Επενδύσεις για την ανάπτυξη
Το αφήγημα της ανάπτυξης για τη χώρα υποχρεωτικά περνά από τις επενδύσεις, όποια μορφή κι αν έχουν αυτές και απ’ όπου κι αν προέρχεται η χρηματοδότησή τους. Επενδύσεις μέσω εξαγορών, επενδύσεις σε πάγια, επενδύσεις σε παραγωγή, αυτοχρηματοδοτούμενες με τη συμβολή funds ή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Σημασία δεν έχει ο τρόπος αλλά το ότι γίνονται και γίνονται σε μια προσπάθεια επανάκαμψης τόσο της οικονομίας όσο και του ηθικού αναστήματος του ελληνικού επιχειρείν κόντρα στους δύσκολους καιρούς.
Η εικόνα από το α΄ εξάμηνο του έτους δείχνει μια σαφή κινητικότητα σε επίπεδο εξαγορών και συγχωνεύσεων, που ούτε λίγο ούτε πολύ ξεπερνά σε αξία τα 2 δισ. ευρώ. Χρήματα που επενδύθηκαν σε 32 διαφορετικές συμφωνίες, στις οποίες, όπως ήταν αναμενόμενο, τον πρώτο λόγο είχαν οι αποκρατικοποιήσεις, αλλά και οι αποεπενδύσεις των τραπεζών ως μέρος των υποχρεώσεών τους.
Οι αποκρατικοποιήσεις των ΟΛΘ, ΟΤΕ, ΔΕΣΦΑ κ.λπ., αλλά και οι πωλήσεις θυγατρικών των τραπεζών, είτε αυτές βρίσκονται σε άλλες χώρες (NBG Albania, Piraeus Bank Romania κ.λπ.) είτε έχουν δραστηριότητες που δεν ανήκουν στον πυρήνα των τραπεζικών υπηρεσιών (AVIS, Bancopost κ.λπ.), έχουν τη μερίδα του λέοντος. Ειδικότερα, οι αποκρατικοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων, με προεξάρχουσα εκείνη του ΔΕΣΦΑ (535 εκατ. ευρώ), αντιστοιχούν σε περισσότερο από το 50% των συναλλαγών. Αν σε αυτές προστεθούν και οι υποχρεωτικές αποεπενδύσεις των τραπεζών, τότε τα 3 στα 4 ευρώ που άλλαξαν ή έχουν δρομολογηθεί να αλλάξουν χέρια αποτελούν αποεπενδύσεις.
Οι συμφωνηθείσες συναλλαγές έχουν και δεύτερο ανάγνωσμα, που τις ανεβάζει στα 3,3 δισ. ευρώ, αν σε αυτές προστεθεί η συμφωνία για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και την εικοσαετή παράταση του δικαιώματος λειτουργίας του, για την οποία, αν και έκλεισε τον Οκτώβριο του 2017, τον περασμένο μήνα, με την παρέμβαση της Κομισιόν, είχαμε μια νέα συμφωνία. Η νέα συμφωνία προβλέπει αυξημένο τίμημα, στα 1,3 δισ. ευρώ, που αν συνυπολογιστεί ανεβάζει το ύψος των ολοκληρωμένων και συμφωνημένων συναλλαγών για το α΄ εξάμηνο του 2018 πάνω από τα 3,3 δισ. ευρώ.
Οι υπόλοιπες συναλλαγές είναι μικρές, καθώς η ανάκτηση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία έχει ακόμη να περάσει συμπληγάδες και οι ξένοι αυτή τη στιγμή ακτινογραφούν την αγορά, είτε πρόκειται για distress funds είτε για στρατηγικούς επενδυτές. Επενδυτές που είναι διστακτικοί αλλά και θέλουν να αγοράσουν και φθηνά.
Βέβαια δεν έλειψαν και τα ευτράπελα αυτό το εξάμηνο, καθώς στην Εθνική Ασφαλιστική ο προτιμητέος επενδυτής (Exin) δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τα απαραίτητα κεφάλαια, ενώ στην περίπτωση της Banca Romanesca η κεντρική τράπεζα της Ρουμανίας απέρριψε τη συμφωνία Εθνικής και Bank Romania. Υπάρχουν και συμφωνίες που κλείνουν άμεσα. Μια τέτοια συμφωνία ήταν εκείνη των Vodafone και Cyta για τη θυγατρική της δεύτερης στην Ελλάδα. Και αυτή όμως είχε αμυντικό χαρακτήρα, αφού η Cyta έχανε συνεχώς λεφτά στη χώρα μας.
