Λεφτά ΔΕΝ υπάρχουν για κρίσιμους τομείς της οικονομίας

Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που, διαχρονικά, είναι… επιρρεπής στην εκδήλωση πυρκαγιών (είτε λόγω καιρικών φαινομένων, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης, είτε λόγω ανευθυνότητας κάποιων πολιτών), η κυβέρνηση έχει αφήσει στη μοίρα της την Πυροσβεστική, μην επενδύοντας ούτε 1 ευρώ.

Εξάλλου, τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής έγιναν εμφανή κατά την καταστροφή στο Μάτι, όπου 99 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ εκατοντάδες ακόμη έχασαν τις οικογένειές τους, συγγενείς, φίλους, αλλά και τις περιουσίες τους. Στα τέλη Ιουλίου του 2018 βγήκαν στην επιφάνεια όλες οι ανεπάρκειες της Πυροσβεστικής, αλλά και η πλήρης αποδιοργάνωσή της.

Η έκθεση του ΣΕΒ είναι… φωτιά: μηδενικές δημόσιες επενδύσεις τη διετία 2015-2016 στην Πυροσβεστική, στα δικαστήρια και στις φυλακές, μόλις 3 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν για την αστυνομία.

Και όλα αυτά τη στιγμή που η κυβέρνηση ψάχνει εναγωνίως επενδυτές. Μα πώς θα αποφασίσει κάποιος επενδυτής να επενδύσει στην Ελλάδα, όταν η Δικαιοσύνη κινείται με ρυθμούς χελώνας και παρατηρούνται τεράστιες καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων σε όλα τα δικαστήρια της χώρας; Πώς θα γίνει πιο γρήγορη η Δικαιοσύνη, ώστε να διευκολυνθεί και η προσέλκυση επενδυτών, όταν δεν δίνονται χρήματα για την αναδιοργάνωσή της; Ποιος επενδυτής θα αποφασίσει να επενδύσει, όταν ξέρει ότι θα περιμένει μήνες για την εκδίκαση ακόμα και μια απλής υπόθεσης;

Παράλληλα, σε μια περίοδο που η εγκληματικότητα έχει χτυπήσει κόκκινο, με αποτέλεσμα πολλοί να καταφεύγουν ακόμη και στην αυτοδικία για να προστατέψουν τις οικογένειές τους και τις περιουσίες τους, σε μια περίοδο που οι αστυνομικοί διαμαρτύρονται για τις τεράστιες ελλείψεις στο Σώμα που δυσχεραίνουν το έργο τους, σε μια περίοδο που δεν υπάρχουν ανταλλακτικά για τα περιπολικά, που οι αστυνομικοί αναγκάζονται να αγοράζουν μόνοι τους τον εξοπλισμό είτε λόγω ελλείψεων είτε λόγω παλαιότητας του υπάρχοντος, η κυβέρνηση έχει δαπανήσει μόλις 3 εκατ. ευρώ για την αστυνομία.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έκθεση του ΣΕΒ, όσον αφορά τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, οι επενδύσεις στην Ελλάδα το 2016 είναι μηδενικές (έναντι 3,1% του συνόλου των κρατικών επενδύσεων στην Ε.Ε.-28). Σημειώνεται ότι η Ε.Ε.-28 επενδύει 1,3% σε υποδομές στην αστυνομία, 0,9% στην Πυροσβεστική, 0,3%, στα δικαστήρια και 0,4% στις φυλακές. Ωστόσο, από το 2009 έως το 2016 στην Ελλάδα οι επενδύσεις στην αστυνομία ανήλθαν σε 115,2 εκατ. ευρώ (3 εκατ. ευρώ το 2015-2016) και στα δικαστήρια σε 43 εκατ. ευρώ (0 εκατ. ευρώ το 2015-2016), ενώ στην Πυροσβεστική (μη συμπεριλαμβανομένης της δασοπυρόσβεσης) και στις φυλακές δεν δαπανήθηκε ούτε 1 ευρώ.

Το 3% των επενδύσεων πάει στο… νερό

Από την άλλη πλευρά, η χώρα μας δαπανά το 3% του προϋπολογισμού επενδύσεων στην παροχή νερού (έναντι 1,1% στην Ε.Ε.-28), καθώς και 5,5% στη διαχείριση στερεών αποβλήτων (έναντι 1,7% στην Ε.Ε.-28) και 3,7% στη διαχείριση υγρών αποβλήτων (έναντι 1,8% στην Ε.Ε.-28). Τα ανωτέρω μεγέθη πιστοποιούν τις τεράστιες αδυναμίες στη διαχείριση υδάτινων πόρων και απορριμμάτων, όπου η χώρα μας έχει καθυστερήσει στην αντιμετώπιση της σπατάλης στο νερό και στην αποκομιδή των σκουπιδιών με σύγχρονους και αποτελεσματικούς τρόπους.

