Μετά το λύκειο, τι;
Με την αποφοίτηση από το λύκειο, δυστυχώς, πολλοί σπουδαστές δεν καταφέρνουν να εισαχθούν στα δημόσια ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή η εισαγωγή τους γίνεται σε σχολές που δεν είναι της επιλογής τους. Είναι σαφές ότι οι περισσότεροι νέοι είτε εξωθούνται να λάβουν αποφάσεις για το μέλλον τους πριν από τη Γ΄ λυκείου είτε συνειδητά έχουν ήδη αποφασίσει ποιο επιστημονικό πεδίο τούς ενδιαφέρει και πολλές φορές ακριβώς τι θέλουν επαγγελματικά.
Το κείμενο αυτό επιχειρεί μια χαρτογράφηση των επιλογών για τους νέους που αποφοίτησαν αλλά και για όσους πρόκειται να αποφοιτήσουν τα επόμενα ένα ή και δύο χρόνια, ώστε να αποκτήσουν μια πρώτη εικόνα για τις δυνατότητες που τους προσφέρονται προκειμένου να εισέλθουν το ταχύτερο στον επαγγελματικό στίβο.
Πρώτη επιλογή της πλειοψηφίας των αποφοίτων λυκείου αποτελούν τα προγράμματα σπουδών των κρατικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δηλαδή των πανεπιστημίων, των πολυτεχνείων (ΑΕΙ) και των ανώτατων τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (ΑΤΕΙ).
Στη μεταλυκειακή εκπαίδευση ανήκουν τα προσφερόμενα προγράμματα σπουδών από τους ιδιωτικούς φορείς, τα κολέγια και τα κέντρα ελευθέρων σπουδών. Προγράμματα τα οποία, στις περισσότερες περιπτώσεις, οδηγούν ή θα έπρεπε να οδηγούν στην απόκτηση πιστοποιητικού (τίτλου σπουδών) ακαδημαϊκά ισοδύναμου με το πτυχίο τριετούς φοίτησης ή αλλιώς Bachelor, καθώς τα περισσότερα από αυτά προσφέρονται σε συνεργασία με ευρωπαϊκά κυρίως, αλλά και αμερικανικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, ώστε να διασφαλίζονται βασικές προδιαγραφές και γνώσεις.
Σημειώνεται ότι τα ελληνικά ΑΕΙ και ΑΤΕΙ δεν αναγνωρίζουν ακαδημαϊκά τους τίτλους που απονέμουν οι ιδιωτικοί φορείς, άρα όσοι επιλέγουν προγράμματα σπουδών σε ιδιωτικό φορέα μεταλυκειακής εκπαίδευσης επιλέγουν ουσιαστικά να συνεχίσουν τον κύκλο σπουδών τους στο εξωτερικό ή σε μη κρατικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης των δημόσιων και των πιστοποιημένων ιδιωτικών ινστιτούτων επαγγελματικής κατάρτισης (ΙΕΚ), με έδρα σε όλους τους νομούς της ελληνικής επικράτειας, αποτελούν επιλογή για όσους θέλουν να προχωρήσουν άμεσα στην εύρεση εργασίας. Τα ΙΕΚ προσφέρουν στους αποφοίτους λυκείου τη δυνατότητα να αναβαθμίσουν συγκεκριμένες τεχνικές και επαγγελματικές δεξιότητες και να προετοιμαστούν κατάλληλα για να βελτιώσουν τις προοπτικές άμεσης απασχόλησής τους.
Τέλος, στις μετά το λύκειο ευκαιρίες εκπαίδευσης περιλαμβάνονται και οι διάφορες μορφές μη τυπικής εκπαίδευσης, των λεγόμενων προγραμμάτων «ελευθέρων σπουδών». Αυτές οι σπουδές δεν αποσκοπούν στην απόκτηση επιστημονικών γνώσεων, όπως συμβαίνει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά ούτε και στην επαγγελματική κατάρτιση. Έχουν στόχο την καλλιέργεια ιδιαίτερων καλλιτεχνικών ενδιαφερόντων και κλίσεων, έτσι ώστε όσοι τα ολοκληρώνουν να μπορούν να αξιοποιήσουν τις καλλιτεχνικές αυτές δεξιότητες και κλίσεις ως επαγγελματικές ικανότητες.
Η διαδικασία της επιλογής ενός από τους παραπάνω δρόμους έχει συγκεκριμένη μορφή και στηρίζεται σε βασικές παραδοχές, καθώς οι νέοι μετά το λύκειο βρίσκονται, για πρώτη ίσως φορά, αντιμέτωποι με επιλογές και ερωτήματα που θα επηρεάσουν όλη τους τη ζωή ή σημαντικό μέρος αυτής.
Οι σπουδές, στη συνέχεια, πρέπει να επιλέγονται με γνώμονα τις δεξιότητες και δυνατότητες που έχουν επιδείξει οι μαθητές κατά τη διάρκεια της μέσης εκπαίδευσης, όπου φαίνεται ξεκάθαρα και ποιο επιστημονικό πεδίο τούς αρμόζει. Η επιλογή με βάση αυτό το κριτήριο διασφαλίζει καλύτερες προοπτικές απασχόλησης.
Ο προσανατολισμός σε έναν επαγγελματικό χώρο και η κατάρτιση και ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων που συνδέονται με την άσκηση συγκεκριμένου επαγγέλματος είναι η αρχή για μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία.
Για την περίπτωση σπουδών σε ιδιωτικό φορέα (ΚΕΜΕ-ΚΕΣ), οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα τη σχέση συνεργασίας του φορέα με το ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του εξωτερικού, ελέγχοντας τις πληροφορίες μέσω των δικτυακών τόπων των πανεπιστήμιων, όπου παρατίθεται η λίστα των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων.
Επίσης, θα πρέπει να λάβουν αναλυτική ενημέρωση για το πλήρες πρόγραμμα σπουδών του κολεγίου στο συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, τον αριθμό και την ποιότητα (προσόντα) του διδακτικού προσωπικού, τα έτη, τις μονάδες και τα μαθήματα που οδηγούν στην απόκτηση πτυχίου στη συγκεκριμένη ειδικότητα.
Ακόμη, δεν πρέπει να αγνοείται ότι τα πτυχία που απονέμονται στην Ελλάδα από τα κολέγια ή ΚΕΣ δεν αναγνωρίζονται από τον ΔΟΑΤΑΠ ως ακαδημαϊκοί τίτλοι ισότιμοι με αυτούς των ελληνικών ΑΕΙ-ΑΤΕΙ, ενώ το προεδρικό διάταγμα 165/2000 (ΦΕΚ 149/τ. Α΄/28-6-2000) –όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 373/2001 (ΦΕΚ 251/τ. Α΄/22-10-2001) και το Π.Δ. 385/2002 (ΦΕΚ 334/τ. Α΄/31-12-2002)–, που ενσωματώνει την οδηγία 89/28, καθώς και η νεότερη οδηγία 36 του 2005 που αναμένεται να ενσωματωθεί σε Π.Δ. σύντομα, απαντούν στις ερωτήσεις που αφορούν μόνο τα επαγγελματικά δικαιώματα –δυνατότητες απασχόλησης (και όχι περαιτέρω σπουδών)– που απορρέουν από την απόκτηση πτυχίων που εκδίδουν πανεπιστήμια σε χώρες της Ε.Ε.
Όσον αφορά τα πτυχία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, κατοχυρώνονται από διαφορετική νομοθεσία και πληροφορίες για τη διαδικασία μπορεί κανείς να αντλήσει μέσω στην ιστοσελίδα του ΔΟΑΤΑΠ, για τις σπουδές εξ' αποστάσεως και για τη σχετική νομοθεσία
