Η ενέργεια ως μοχλός ανάπτυξης - Free Sunday
Η ενέργεια ως μοχλός ανάπτυξης

Η ενέργεια ως μοχλός ανάπτυξης

Ένα βήμα πριν από την εκτίναξη, με βάση τη θεωρία του ελατηρίου, βρίσκεται η Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας, καθώς η μια έκθεση μετά την άλλη από τους πλέον αξιόπιστους οργανισμούς έρχεται να επιβεβαιώσει τη σημαντική δυναμική της στην ευρύτερη περιοχή. Εκθέσεις που ουσιαστικά είναι πρόσκληση σε μεγάλους ξένους επενδυτές, καθώς αποτελούν τους σημαντικότερους οδηγούς για τους μεγαλύτερους επενδυτές στον χώρο της ενέργειας σε όλο τον κόσμο και το περιεχόμενό τους για τη χώρα μας είναι άκρως κολακευτικό.

Τις τελευταίες δε ημέρες, με πρώτο τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), γνωστοποιούν συνεχώς όλο και πιο ευνοϊκές προοπτικές, ενώ την ίδια στιγμή η χώρα δοκιμάζει την ενδυνάμωση συνεργασιών στον ενεργειακό τομέα.

Σε αυτό το πλαίσιο ήταν και οι θέσεις που διατύπωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, μιλώντας την Πέμπτη στο EU Arab World Summit.

Ο υπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα στηρίζει την ευρω-μεσογειακή συνεργασία, ειδικά στον τομέα της ενέργειας, και επιθυμεί να διαδραματίσει ενεργό και εξισορροπητικό ρόλο, με στόχο την ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της και την υλοποίηση ωφέλιμων οικονομικά προγραμμάτων.

Σημείωσε ακόμη πως ο ενεργειακός τομέας, που εισέρχεται σε μια νέα εποχή, μπορεί να αποτελέσει πεδίο ενδυνάμωσης της ιστορικά μακρόχρονης συνεργασίας Ελλάδας και αραβικού κόσμου.

Σήμερα, αιχμή του δόρατος της συνεργασίας Ελλάδας και αραβικού κόσμου είναι οι εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το 20% των αναγκών της χώρας σε φυσικό αέριο προέρχεται από εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου. Παράλληλα, η συνεργασία επεκτείνεται και σε άλλους τομείς, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), η ενεργειακή αποδοτικότητα, η διαχείριση υδάτων, μελετητικά έργα και ανταλλαγή υποτροφιών για συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα.

Επιστρέφοντας στις διεθνείς εκθέσεις για την Ελλάδα, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας στην πρόσφατη έκθεσή του στις αρχές του μήνα κάνει λόγο για εντυπωσιακή πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις οι οποίες καλλιεργούν κατάλληλο έδαφος για προσέλκυση κάθε είδους επενδύσεων. Μάλιστα τονίζει την πολύ σημαντική αύξηση των ανανεώσιμων πηγών στην παραγωγή ηλεκτρισμού, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο σε παραγωγή από φωτοβολταϊκά μετά την Ισπανία.

Ο Οργανισμός, πάντως, συστήνει και την παύση της επιδότησης των τιμών ενέργειας, ανοίγοντας θέμα κατάργησης του κοινωνικού οικιακού τιμολογίου.

«Μπορώ να σας πω ότι με βάση τα ευρήματα της έκθεσής μας από ανεξάρτητους ειδικούς, υπάρχουν ήδη συγκεκριμένα και σημαντικά επιτεύγματα και ένα εξαιρετικό έργο που προχωράει» δήλωσε ο διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας Φατίχ Μπιρόλ.

Ο Διεθνής Οργανισμός πέρασε από κόσκινο κάθε δραστηριότητα στον χώρο της ενέργειας τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Από τις ανανεώσιμές πηγές και την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου μέχρι τη σημασία του λιγνίτη σε περιόδους ενεργειακής κρίσης.

Εξέτασε επίσης μία προς μία όλες τις επενδύσεις. Μεταξύ άλλων, την αναβάθμιση της Ρεβυθούσας και τη δυνατότητά της να τροφοδοτεί με φυσικό αέριο ακόμα και με βυτιοφόρα επιχειρήσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Όσον αφορά τη σύνδεση της νησιωτικής χώρας με τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην ηπειρωτική Ελλάδα, θα έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του χρόνου αναφορικά με τις Κυκλάδες, ενώ με υποβρύχιο καλώδιο θα συνδέεται η Κρήτη με την Πελοπόννησο έως το τέλος του 2020 και έως το 2023 με την Αττική.

Ο Οργανισμός στην έκθεσή του επιδοκιμάζει τις προσπάθειες για την απελευθέρωση της χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου, με το μερίδιο της ΔΕΠΑ να μειώνεται μέσω των δημοπρασιών αερίου (gas release), αλλά και του λιανεμπορίου φυσικού αερίου.

