Πρωτιά της Ελλάδας στην πτώση των μισθών - Free Sunday
Πρωτιά της Ελλάδας στην πτώση των μισθών

Πρωτιά της Ελλάδας στην πτώση των μισθών

Στην ανησυχητική παρατήρηση ότι η Ελλάδα συνεχίζει να κατέχει την πρωτιά στη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων καταλήγει η πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) για την εξέλιξη των μισθών παγκοσμίως.

Διαρκείς μειώσεις

Συγκεκριμένα, βάσει των στοιχείων της έκθεσης «Global Wage Report» του ILO για το 2017, οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 3,5% σε σχέση με το 2016, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μείωση στην Ευρώπη για το προηγούμενο έτος, αλλά και τη μεγαλύτερη πτώση για τη χώρα από το 2013. Όσον αφορά την εικόνα των μισθών την περίοδο της κρίσης, από το 2008 έως το 2017 ο ετήσιος ρυθμός μείωσης των μισθών στην Ελλάδα ήταν κατά μέσο όρο 3,1%, ενώ για το διάστημα από το 2000 έως το 2017 τα πράγματα γίνονται χειρότερα, καθώς η μέση ετήσια μείωση των πραγματικών μισθών (δηλαδή των αποδοχών συμπεριλαμβανομένης της επίδρασης του πληθωρισμού) των εργαζομένων στη χώρα φτάνει κατά μέσο όρο το 3,5%. Το ILO εκτιμά ότι η διαρκής αυτή μείωση στις αποδοχές των εργαζομένων στην Ελλάδα (και όχι μόνο) οφείλεται τόσο στις άμεσες μειώσεις που έχουν υποστεί οι μισθοί τους όσο και στην ελαστικοποίηση της εργασίας και τη μετάβαση πολλών εργαζομένων σε καθεστώς μερικής απασχόλησης ή άλλες μορφές ελαστικής εργασίας, με την πλήρη απασχόληση να αποτελεί… είδος προς εξαφάνιση. Για την ιστορία, το ILO αναφέρει ότι ο μέσος ονομαστικός ακαθάριστος μισθός στην Ελλάδα ήταν 1.346 ευρώ το 2017, έναντι 1.344 ευρώ το 2016 και 1.406 ευρώ το 2013.

Η χειρότερη εικόνα

Από τα στοιχεία του ILO φαίνεται ότι στην Ελλάδα η μισθωτή εργασία μπήκε στην πρέσα σε χειρότερο βαθμό από άλλες χώρες-μέλη της Ευρωζώνης που είτε μπήκαν «κανονικά και με τον νόμο» σε μνημόνια είτε υποχρεώθηκαν να ακολουθήσουν σκληρή περιοριστική πολιτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ιταλία, όπου οι μισθωτοί επίσης υπέστησαν μειώσεις στις αποδοχές τους, ο μέσος ετήσιος ρυθμός απωλειών των μισθών ήταν μόλις 0,5%, ενώ στην Ισπανία ο μέσος πραγματικός μισθός μειωνόταν τη δεκαετία 2008-2017 κατά 0,3% τον χρόνο. Στις άλλες τρεις χώρες που υπέγραψαν μνημόνια, για το διάστημα 2008-2017 καταγράφεται ασθενική αύξηση των πραγματικών μισθών: στην Κύπρο κινείται κατά μέσο όρο στο 0,2%, στην Ιρλανδία στο 0,3% και στην Πορτογαλία στο 0,4%. Το εντυπωσιακό είναι ότι με βάση τα στοιχεία της χρονοσειράς του ILO, μετά την «κατάρρευση» του 2013, όταν οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα υποχώρησαν κατά 9,3%, ακολούθησε μια περίοδος αυξήσεων (1,9% το 2014, 0,2% το 2015 και 1,3% το 2016), για να επιστρέψουμε στη σημαντική μείωση του 3,5% το 2017. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι, με βάση στοιχεία έκθεσης του Ευρωπαϊκού Συνδικαλιστικού Ινστιτούτου, για το διάστημα από το 2010 έως το 2017 συνολικά οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα υπέστησαν καταβαράθρωση, καταγράφοντας απώλειες της τάξης του 19,1% (για σύγκριση, η αμέσως επόμενη μεγαλύτερη μείωση ήταν στην Κύπρο, όπου οι πραγματικοί μισθοί υπέστησαν απώλειες 10,2%), ενώ η μείωση συνεχίστηκε και το διάστημα 2016-2017 και ήταν της τάξης του 0,4%.

