Ευάγγελος Σπανός: Θύμα του κορονοϊού ένας πρωτοπόρος της υγείας

Η ιστορία του Ευάγγελου Σπανού, ο οποίος το Μεγάλο Σάββατο έγινε το 109ο θύμα της επιδημίας του κορονοϊού στην Ελλάδα, ξεκινά με έναν έφηβο που δουλεύει ξυπόλυτος στα χωράφια και τελειώνει με τη δημιουργία μιας μικρής αυτοκρατορίας στις ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας, τον όμιλο κλινικών και διαγνωστικών εργαστηρίων Βιοϊατρική. Η πορεία του αναγνωρίστηκε διεθνώς το 2013, όταν η Ernst & Young τού απένειμε το Βραβείο Αυτοδημιούργητου Επιχειρηματία.

Ο δρ. Σπανός, μια σεμνή προσωπικότητα που υπέγραψε ένα σπάνιο για την εποχή του success story, χρειάστηκε στην πορεία να αντιταχθεί και να παρακάμψει τα νομικά προβλήματα της ελληνικής αγοράς, μέχρι που η λειτουργία διαγνωστικών εργαστηρίων απελευθερώθηκε με παρέμβαση της τρόικας το 2010. Ο όμιλος που αφήνει πίσω του περιλαμβάνει τρεις κλινικές, σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη, και δεκάδες διαγνωστικά κέντρα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Εύβοια και Κύπρο.

Στο βιογραφικό του εντάσσεται και η συγγραφή τριών βιβλίων Ιατρικής την τελευταία εικοσαετία. Το 2001 κυκλοφόρησε το έργο του «Εργαστηριακή Ενδοκρινολογία», το 2006 το «Κλινική Χημεία» και μόλις πέρυσι, το 2019, το βιβλίο του «Εργαστηριακή Διαγνωστική».

Δύσκολα θα φανταζόταν κανείς μια τέτοια πορεία όταν ο Σπανός, γεννημένος το 1943 στη Σίνδο Θεσσαλονίκης, δούλευε στις καλλιέργειες βαμβακιού της οικογένειάς του. «Όταν δεν είχα σχολείο, τα καλοκαίρια, από τις έξι το πρωί μέχρι το βράδυ δούλευα στα χωράφια μας. Ποτίζαμε τα βαμβάκια. Ήμασταν ξυπόλυτοι μέσα στα νερά, με εκατομμύρια κουνούπια γύρω μας» είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή». Απέδιδε δε τη φιλοδοξία του στις κακουχίες της φτωχής αγροτικής ζωής, την οποία ήθελε πάση θυσία να εγκαταλείψει.

Όνειρό του ήταν να σπουδάσει χημικός, τελικά όμως φοίτησε στην Ιατρική για να ικανοποιήσει την επιθυμία της μητέρας του, η οποία στεκόταν με σθένος στο πλευρό του όταν ο πατέρας του απαιτούσε να αφήσει τις σπουδές για να δουλέψει στα κτήματα. Το «επιχειρηματικό δαιμόνιο», όπως ανέφερε ο ίδιος στην τελευταία του συνέντευξη, για το διαδικτυακό κανάλι Success TV, άρχισε να γίνεται εμφανές από το πρώτο έτος των σπουδών του στην Ιατρική Σχολή Θεσσαλονίκης, όταν ασχολήθηκε με τη μεταπώληση μεταχειρισμένων ιατρικών βιβλίων. Αποδείχθηκε επιτυχημένη ιδέα, που του επέτρεπε να στηρίζει οικονομικά την οικογένειά του. Μετά την αποφοίτησή του, το 1969, και τον θάνατο του πατέρα του έπεισε τον μεγαλύτερο, ετεροθαλή αδερφό του να εγκαταλείψουν τη γεωργία, να πουλήσουν την περιουσία στη Σίνδο και να εγκατασταθούν στη Θεσσαλονίκη, όπου άνοιξαν βιβλιοπωλείο με μεταχειρισμένα ιατρικά βιβλία κοντά στη Ροτόντα, απέναντι από το πανεπιστήμιο. Πριν φύγει για το Λονδίνο, παραχώρησε το μερίδιό του στον αδερφό του, ο οποίος συνέχισε την πορεία του ως επιτυχημένος βιβλιοπώλης.

Στο Λονδίνο βρέθηκε με υποτροφία και έμεινε εκεί οκτώ χρόνια, αρχικά μεταπτυχιακός φοιτητής και στη συνέχεια ως ερευνητής. Το 1979 ολοκλήρωσε το PhD του στην Εργαστηριακή Ενδοκρινολογία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Παράλληλα, εργαζόταν για να καλύψει τα έξοδα της διαμονής του με τη σύζυγό του, Ανδρομάχη. Εκείνη είχε σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία και χρησίμευσε ως διερμηνέας όταν ο Σπανός, ο οποίος γνώριζε ακόμη ελάχιστα αγγλικά, είχε την πρώτη του συνάντηση με τον υπεύθυνο καθηγητή. Έγινε δεκτός ύστερα από εξετάσεις και αφού αναγκάστηκε να παρακολουθήσει μαθήματα ώστε να μάθει την ιατρική ορολογία στην αγγλική γλώσσα. Στο πίσω μέρος του μυαλού του παρέμενε πάντα η αγάπη για τη χημεία. Απέκτησε άριστες γνώσεις στη Βιοχημεία και, όπως είχε πει ο ίδιος, κατά την παραμονή του στη Βρετανία έγινε διεθνώς γνωστός για το ερευνητικό έργο του στον μεταβολισμό της βιταμίνης D.

Επιστρέφοντας από το Λονδίνο ως κάτοχος διδακτορικού διπλώματος, ο Σπανός συνέχιζε να ονειρεύεται ακαδημαϊκή καριέρα. Όμως ο Βρετανός καθηγητής του τον ενθάρρυνε να ανοίξει δικό του εργαστήριο, και μάλιστα πρόσφερε ο ίδιος το αρχικό κεφάλαιο της επένδυσης. «Με μετοχικό κεφάλαιο 200.000 δραχμές, το 1981 ανοίξαμε ένα μικρό ενδοκρινολογικό εργαστήριο, στην οδό Μιχαλακοπούλου, με τη σύζυγό μου τηλεφωνήτρια και αιμολήπτρια κι εμένα μαζί με μια βοηθό να κάνουμε τις εξετάσεις» ανέφερε στην τελευταία συνέντευξή του.

Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας ο τζίρος ήταν αναιμικός, κάτι που έσπειρε αμφιβολία μεταξύ των εταίρων. «Οι σημαντικότερες δυσκολίες που αντιμετώπισα είχαν να κάνουν με την προσπάθεια της πολιτείας να απαγορεύσει τη λειτουργία υποκαταστημάτων στα διαγνωστικά κέντρα, ευνοώντας έτσι κατάφωρα τις κλινικές» ανέφερε πριν από περίπου έναν χρόνο στο Success TV. Η λύση δόθηκε έπειτα από μία δεκαετία, το 2010, με παρέμβαση της τρόικας, που προχώρησε στην απελευθέρωση του ιατρικού επαγγέλματος. Στο μεταξύ, προκειμένου να μη μείνει η Βιοϊατρική με ένα σημείο εξυπηρέτησης, οι μέτοχοί της αποφάσισαν να επεκταθεί στον κλάδο των ιδιωτικών κλινικών, εξαγοράζοντας από το 2001 έως το 2006 τρεις κλινικές, σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη. Σήμερα η Βιοϊατρική απασχολεί περίπου 3.000 άτομα, τα οποία εξυπηρετούν πάνω από 2,5 εκατομμύρια επισκέψεις τον χρόνο.

Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες ο όμιλος άρχισε να κατασκευάζει ασπίδες προσώπου με τρισδιάστατους εκτυπωτές, τις οποίες έθεσε στη διάθεση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, για την προστασία των επαγγελματιών υγείας από τον κορονοϊό. Η ασπίδα σχεδιάστηκε από το Τμήμα Έρευνας & Τεχνολογίας της Διεύθυνσης Πληροφορικής του ομίλου. Η σχεδίαση βασίστηκε σε διεθνή σχέδια, αλλά προσαρμόστηκε στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς. Τα σχέδια κατασκευής διατέθηκαν δωρεάν προς κάθε ενδιαφερόμενο.

Ο Ευάγγελος Σπανός τελικά προσβλήθηκε από πνευμονία Covid-19 και νοσηλεύτηκε για αρκετές ημέρες σε μονάδα εντατικής θεραπείας του «Σωτηρία», ενός από τα νοσοκομεία αναφοράς για τον κορονοϊό στην Αθήνα. Έχασε τελικά τη μάχη, αφήνοντας πίσω του δύο παιδιά, τον Γιώργο και τη Δήμητρα, αλλά και έναν όμιλο υπηρεσιών υγείας που γνωρίζει όλη η Ελλάδα.

Όπως έλεγε, είχε στο ενεργητικό του έξι δεκαετίες σκληρής δουλειάς σε χωράφια, πανεπιστήμια και εργαστήρια.