Όσον αφορά τις κινήσεις επέκτασης, σε αυτές προσμετρώνται η επέκταση της ElvalHalcor στην αγορά του Βελγίου με την απόκτηση της Netznik, της Προμηθευτικής από τη «Μασούτης» στη χώρα μας, του Ομίλου Σαράντη σε Ουκρανία και Τσεχία, της «Ικτίνος» σε Κύπρο κ.λπ. Ωστόσο, αυτές οι συναλλαγές δεν ξεπερνούν σε ύψος τα 100 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 5% των συμφωνημένων και ολοκληρωμένων συναλλαγών του α΄ εξαμήνου του 2018.
Τις τάσεις για την εικόνα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού αλλά και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι επενδυτικές προσπάθειες στην Ελλάδα έδειξε η έρευνα της Metron Analysis, στην οποία συμμετείχαν 30 επικεφαλής πολυεθνικών επιχειρήσεων (CEO) που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, οι οποίοι κλήθηκαν να τοποθετηθούν για το πώς βλέπουν την κατάσταση στη χώρα στον τομέα των επενδύσεων. Έτσι, δύο στους τρεις (67%) CEOs πιστεύουν ότι η εικόνα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού θα βελτιωθεί στο άμεσο μέλλον. Ένα ποσοστό 33% εκτιμά ότι θα παραμείνει στάσιμη, ενώ κανείς δεν θεωρεί ότι θα χειροτερέψει. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οκτώ στις δέκα εταιρείες είναι πιθανό να προχωρήσουν σε μελλοντικές επενδύσεις στην Ελλάδα (53% πολύ πιθανό, 30% αρκετά πιθανό), ενώ έξι στις δέκα εταιρείες από αυτές σχεδιάζουν επενδύσεις στην Ελλάδα μέσα στον επόμενο χρόνο.
Να σημειώσουμε ότι ενθαρρυντικά είναι και τα στοιχεία που προκύπτουν από την επιτάχυνση της ανάπτυξης στην Ευρώπη το 2017, που κυμάνθηκε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας και οδήγησε σε νέα άνοδο των άμεσων ξένων επενδύσεων, που έφτασαν συνολικά τα 6.653 έργα, τα οποία δημιούργησαν περισσότερες από 350.000 θέσεις εργασίας, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΕΥ.
Στην Ελλάδα οι άμεσες ξένες επενδύσεις σχεδόν διπλασιάστηκαν το 2017, προσφέροντας 1.194 θέσεις εργασίας. Ο Παναγιώτης Παπάζογλου, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδας, σχολιάζει ότι αν εξακολουθήσει η χώρα να εφαρμόζει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και αν δημιουργήσει ένα πραγματικά φιλικό επενδυτικό περιβάλλον, τότε θα μπορούσε να διεκδικήσει μία από τις θέσεις μεταξύ των ελκυστικότερων ευρωπαϊκών οικονομιών. Με το ευρωπαϊκό περιβάλλον να είναι το 2017 ευνοϊκότερο απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια, ο αριθμός των άμεσων ξένων επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα αυξήθηκε στις 24 (από 13 το 2016), δημιουργώντας 1.194 νέες θέσεις εργασίας. Επιβεβαιώνοντας τις καλές προοπτικές της ελληνικής γεωργίας και της εστίασης, οι περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις το 2017, δηλαδή επτά, έγιναν στον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων, ενώ ακολούθησαν οι επαγγελματικές υπηρεσίες (4), οι μεταφορές (3) και η ψηφιακή τεχνολογία (3). Κατά τον κ. Παπάζογλου, «με την ολοκλήρωση των προγραμμάτων στήριξης και την έξοδο από την εποχή της αβεβαιότητας, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να τοποθετηθεί σε μια καλή θέση μεταξύ των ελκυστικότερων επενδυτικών προορισμών στην Ευρώπη, υπό την προϋπόθεση ότι θα παραμείνει προσηλωμένη στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και θα δημιουργήσει ένα πραγματικά επενδυτικό περιβάλλον».
Τέλος, η Ελλάδα κατατάσσεται στην πρώτη θέση ως προς τις επενδύσεις που ενεργοποιήθηκαν σε σχέση με το ΑΕΠ, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων. Όπως σημειώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η συνολική χρηματοδότηση που έλαβε η χώρα μας από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων ανέρχεται σε 2,7 δισ. ευρώ και αναμένεται να ενεργοποιήσει συνολικές επενδύσεις ύψους 10,6 δισ. ευρώ. Ως παραδείγματα έργων που στηρίζει το σχέδιο Γιούνκερ αναφέρονται η δανειοδότηση εταιρείας κινητής τηλεφωνίας για την επέκταση του δικτύου ευρυζωνικών επικοινωνιών, ιδίως σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας, η χρηματοδότηση συνεργατικής εταιρείας γεωργικών βιώσιμων προϊόντων και ελληνικού ομίλου για την κατασκευή και λειτουργία αιολικών πάρκων.
