Τι τρέχει με τον εξωδικαστικό μηχανισμό

Άμεσος είναι πλέον ο κίνδυνος να «σκάσουν» χιλιάδες δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στην εφαρμογή του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης επιχειρηματικών οφειλών.

Την ίδια ώρα η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) σε ανακοίνωσή της υπογραμμίζει ότι η ανάσχεση του ρυθμού αύξησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο και η σταδιακή υποχώρησή τους δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της εντατικοποίησης διαδικασιών όπως οι κατασχέσεις λογαριασμών και οι πλειστηριασμοί ακινήτων.

Αντίθετα, ως αντίδοτο σε αυτή την κατάσταση θεωρεί την όσο το δυνατόν ταχύτερη ψήφιση και εφαρμογή του νομοσχεδίου για τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά και την έκδοση των απαραίτητων ερμηνευτικών εγκυκλίων για την πρακτική εφαρμογή του Ειδικού Επιχειρηματικού Λογαριασμού.

Τα τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι έχουμε μείνει πίσω και υπάρχει φόβος να βγούμε εκτός στόχων, καθώς όλα τα σενάρια και οι στόχοι για τη μείωση των κόκκινων δανείων για το τρέχον έτος έγιναν με βάση την υπόθεση ότι θα είχαν ψηφιστεί ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο οι προβλέψεις του εξωδικαστικού μηχανισμού.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, όπως σημειώνουν τα ίδια τραπεζικά στελέχη που αντιμετωπίζουν την υπόθεση εργασίας της μείωσης των 108 δισ. ευρώ καθυστερούμενων οφειλών, αν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σταματήσουν να εξυπηρετούν δάνεια βλέποντας ότι οι καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τη νομοθέτηση του νέου θεσμικού πλαισίου συνεχίζονται, τότε η απόκλιση από τους στόχους είναι πέρα από βέβαιη.

Να σημειωθεί ότι οι θεσμοί επιμένουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό να ενταχθούν και τα επιχειρηματικά δάνεια που δόθηκαν με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, γεγονός που δημιουργεί πρόβλημα στο ενεργητικό των τραπεζών, καθώς για τα δάνεια αυτά εγγυητής ήταν το κράτος και δεν έχουν ληφθεί προβλέψεις.

Βεβαίως, ούτε η ηλεκτρονική πλατφόρμα που είναι απαραίτητη για να προχωρήσει στην πράξη ο εξωδικαστικός είναι έτοιμη.

Με μείζον θέμα να αναδεικνύεται η ρύθμιση και αναδιάρθρωση των καθυστερούμενων οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, στόχος της Συντονιστικής Επιτροπής με πρόεδρο τον Θόδωρο Καλαντώνη, αναπληρωτή διευθύνων σύμβουλο της Eurobank, είναι να καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις, που θα καθιστούν σαφείς τις θέσεις των τραπεζών για τα θέματα του εξωδικαστικού, των πλειστηριασμών και της νομικής προστασίας.

Όπως αναφέρει η ΕΣΕΕ, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού και του ελάχιστου απαιτούμενου ορίου των 20.000 ευρώ, θα δίνεται η δυνατότητα ρύθμισης του συνόλου των υποχρεώσεων προς εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες, με πιθανή την προοπτική «κουρέματος» των προστίμων και των προσαυξήσεων επί της οφειλής.

Εξίσου σημαντική κρίνεται η ουσιαστική νομοθέτηση και λειτουργία –και όχι η απλή πρόβλεψη– του Ειδικού Επιχειρηματικού Λογαριασμού (άρθρο 106 του νομοσχεδίου για το πλαστικό χρήμα), ο οποίος θα λειτουργεί ως τροφοδότης λογαριασμός για την επιχείρηση, διασφαλίζοντας την ελάχιστη απαιτούμενη για την επιβίωση της επιχείρησης ρευστότητα.

Για το τρέχον έτος η ΕΣΕΕ υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αναμένεται να πραγματοποιήσει 3.500 πλήρεις φορολογικούς ελέγχους και 19.800 μερικούς που θα διενεργηθούν από το ΚΕΜΕΕΠ (Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων), το ΚΕΦΟΜΕΠ (Κέντρο Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου) και τις κατά τόπους ΔΟΥ. Από το σύνολο των υποθέσεων που θα ελεγχθούν, το 60% θα αφορά φορολογικά έτη της τελευταίας πενταετίας (2012-2016). Ειδικότερα, κύριος στόχος της φορολογικής διοίκησης είναι:

• Ο εντοπισμός μη δηλωμένων καταθέσεων μέσω ελέγχων και διασταυρώσεων τραπεζικών συναλλαγών σε πιστωτικά ιδρύματα σε Ελλάδα και εξωτερικό.
• Ο καθορισμός κλαδικών δεικτών και η θέσπιση νέων, εξειδικευμένων κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του συστήματος ανάλυσης κινδύνου αναφορικά με την καλύτερη και εγκυρότερη στόχευση υποθέσεων ελέγχου.
• Η αξιοποίηση πορισμάτων ερευνών όσον αφορά τον ευκολότερο εντοπισμό κρουσμάτων φοροδιαφυγής.

Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρεται ότι στη διάρκεια των τελευταίων ετών και με αφορμή τη συνεχή διόγκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις εφορίες, οι οποίες στα τέλη του 2016 ανήλθαν στα 95,3 δισ. ευρώ, η ΑΑΔΕ έχει προχωρήσει στη λήψη αναγκαστικών μέτρων μέσω δεσμεύσεων και κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών, εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων. Συνολικά έχουν ελεγχθεί και επιβληθεί κυρώσεις σε 839.056 οφειλέτες, ενώ στο στόχαστρο της φορολογικής διοίκησης βρίσκονται άλλοι 1.647.771 υπόχρεοι.

Επίσης σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα δεδομένα που παρέθεσε στη Βουλή η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου, θα εντατικοποιηθεί από πλευράς ΑΑΔΕ η λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης, καθώς μόνο για το 2016 έλαβαν χώρα 188.363 κατασχέσεις σε 180.226 ΑΦΜ, συνολικού ύψους 124,5 εκατ. ευρώ, για οφειλές προς το ελληνικό Δημόσιο. Η υιοθέτηση της συγκεκριμένης πολιτικής οφείλεται εν πολλοίς στην αδυναμία πληρωμής φόρων από πλευράς των υπόχρεων, η οποία στη διάρκεια του προηγούμενου έτους ανήλθε στα 13,9 δισ. ευρώ. 

Ως αποτέλεσμα, συνολικά 4,3 εκατομμύρια φορολογούμενοι, δηλαδή πάνω από το 50%, έχουν σωρευτικά χρέη προς το Δημόσιο που ξεπερνούν τα 95 δισ. ευρώ, δηλαδή το 54% του ΑΕΠ, όταν το συγκεκριμένο ποσοστό πριν από την κρίση διαμορφωνόταν στο επίπεδο των 35 δισ. ευρώ. Αξίζει βέβαια να τονιστεί το γεγονός πως το μεγαλύτερο μέρος αυτών των οφειλών έχει στην ουσία καταστεί ανεπίδεκτο είσπραξης, καθώς τα χρέη ανήκουν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που πλέον δεν υφίστανται.

Με δεδομένο ότι η εισπραξιμότητα τόσο του ΚΕΜΕΕΠ όσο και του ΚΕΦΟΜΕΠ κινείται σε χαμηλότερα του αναμενομένου επίπεδα (24,98% και 12,66% αντίστοιχα), καθώς από τα συνολικά 948 εκατ. ευρώ βεβαιωθέντων ποσών εισέρρευσαν στα κρατικά ταμεία εντέλει 178,8 εκατ. ευρώ, η επίτευξη εισπραξιμότητας 45%, βάσει μνημονιακού στόχου, καθίσταται αμφίβολη. Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διενεργούμενων ελέγχων (πλήρεις και μερικοί), που προσεγγίζει με τα μέχρι στιγμής δεδομένα περίπου το 40%, θα μπορέσει να υλοποιηθεί καλύτερα εφόσον θεσμοθετηθεί ο εξωδικαστικός μηχανισμός και τεθεί σε πρακτική εφαρμογή ο Ειδικός Επιχειρηματικός Λογαριασμός.

Ταυτόχρονα με τις κατασχέσεις, η ΑΑΔΕ διενήργησε το 2016 και έντεκα πλειστηριασμούς ακινήτων, αξίας 8,47 εκατ. ευρώ, με τη συνολική οφειλή να υπολογίζεται σε 42,7 εκατ. ευρώ. Από τους παραπάνω πλειστηριασμούς οι τέσσερις αφορούσαν πρώτη κατοικία, ενώ οι οκτώ έλαβαν χώρα στον Νομό Αττικής και οι υπόλοιποι τρεις στον Νομό Πέλλης. Περαιτέρω, το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους διενεργήθηκαν τρεις πλειστηριασμοί, κανένας όμως από αυτούς δεν αφορούσε κατοικία, ενώ για το πρώτο εξάμηνο του 2017 δεν έχει δρομολογηθεί κανένας πλειστηριασμός, σε εφαρμογή όμως αναμένεται να τεθεί η διαδικασία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών «e-auctions».