον της πανδημίας. Ιδιαίτερα στην Ιταλία η πανδημία είναι σε φάση έξαρσης, όπως και στην Ελλάδα. Θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τα μέσα Μαΐου - αρχές Ιουνίου για να δούμε τι κανόνες και περιορισμούς θα επιβάλουν η Γαλλία και η Ιταλία στα ταξίδια στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια του τουριστικού καλοκαιριού. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τον ένα-ενάμιση μήνα που έχουμε στη διάθεσή μας για να βελτιώσουμε την επιδημιολογική μας εικόνα και να γίνουμε ένας πιο ασφαλής και ελκυστικός τουριστικός προορισμός.

Σε αναμονή βρισκόμαστε και σε ό,τι αφορά την οργάνωση της τουριστικής συνεργασίας ΗΠΑ-Ε.Ε. Οι συνεννοήσεις δεν έχουν γίνει ακόμη. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι η επιδημιολογική εικόνα των ΗΠΑ βελτιώνεται ταχύτερα από την επιδημιολογική εικόνα της Ε.Ε. Η διαφορά οφείλεται και στο υψηλότερο ποσοστό εμβολιασμού στις ΗΠΑ.

Αυτό σημαίνει ότι οι Αμερικανοί θα είναι αυστηροί στην εκτίμηση του κινδύνου για τη δημόσια υγεία από τα τουριστικά ταξίδια στις ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα κατετάγη από τις αρμόδιες αμερικανικές αρχές στην τέταρτη – χειρότερη – κατηγορία εκτίμησης του υγειονομικού κινδύνου μαζί με άλλες 130 χώρες. Θα πρέπει να βελτιώσουμε πολύ την επιδημιολογική μας εικόνα για να μπορέσουμε να φιλοξενήσουμε Αμερικανούς τουρίστες αυτό το καλοκαίρι.

Η σύγκριση με την Ιαπωνία

Ενδεικτική της διαφορετικής ευρωπαϊκής και φυσικά ελληνικής προσέγγισης στα ζητήματα της πανδημίας είναι η σύγκριση με την Ιαπωνία.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν προγραμματισμένοι για το 2020. Αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας και έχει οριστεί η 23η Ιουλίου 2021 ως νέα ημερομηνία έναρξής τους.

Ο τουρισμός, όμως, που συνδέεται με τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων αντιμετωπίζεται ως απειλή για τη δημόσια υγεία από τους περισσότερους Ιάπωνες. Με βάση τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, έχει διαμορφωθεί μια ευρύτερη πλειοψηφία που θέλει την εκ νέου αναβολή ή και τη ματαίωση των Αγώνων, προκειμένου να προστατευτεί η δημόσια υγεία.

Η Ιαπωνία είναι μια χώρα με 126 εκατομμύρια κατοίκους, έχει δηλαδή σχεδόν 12 φορές τον πληθυσμό της Ελλάδας. Οι θάνατοι από την πανδημία πλησιάζουν τις 10.000, όσοι δηλαδή και στην πατρίδα μας. Με βάση τα στοιχεία της 20ής Απριλίου 2021, είχαμε 19 θανάτους από την πανδημία στην Ιαπωνία στη διάρκεια του τελευταίου 24ώρου και 78 στην Ελλάδα, δηλαδή περίπου τέσσερις φορές περισσότερους, με το 1/12 του πληθυσμού. Στη διάρκεια του τελευταίου επταημέρου είχαμε 207 θανάτους στην Ιαπωνία και 486 στην Ελλάδα. Στη διάρκεια του τελευταίου επταημέρου είχαμε 45,8 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους από Covid-19 στην Ελλάδα και μόλις 1,64 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους στην Ιαπωνία.

Παρά το γεγονός ότι η υγειονομική κατάσταση στην Ιαπωνία είναι εντυπωσιακά καλύτερη απ’ ό,τι στην Ε.Ε. και στην Ελλάδα, οι Ιάπωνες διστάζουν να προχωρήσουν στη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων, ενώ εμείς επειγόμαστε να ανοίξουμε τον τουρισμό μας.

Έχουμε να κάνουμε με διαφορά νοοτροπίας και διαφορετικές οικονομικές προτεραιότητες. Οι Ιάπωνες δεν συγκρίνουν την κατάσταση στη χώρα τους με την Ε.Ε. των «27» αλλά με την Κίνα, την Ταϊβάν, το Βιετνάμ, τη Νότια Κορέα και διαπιστώνουν ότι κινδυνεύουν να μείνουν πίσω στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Παράλληλα, δίνουν έμφαση στη βιομηχανία, στις εξαγωγές, στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, και δεν ανησυχούν ιδιαίτερα για την απώλεια τουριστικών εσόδων.

Ακόμη πιο αυστηρή είναι η προσέγγιση της Κίνας, η οποία δείχνει να έχει αφήσει οριστικά πίσω της την πανδημία και σπάει ξανά τα αναπτυξιακά ρεκόρ. Η Κίνα έχει περιορίσει στο ελάχιστο τις επαφές με το εξωτερικό, για να αποφύγει εισαγόμενα κρούσματα.

Με βάση τις προτεραιότητες που έχουν στην Ιαπωνία και στην Κίνα, δεν πρέπει να περιμένουμε φέτος τουρίστες από αυτές τις χώρες.

Τέλος, λεπτή είναι και η κατάσταση με τη Ρωσία. Οι αρχές δεν έχουν εγκρίνει καλοκαιρινό πρόγραμμα πτήσεων προς Ελλάδα, Τουρκία και άλλες χώρες. Αυτό μπορεί να έχει σχέση με τις διάφορες κυρώσεις που αποφασίζουν Ε.Ε. και ΝΑΤΟ προκειμένου να ελεγχθεί ο ρωσικός επεκτατισμός στην Ουκρανία ή και με την επιδημιολογική κατάσταση στη Ρωσία, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, είναι πολύ χειρότερη από αυτήν που εμφανίζουν οι αρχές.

Το αναγκαίο άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού είναι πιο δύσκολο και από αυτό του 2020. Αρχικός στόχος της κυβέρνησης ήταν ο τριπλασιασμός των αφίξεων και των εσόδων σε σχέση με το 2020, στο 60% των επιδόσεων-ρεκόρ του 2019. Ήδη οι επαγγελματίες του κλάδου έχουν «ψαλιδίσει» τον στόχο προς τον διπλασιασμό των τουριστών και των εσόδων σε σχέση με το 2020.

Για να φτάσουμε πάντως στον αρκετά φιλόδοξο μειωμένο στόχο πρέπει να συμβούν τα εξής:

Να βελτιώσουμε δραστικά την επιδημιολογική μας εικόνα μέχρι τα μέσα Μαΐου - αρχές Ιουνίου, οπότε πραγματοποιείται ο κύριος όγκος των κρατήσεων και καταβάλλονται οι προκαταβολές.

Να προωθηθεί σε επίπεδο Ε.Ε. το πράσινο ψηφιακό «διαβατήριο», χωρίς να καταλήξουν οι «27» σε 27 διαφορετικούς τρόπους εφαρμογής του.

Να υπάρξουν διμερείς συνεννοήσεις με τις χώρες που μας στέλνουν τους περισσότερους τουρίστες για να στηρίξουν την οικονομία μας μέσω τουρισμού.

Να οργανωθεί η παράταση της τουριστικής περιόδου τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο.

Πρόκειται για μια δύσκολη, όχι όμως αδύνατη αποστολή.