Έρχεται το Χρηματιστήριο της Ενέργειας

Ολοκλήρωση όλων των απαιτούμενων ενεργειών εντός του έτους και έναρξη λειτουργίας της αναδιαρθρωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στα μέσα του 2018 περιλαμβάνει το κοινό χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, μετά την πρόσφατη υπογραφή σχετικού μνημονίου συνεργασίας μεταξύ ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) και Χ.Α.

«Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις στο ενεργειακό μοντέλο, το οποίο θα λειτουργεί σε σύζευξη με τις ευρωπαϊκές αγορές, θα αυξήσει τη διαφάνεια και θα εξασφαλίσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Παράλληλα, η αύξηση του ανταγωνισμού είναι προφανές ότι θα έχει θετικό αντίκτυπο και στον τελικό καταναλωτή» δήλωσε ο υπουργός ΠΕΝ Γιώργος Σταθάκης στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τους διευθύνοντες συμβούλους του ΛΑΓΗΕ Μιχάλη Φιλίππου και του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών Σωκράτη Λαζαρίδη. Ο κ. Σταθάκης πρόσθεσε πως υπάρχει στενή συνεργασία με την Κομισιόν και το προσεχές φθινόπωρο θα έχουν ολοκληρωθεί τα κείμενα των τεχνικών προδιαγραφών για το νέο μοντέλο.

Έτσι, στα μέσα του 2018 τοποθετείται όχι μόνο η λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας αλλά και η μετάβαση στο νέο ευρωπαϊκό μοντέλο-στόχο της αγοράς ηλεκτρισμού, target model.

Πλέον φαίνεται ότι το σχέδιο για την ενοποίηση της αγοράς ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο εισέρχεται στην τελική ευθεία, καθώς μας χωρίζουν μόλις 12 μήνες, με βάση τη στόχευση του υπουργείου.

Το νέο που θα φέρει η χρηματιστηριακή αγορά ενέργειας είναι ότι η ΔΕΗ ως ο μεγαλύτερος παραγωγός ρεύματος της χώρας θα έχει ανταγωνισμό, ενώ οι ιδιώτες προμηθευτές θα έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν ρεύμα μέσω του Χ.Α. από άλλους παραγωγούς.

Τα οφέλη θα είναι σημαντικά και άμεσα αρχικά για την εισηγμένη εταιρεία της ΕΧΑΕ (Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε.), καθώς ο ετήσιος τζίρος θα αυξηθεί κατά 2,5 δισ. ευρώ, δηλαδή όση θα είναι η αξία του ρεύματος που θα πωλείται. Να σημειωθεί ότι η ποσότητα του ρεύματος που πουλήθηκε το 2014 ανήλθε σε 51.950.000 Mwh, όταν η μέση τιμή της Mwh διαμορφώθηκε σε 53,82 ευρώ.

Τα κείμενα και οι κώδικες για τον νέο τρόπο λειτουργίας της αγοράς καταρτίζονται σε συνεργασία με το ινστιτούτο JRC της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αναμένεται να είναι έτοιμα το φθινόπωρο, ενώ την περασμένη εβδομάδα υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του ΛΑΓΗΕ και του Χ.Α. για την εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου αναφορικά με τη νέα αγορά ηλεκτρισμού, η οποία θα αντικαταστήσει το σημερινό σύστημα, της υποχρεωτικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (mandatory pool) και του ΗΕΠ (Ημερήσιος Ενεργειακός Προγραμματισμός).

Το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα αποτελείται από τέσσερις αγορές, την Προθεσμιακή, την Προ-ημερήσια, την Ενδο-ημερήσια και την Αγορά Εξισορρόπησης. Στόχος είναι, όπως δήλωσε ο κ. Φιλίππου, η οριοθέτηση των δύο βασικών πυλώνων, των πράξεων που ρυθμίζονται από την αγορά και των ενισχύσεων και κρατικών παρεμβάσεων που υπαγορεύουν οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, που οφείλει να παρέχει η εν λόγω αγορά, όπως η προώθηση των ΑΠΕ (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), η κοινωνική πολιτική, οι πρωτοβουλίες για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά κ.λπ.

Σε δεύτερη φάση, πάντως, στην αγορά θα περάσει και η ενέργεια που εγχέουν οι ΑΠΕ στο σύστημα, καθώς και οι δευτερογενείς πράξεις, οι δημοπρασίες ηλεκτρισμού που διεξάγει η ΔΕΗ, τα ΝΟΜΕ (προθεσμιακά προϊόντα). Στόχος είναι η αγορά σταδιακά να απαλλαγεί από τα μεταβατικά σχήματα και τους διάφορους ρυθμιστικούς μηχανισμούς, που συχνά δημιουργούν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνουν, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο κ. Φιλίππου, και να λειτουργήσει ένα σύστημα που θα διασφαλίζει τις συναλλαγές και τη ρευστότητα – γι’ αυτό και προβλέπεται εγγυοδοσία για τους συμμετέχοντες.

Η αγορά θα υποστηρίζεται από σύγχρονα συστήματα πληροφορικής και επικοινωνίας.

Όπως δήλωσαν οι κ.κ. Φιλίππου και Λαζαρίδης, το επιχειρησιακό σχέδιο που ετοιμάζουν προβλέπει και τη δημιουργία δύο εταιρειών, ενός clearing house, που θα έχει την ευθύνη της εκκαθάρισης των συναλλαγών, των διακανονισμών και της διαχείρισης κινδύνου, και μιας εταιρείας για την τεχνική υποστήριξη του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. 

Στο clearing house είναι πιθανό να συμμετέχει και ο ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας). Επίσης, εξετάζεται η συνεργασία με τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας της περιοχής (Βαλκάνια και Ιταλία), στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη δημιουργία των περιφερειακών αγορών ηλεκτρισμού. Άλλωστε η σύζευξη της ελληνικής αγοράς με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του target model, μαζί με την ενίσχυση του ανταγωνισμού και της διαφάνειας, καθώς και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα και την περαιτέρω αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ.

Όπως τόνισε ο κ. Φιλίππου, οι οργανωμένες αγορές, όπως κι αυτή της ενέργειας, πρέπει να εξασφαλίζουν την ασφάλεια των αγορών.

Σχετικά με τις συζητήσεις με τους θεσμούς για τα ενεργειακά ζητήματα και τα δημοσιεύματα που θέλουν τους δανειστές να πιέζουν για πωλήσεις μονάδων της ΔΕΗ, ο κ. Σταθάκης υποστήριξε ότι «δεν υπάρχει στην ατζέντα η πώληση μονάδων». Ερωτώμενος για τα ΝΟΜΕ ανέφερε ότι η αγορά λειτούργησε θετικά. «Θα ελέγχουμε τα ΝΟΜΕ και την απομείωση του ποσοστού της ΔΕΗ στη λιανική και θα φτάσουμε σε μια σύγκλιση με τους θεσμούς».