Παγκόσμιες απώλειες

Πάντως –χωρίς αυτό να αποτελεί παρηγοριά– από την έκθεση του ILO φαίνεται ότι η τάση μείωσης των πραγματικών μισθών των εργαζομένων αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. Σύμφωνα με τα στοιχεία από 136 χώρες, η αύξηση που κατέγραψαν οι πραγματικοί μισθοί παγκοσμίως πέρυσι δεν ήταν μόνο μικρότερη σε σχέση με το 2016 αλλά και η χαμηλότερη από το 2008, καθώς η αύξηση αυτή των πραγματικών μισθών έπεσε από 2,4% κατά μέσο όρο το 2016 σε μόλις 1,8% το 2017. Μάλιστα, η αναιμική αυτή αύξηση επιτυγχάνεται αποκλειστικά και μόνο χάρη στην Κίνα, όπου ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των μισθών των εργαζομένων φτάνει το 9% (σύμφωνα με το site Statista), ενώ αν η Κίνα εξαιρεθεί από τους υπολογισμούς, η αύξηση των πραγματικών μισθών παγκοσμίως γίνεται ακόμα μικρότερη, καθώς πέφτει από το 1,8% το 2016 στο 1,1% το 2017. Στην Ευρώπη (πλην Ανατολικής Ευρώπης) τα πράγματα είναι τραγικά, καθώς οι πραγματικοί μισθοί παρουσιάζουν μειούμενο ρυθμό αύξησης, από 1,6% το 2015 σε 1,3% το 2016 και σε 0% το 2017, ενώ στις χώρες του G20 η τάση παραμένει ίδια, ήτοι οι αυξήσεις των πραγματικών μισθών συρρικνώνονται, από 1,7% το 2015 σε 0,9% το 2016 και 0,4% το 2017. Τέλος, στις ΗΠΑ οι αυξήσεις των μισθών έπεσαν από 2,2% το 2015 σε 0,7% το 2016 και 0,7% το 2017.

Ανησυχητικά συμπεράσματα

Πρέπει εδώ να υπογραμμιστεί ότι το ILO καταγράφει ένα επιπλέον ανησυχητικό φαινόμενο, ότι οι μισθοί πλέον έχουν αποσυνδεθεί σχεδόν ολοσχερώς από την παραγωγικότητα. Συγκεκριμένα, η έκθεση του ILO σημειώνει ότι σε 52 χώρες υψηλού εισοδήματος η παραγωγικότητα της εργασίας μεταξύ 1999 και 2017 αυξήθηκε κατά 17%, ενώ οι πραγματικοί μισθοί κατά 13%. Κατά τα λοιπά, η έκθεση του ILO ταυτίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά με τα συμπεράσματα της προ μερικών μηνών έκθεσης του ΟΟΣΑ για τις προοπτικές της απασχόλησης, όπου ως κύριους λόγους για τη στασιμότητα ή και υποχώρηση των μισθών ανέφερε τη μείωση της παραγωγικότητας και τον χαμηλό πληθωρισμό, την αύξηση της προσωρινής εργασίας και της μερικής απασχόλησης, τον αποκλεισμό των ανειδίκευτων εργαζομένων από την καινοτομία, αλλά και τη μακροχρόνια ανεργία, η οποία οδηγεί τους εργαζόμενους σε υποχωρήσεις σχετικά με τις αποδοχές τους. Παράλληλα, το ILO επισημαίνει ότι παρατηρείται και ανισότητα στις αποδοχές ανδρών και γυναικών, υπολογίζοντας το «χάσμα» παγκοσμίως στο 20% κατά μέσο όρο. Στην Ελλάδα η διαφορά στο μέσο ωρομίσθιο ανδρών και γυναικών φτάνει κατά μέσο όρο το 12,5%, δυστυχώς σε βάρος των γυναικών.