Στηρίζει επίσης τις προσπάθειες της ελληνικής πολιτείας να ανταποκριθεί στο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του μοντέλου-στόχου, γνωστού ως target model, από το 2018. Σε αυτή τη φάση η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) επεξεργάζεται τους απαραίτητους κώδικες για τη μετάβαση αυτή, ενώ ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ) και το Χρηματιστήριο Αθηνών συνεργάζονται για τη σύσταση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.

Ο λιγνίτης χαρακτηρίζεται από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας ως «αξιόπιστο καύσιμο» και ως «σημαντικός εγχώριος πόρος» του ενεργειακού συστήματος, κρίσιμος για την ασφάλεια του εφοδιασμού, όπως αποδείχθηκε στην ενεργειακή κρίση του χειμώνα 2016-2017.

Πάντως, η σημασία του μειώνεται με βάση τους στόχους για το κλίμα, αλλά και την αυξανόμενη χρήση του φυσικού αερίου, η οποία παραμένει μεν χαμηλή συγκριτικά με άλλες χώρες-μέλη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, ωστόσο έχει υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Ο αυξανόμενος ρόλος του φυσικού αερίου στην ηλεκτρική παραγωγή απαιτεί έναν ισχυρότερο προσανατολισμό στην ασφάλεια εφοδιασμού του, δεδομένου ότι προέρχεται από εισαγωγές και τον μοναδικό τερματικό σταθμό υγροποίησης φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας.

Σήμερα, το ελληνικό ενεργειακό μείγμα προσδιορίζεται από την πολύ υψηλή χρήση του πετρελαίου στους τομείς της θέρμανσης και των μεταφορών, καθώς και από τη χρήση λιγνίτη στην ηλεκτρική παραγωγή. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα παρουσιάζει μια αύξηση της τάξης του 300% στην παραγωγή ηλεκτρισμού από αιολική και ηλιακή ενέργεια την πενταετία 2010-2015, με το μερίδιο των ΑΠΕ να υπολογίζεται σε 30% το 2015.

Επενδύσεις 30 δισ. έως το 2025 βλέπει το ΙΕΝΕ

Σημαντική δυναμική αναπτύσσεται στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης στον ενεργειακό τομέα, καθώς οι συνολικές επενδύσεις έως το 2025 αναμένεται να ανέλθουν έως και 321 δισ. ευρώ, με την Ελλάδα να βρίσκεται σε υψηλή θέση, με προοπτικές ενεργειακών επενδύσεων ύψους έως 30 δισ. ευρώ κατά την ίδια περίοδο.

Τα ανωτέρω επισημάνθηκαν κατά την παρουσίαση της μελέτης του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) για τον ενεργειακό τομέα της περιοχής (SE Europe Energy Outlook) 2016-2017, που καλύπτει 13 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, καθώς και 8 περιφερειακές χώρες (π.χ. Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιταλία, Συρία κ.ά.).

Η πρόβλεψη για τις επενδύσεις στην περιοχή, που είναι αναπτυσσόμενη, κάνει λόγο για 267 δισ. ευρώ, που φτάνουν έως 321 δισ. ευρώ με βάση το σενάριο πιο δυναμικής οικονομικής ανάπτυξης για την περίοδο 2016-2025.

Τα ποσά αυτά προέκυψαν από την αξιολόγηση περίπου 500 projects στην περιοχή (διακρατικά, όπως οι αγωγοί αερίου, αλλά και εσωτερικά έργα), ιεραρχώντας ποια μπορούν να προχωρήσουν και συνυπολογίζοντας το country risk. Για την Ελλάδα, την ίδια περίοδο, το ύψος των επενδύσεων υπολογίζεται σε ένα εύρος από 23 έως 30 δισ. ευρώ και κατατάσσεται δεύτερη μετά την Τουρκία.

Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη προβλέπει ότι στο διάστημα 2016-2025 θα πραγματοποιηθούν στον ελληνικό ενεργειακό τομέα επενδύσεις ύψους 23,3 έως 30,1 δισ. ευρώ, περιλαμβανομένων των επενδύσεων στην ηλεκτροπαραγωγή, στις ΑΠΕ, στη διύλιση, στους αγωγούς κ.λπ.

Σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις για την τελική ζήτηση, εκτιμάται ότι στη ΝΑ Ευρώπη θα φτάσει μέχρι το 2050 στα 219 Mtoe, αυξημένη κατά 59 Mtoe σε σχέση με τα επίπεδα του 2015.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την έκθεση το φυσικό αέριο φαίνεται να αποκτά όλο και μεγαλύτερη σπουδαιότητα στο ενεργειακό μείγμα των χωρών τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή όσο και στην εμπορική και οικιακή χρήση.