Το αποτέλεσμα των επιλογών αυτών είναι ότι η Ελλάδα δεν ξοδεύει ούτε 1 ευρώ για στέγαση και ανάπτυξη χώρων κοινής ωφέλειας (όλα πάνε στο νερό) και ούτε 1 ευρώ για τη μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης και την προστασία της βιοποικιλότητας (όλα πάνε στα σκουπίδια). Όσον αφορά τις υποδομές αναψυχής, άθλησης και πολιτισμού, η χώρα μας ξοδεύει σχεδόν τίποτα (0,1%) σε υποδομές πολιτισμού (έναντι 1,9% στην Ε.Ε.-28) και 2,8% σε υποδομές αναψυχής και άθλησης (έναντι 2,2% στην Ε.Ε.-28).

Το παράδοξο με την έρευνα και ανάπτυξη

Παραδόξως, στην έρευνα και ανάπτυξη, περιλαμβανομένης της βασικής έρευνας, η Ελλάδα ξοδεύει το 17% του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, όσο και η Ε.Ε.-28. Σημειώνεται ότι το Δημόσιο στην Ελλάδα το 2016 δαπάνησε εν προκειμένω 1,082 δισ. ευρώ, όταν η συνολική δαπάνη έρευνας και ανάπτυξης (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) ανέρχεται, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, σε 1,754 δισ. ευρώ, αναδεικνύοντας τη σχετικά μικρή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (ή την ανεπαρκή καταγραφή της σχετικής δραστηριότητας). Σε κάθε περίπτωση, τα μεγέθη αυτά αποκαλύπτουν, ενδεχομένως, και την αδυναμία διάχυσης των ερευνητικών ευρημάτων στην οικονομία, με την παντελή έλλειψη διασύνδεσης της έρευνας με τις επιχειρήσεις, με τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα ουσιαστικά να μην επικοινωνούν. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, η συνολική δαπάνη για έρευνα και ανάπτυξη στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1%, ενώ στην Ε.Ε.-28 και στις ΗΠΑ σε 2% και 2,7% αντιστοίχως, με την Ιαπωνία στο 3,2%, την Κορέα στο 4,2% και το Ισραήλ στο 4,3%.

Τα έργα υποδομών δεν εντάσσονται σε ένα συνεκτικό αναπτυξιακό σχέδιο

Παράλληλα, σύμφωνα με την έκθεση του ΣΕΒ, το 2018, σε προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων 6,8 δισ. ευρώ, κονδύλια ύψους 3,6 δισ. ευρώ προέρχονται από ευρωπαϊκούς πόρους, που για να απορροφηθούν απαιτούν 2,2 δισ. ευρώ από εθνικούς πόρους, δηλαδή συνολικά 5,8 δισ. ευρώ αφορούν συγχρηματοδοτούμενα με ευρωπαϊκά κονδύλια έργα, αφήνοντας 1 δισ. ευρώ για άλλες χρήσεις (κυρίως επενδυτικά προγράμματα στην τοπική αυτοδιοίκηση). Από τα 5,8 δισ. ευρώ, τα 1,8 δισ. ευρώ αφορούν έργα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (μεγάλα έργα υποδομών) και τα 1,7 δισ. ευρώ του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης (εκ των οποίων το 1 δισ. ευρώ τα περιφερειακά προγράμματα).

Εν κατακλείδι, όπως παρατηρεί ο ΣΕΒ, περίπου τα μισά λεφτά κάθε χρόνο πηγαίνουν σε υποδομές μεταφορών χωρίς να εντάσσονται σε ένα συνεκτικό αναπτυξιακό σχέδιο και βεβαίως η υποεπένδυση σε άλλους τομείς της οικονομίας είναι μια στρέβλωση που κάποια στιγμή πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Κουτσουρεμένος ο προϋπολογισμός δημοσίων επενδύσεων

Εν τω μεταξύ, ψαλίδι έχει πέσει και στον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων, που χρηματοδοτείται κατά 50% από την υπερφορολόγηση της εργασίας και των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, πρόκειται για ακόμα ένα αδιέξοδο της «άλυτης εξίσωσης» που έχει δημιουργήσει η δημοσιονομική πολιτική των υψηλών πλεονασμάτων για την ανάπτυξη της οικονομίας.

Είναι πασιφανές, λοιπόν, ότι λεφτά ΔΕΝ υπάρχουν για δημόσιες επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας.