Άνθρακες ο θησαυρός του μειωμένου ΕΝΦΙΑ και των φόρων για τις επιχειρήσεις

Μία από τις υποσχέσεις του Αλέξη Τσίπρα από το βήμα της Βουλής ήταν η μείωση του ΕΝΦΙΑ, που, αν και το 2015 θα τον… καταργούσε, τώρα ισχυρίζεται ότι θα τον μειώσει για το 2019. Και αν αυτό ήταν πραγματικότητα, ίσως κανείς να μην είχε πρόβλημα. Η αλήθεια όμως κρύβεται κάπου αλλού και είναι –για μία ακόμη φορά– εκ διαμέτρου αντίθετη με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε μειώσεις 260 εκατ. ευρώ για τον ΕΝΦΙΑ, υποστηρίζοντας ότι το 90% των φορολογουμένων θα πληρώσει λιγότερο φόρο. Συγκεκριμένα:

1. Για περιουσίες μέχρι 60.000 ευρώ, η μείωση θα είναι στο 30%.

2. Για περιουσίες από 60.000 έως 100.000 ευρώ, η μείωση θα ανέλθει στο 21%.

3. Για περιουσίες από 100.000 έως 150.000 ευρώ, η μείωση θα είναι κοντά στο 10%.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κατοικία 80 τ.μ. στο Κερατσίνι με αξία 60.000 ευρώ πλήρωσε πέρυσι 224 ευρώ και το 2019 θα πληρώσει 30% λιγότερο, δηλαδή η έκπτωση δεν ξεπερνά τα 67,2 ευρώ.

Η «απάντηση» δεν άργησε και ήρθε από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ): Από τη στιγμή που αυξάνονται οι αντικειμενικές αξίες, οποιαδήποτε μείωση του ΕΝΦΙΑ θα εξανεμιστεί. Μάλιστα, η ΠΟΜΙΔΑ κάνει λόγο για επιδοματικού χαρακτήρα «δήθεν» μείωση του φόρου που έχει τα εξής τρία χαρακτηριστικά:

1. Δεν είναι δίκαιη, γιατί θα έπρεπε να αφορά όχι μόνο αυτούς για τους οποίους θεσπίζεται αλλά όλους τους φορολογούμενους του ΕΝΦΙΑ και συγκεκριμένα δεν θα έπρεπε να εξαιρούνται εκείνοι που σήκωσαν και εξακολουθούν να σηκώνουν το τεράστιο φορολογικό βάρος του ΕΝΦΙΑ.

2. Δεν είναι αναπτυξιακή, γιατί αν στόχος ήταν η ανάπτυξη θα έπρεπε να προσανατολιστεί στη μείωση, αν όχι την κατάργηση, του συμπληρωματικού φόρου του ΕΝΦΙΑ, ο οποίος, σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, είναι αυτός που αποτρέπει την ανάκαμψη στον οικοδομικό τομέα και στην οικονομία γενικότερα.

3. Δεν είναι πραγματική, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι θα «εξαερωθεί» από τις επικείμενες και προγραμματισμένες δύο αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων το 2019 και το 2020.

Οι παγίδες

Στις υποσχέσεις του πρωθυπουργού κρύβονται κι άλλες παγίδες. Αρχικά, η μείωση αφορά μόνο το 2019 και αφορά τον κύριο φόρο και όχι τον συμπληρωματικό, ενώ παραμένει άγνωστο τι θα γίνει με τον συμπληρωματικό φόρο που επιβάλλεται στα ακίνητα για αξία άνω των 250.000 ευρώ, αν το όριο αυτό μειωθεί ή και αν αυξηθούν οι συντελεστές. Και βέβαια εξυπακούεται ότι για ακόμα μια φορά ο ΕΝΦΙΑ όχι μόνο δεν καταργείται αλλά νομιμοποιείται κιόλας.

Μεγαλύτερα βάρη για τις επιχειρήσεις

Εν τω μεταξύ, κακά είναι τα μαντάτα και για τις επιχειρήσεις, καθώς με την τροπολογία για τους συντελεστές φορολόγησης κερδών θα κληθούν να πληρώσουν μεγαλύτερο φόρο από 1/1/2019. Κι αυτό γιατί, αντί για 26% που προέβλεπε ρητά ο νόμος του 2013, μετά τις τελευταίες αλλαγές οι επιχειρήσεις θα φορολογηθούν με 28%. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση αναστέλλει την άμεση μείωση του φόρου επιχειρήσεων, ενώ η μόνη θετική επίδραση της νέας ρύθμισης έρχεται από το 2022 και μετά, όταν ο συντελεστής θα πέσει επιπλέον κατά 1%.

Πλέον, η Ελλάδα έχει από τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές στην Ευρώπη και σίγουρα τους υψηλότερους στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη, που φτάνουν το 39,65% (συντελεστές κερδών και μερισμάτων), εξέλιξη που υπονομεύει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και κατά συνέπεια τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη μείωση της ανεργίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 26%, που ήταν το 2014, ο φορολογικός συντελεστής για τις επιχειρήσεις έφτασε το 29%, ενώ ο φόρος στα μερίσματα εκτινάχθηκε από το 10% στο 15%.

Δυσβάσταχτο είναι το βάρος για τις επιχειρήσεις εάν στη φορολογία συνυπολογιστούν και οι ασφαλιστικές εισφορές. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία της Eurostat, σύμφωνα με τα οποία το άθροισμα των φόρων και των καθαρών κοινωνικών εισφορών ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2017 ανήλθε σε 41,8%, με τη χώρα μας να καταλαμβάνει την 8η θέση στη λίστα με τις χώρες της Ε.Ε. με το μεγαλύτερο ποσοστό φόρων ως προς το ΑΕΠ τους. Όπως προκύπτει από τα ίδια στοιχεία, ο συνολικός δείκτης φόρου προς το ΑΕΠ ανήλθε σε 40,2% στην Ε.Ε. το 2017, σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με το 2016 (39,9%). Στην Ευρωζώνη τα φορολογικά έσοδα αντιπροσώπευαν το 41,4% του ΑΕΠ το 2017, ελαφρώς αυξημένα από 41,2% το 2016.

Το μεγαλύτερο ποσοστό φόρων και κοινωνικών εισφορών σε ποσοστό του ΑΕΠ το 2017 σημειώθηκε στη Γαλλία (48,4%), στο Βέλγιο (47,3%) και στη Δανία (46,5%), ακολουθούμενες από τη Σουηδία (44,9%), τη Φινλανδία (43,4%), την Αυστρία και την Ιταλία (42,4%) και την Ελλάδα (41,8%).

Και όλα αυτά τη στιγμή που η Ελλάδα προσπαθεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών της, καθώς καταλαμβάνει τη χειρότερη θέση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.