Τα αναδρομικά οδηγούν σε… αναδρομικό μνημόνιο

Μπορεί η κυβέρνηση να πανηγυρίζει για την έξοδο από τα μνημόνια, ωστόσο φαίνεται πως έχει διαμορφώσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για ακόμα ένα, το πέμπτο κατά σειρά. Η ειδυλλιακή εικόνα που επιχειρεί να δημιουργήσει μοιράζοντας κοινωνικά μερίσματα και επιδόματα «καταστρέφεται» από τις δικαστικές αποφάσεις που δημιουργούν δημοσιονομικές νάρκες, καθώς αφορούν τη διεκδίκηση αναδρομικών από τις περικοπές στις συντάξεις και την κατάργηση των δώρων και επιδομάτων στους συνταξιούχους και στους δημοσίους υπαλλήλους.

Τελευταίο… κρούσμα ήταν η απόφαση του ΣΤ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία έκρινε αντισυνταγματική την περικοπή των δώρων των (εν ενεργεία) δημοσίων υπαλλήλων. Αν και το θέμα θα κριθεί τελικά από την Ολομέλεια του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, ήδη έχει ανοίξει ο δρόμος για διεκδικήσεις όχι μόνο των δώρων αλλά και αναδρομικών.

Αν και κανείς δεν είναι σε θέση να κρίνει την ορθότητα των δικαστικών αποφάσεων, προκαλούνται κάποια ερωτήματα που σχετίζονται και με το περί δικαίου αίσθημα: Ποιος θα πληρώσει όλα αυτά τα αναδρομικά; Πάλι το βάρος θα πρέπει να το σηκώσει ο ανώνυμος φορολογούμενος; Για πόσο ακόμα θα αντέχει; Μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι δικαστές έχουν δικαιώματα και δικαιούνται αναδρομικά; Τι θα γίνει επιτέλους με τους ιδιωτικούς υπαλλήλους, οι οποίοι βάζουν όλο και πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, ενώ επικρατεί ένας εργασιακός μεσαίωνας όσον αφορά τις αποδοχές αλλά και τις συνθήκες εργασίας;

Βόμβα 10 δισ. ευρώ

Οι προειδοποιήσεις από τους παράγοντες της αγοράς είναι ανησυχητικές, καθώς το θέμα της επιστροφής των αναδρομικών –μετά την ανατροπή που έφερε η απόφαση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους να μην ασκήσει έφεση στις πρωτόδικες αποφάσεις που δικαιώνουν τους συνταξιούχους για τις περικοπές το 2011 και 2012– εξελίσσεται σε βόμβα 8 δισ. ευρώ για τον προϋπολογισμό.

Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς Μιχάλης Γκλεζάκος εκτίμησε σε πρόσφατες δηλώσεις του ότι το άμεσο κόστος των δικαστικών αποφάσεων υπέρ της καταβολής των αναδρομικών στους συνταξιούχους κυμαίνεται από 2 έως 3 δισ. ευρώ. Μάλιστα τόνισε ότι η κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να αποφύγει την καταβολή τους. Το σύνολο των αναδρομικών που δικαιούνται οι συνταξιούχοι είναι 8 με 9 δισ. ευρώ και αν συμπεριληφθούν σε αυτά και τα ποσά που δικαιούνται εν ενεργεία εργαζόμενοι, το ποσό φτάνει στα 15 δισ. ευρώ, που είναι δυσβάσταχτο για τον προϋπολογισμό. Πώς μια χώρα που θέλει να βγει στις αγορές μπορεί να επιβαρυνθεί με αυτό το πόσο;

Αν τελικά το δημόσιο ταμείο αναγκαστεί να πληρώσει όλους αυτούς που προσέφυγαν ή θα προσφύγουν στη Δικαιοσύνη, η οικονομία θα πρέπει να αναζητήσει και πάλι κάποιο στήριγμα για να μην καταρρεύσει.

Οι τυχεροί

Μέχρι στιγμής, η υπόθεση των αναδρομικών έχει τυχερούς και άτυχους, καθώς οι πρώτες πληρωμές έγιναν, έστω και σε δόσεις, ενώ κάποιοι δεν είδαν το χρώμα του χρήματος.

Οι πρώτοι που είδαν φουσκωμένους τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους ήταν οι ένστολοι. Οι υπόλοιποι δικαιούχοι, και κυρίως οι γιατροί του ΕΣΥ και οι πανεπιστημιακοί, θα πρέπει να κάνουν υπομονή, καθώς γραφειοκρατικά εμπόδια έχουν μπλοκάρει την πληρωμή τους.

Με τις οικονομικές υπηρεσίες των υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Προστασίας του Πολίτη να έχουν προετοιμαστεί εγκαίρως, οι στρατιωτικοί, οι αστυνομικοί, οι λιμενικοί και οι πυροσβέστες ήταν οι πρώτοι που πήραν τον χριστουγεννιάτικο μποναμά. Τα χρήματα που είδαν στους λογαριασμούς τους κυμαίνονται από 400 ευρώ έως και πάνω από 8.000 ευρώ ανάλογα με τον βαθμό, την οικογενειακή κατάσταση και τα χρόνια υπηρεσίας. Τα καθαρά ποσά που μπήκαν στην τσέπη τους είναι κουρεμένα λόγω των κρατήσεων έως 35% του συνολικού εφάπαξ ποσού, αφού, εκτός από τον φόρο εισοδήματος 20% που παρακρατήθηκε, έχουν επιβληθεί περαιτέρω κρατήσεις (νοσοκομειακή περίθαλψη και εισφορές).

Το πρόβλημα με τους γιατρούς προέκυψε γιατί δεν υπήρχαν στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας οι καταστάσεις με τους γιατρούς που εργάζονταν το διάστημα που αφορά η επιστροφή των αναδρομικών. Επομένως τα τμήματα μισθοδοσίας έπρεπε να συντάξουν από την αρχή τις καταστάσεις με τους γιατρούς που εργάζονταν στο νοσοκομείο ή στο κέντρο υγείας και τη βαθμίδα που είχαν τη συγκεκριμένη περίοδο. Οι καταστάσεις έχουν πάρει ηλεκτρονική μορφή και θα αποσταλούν για να ξεκλειδώσει η πληρωμή των αναδρομικών.

Οι… χαμένοι

Χωρίς αναδρομικά έμειναν 4.609 άτομα από το αστυνομικό προσωπικό. Πρόκειται κυρίως για ειδικούς φρουρούς, καθώς και αστυφύλακες-υπαρχιφύλακες που προέρχονται από ειδικούς φρουρούς, οι οποίοι προαναγγέλλουν συγκεντρώσεις με τα υπηρεσιακά αλεξίσφαιρα γιλέκα τους. Οι συγκεκριμένοι δεν έλαβαν αναδρομικά, καθώς σύμφωνα με το σκεπτικό της κυβέρνησης:

• Με τις διατάξεις του ν. 4093/2012 έλαβαν αύξηση στον βασικό μισθό και το χρονοεπίδομα.

• Με τις διατάξεις του ν. 4307/2014 έλαβαν αναδρομικές αποδοχές για την τριετία 2012-2014, καθώς λόγω της μεταβολής των συντελεστών επήλθε αύξηση στα επιδόματα Ειδικής Απασχόλησης, Ευθύνης,     Εξομάλυνσης και Ειδικών Συνθηκών, ενώ ο βασικός τους μισθός και το χρονοεπίδομα παρέμειναν σταθερά. Συνεπώς έλαβαν τότε αναδρομικά επί των ως άνω επιδομάτων.

• Με τις πρόσφατες διατάξεις του ν. 4575/2018 τα αναδρομικά υπολογίστηκαν με βάση τις συνολικές αποδοχές (περιλαμβανομένων των επιδομάτων) που ίσχυαν στις 31/7/2012.

Οι δήμοι

Επίσης, τη χορήγηση και πάλι του 13ου και 14ου μισθού (επιδόματα αδείας και εορτών) στους υπαλλήλους τους αποφασίζουν αρκετοί μεγάλοι δήμοι της χώρας, μετά από αποφάσεις δικαστηρίων, δίνοντας μάλιστα και αναδρομικά ποσά.

Οι πρώτες δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες δικαιώθηκαν εργαζόμενοι σε δημόσιες υπηρεσίες, που ζητούσαν την επαναχορήγηση των επιδομάτων εορτών και αδείας, εκδόθηκαν στα τέλη του 2016. Πλέον αρκετοί δήμοι αποφασίζουν την αναδρομική καταβολή των επιδομάτων αυτών στο σύνολο των εργαζομένων τους, δηλαδή ακόμη και σε αυτούς που δεν έχουν προσφύγει στα δικαστήρια.