Η καυτή πατάτα των τραπεζών

Προβληματισμό προκαλεί η περίεργη επιμονή με τον κίνδυνο να απαιτηθεί νέα ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών που επιδεικνύει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιάννης Δραγασάκης. Μέσα σε διάστημα περίπου 10 ημερών ο κ. Δραγασάκης αναφέρθηκε δύο φορές από το βήμα της Βουλής στο ενδεχόμενο οι τράπεζες να χρειαστούν νέα κεφαλαία, ενώ τόνισε τον κίνδυνο τελικά το… μάρμαρο να το πληρώσει ο Έλληνας φορολογούμενος.

Η πρώτη φορά που μίλησε περί ανακεφαλαιοποίησης προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στον πολιτικό κόσμο, αλλά και ανησυχία στην αγορά. Τη δεύτερη φορά, λοιπόν, ο κ. Δραγασάκης επιχείρησε να ανασκευάσει, εστιάζοντας σε τέσσερις αυτονόητες αλήθειες:

1. Δεν πρέπει να υποτιμήσουμε το γεγονός ότι είμαστε η χώρα με τα περισσότερα κόκκινα δάνεια στην Ευρώπη. Ήταν 97 δισ. ευρώ το 2014 και από τότε αρχίζει η μείωσή τους, αλλά παραμένουν υψηλά και πρέπει να μειωθούν περαιτέρω.

2. «Δεν έχουμε λύσεις manual. Δεν είναι κάτι που με αυτόματο πιλότο ή μια απλή λύση λύνεται» τόνισε ο κ. Δραγασάκης και αναφέρθηκε στην πρόταση από την Τράπεζα της Ελλάδος και από το ΤΧΣ. «Πρέπει κάθε λύση να τη συζητούμε και να βλέπουμε τα θετικά και τα αρνητικά» είπε.

3. «Αν δεν προσέξουμε, μπορεί να κάνουμε τέτοιες ρυθμίσεις που να οδηγήσουν τις τράπεζες να χρειαστούν νέα κεφάλαια. Αυτό είναι μια νέα πραγματικότητα» επισήμανε και τόνισε ότι άπαντες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η λύση που προτείνει π.χ. το ΤΧΣ και επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών θα απαιτήσει εγγύηση Δημοσίου.

4. Η τέταρτη αυτονόητη αλήθεια κατά τον κ. Δραγασάκη είναι ότι, δυστυχώς, αυτά τα νέα κεφάλαια ενδεχομένως να κληθεί να τα βάλει πάλι ο Έλληνας φορολογούμενος. «Αν υποθέσουμε πως μια τράπεζα έχει ανάγκη από κεφάλαια, μπορεί να τα βρει εκ των ενόντων. Για παράδειγμα, η Eurobank επεξεργάζεται σχέδιο ενσωματώνοντας μια θυγατρική της. Είναι μια λύση. Άλλη λύση είναι να πουλήσει περιουσιακά στοιχεία, αν έχει. Αν δεν γίνεται, μπορεί να χρειαστεί ή να θελήσει το Δημόσιο, όπως παλιά, να βάλει κεφάλαια» είπε χαρακτηριστικά.

Το μυστικό

Αυτό που κρύβεται πίσω από τις δηλώσεις του κ. Δραγασάκη φαίνεται πως είναι μια προσπάθεια της κυβέρνησης να δραματοποιηθεί η κατάσταση στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, αλλά και για το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, κάτι στο οποίο επιμένουν και οι θεσμοί.

Η αλήθεια είναι ότι τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην Ευρώπη (Ε.Ε., ΕΚΤ και στον Μόνιμο Εποπτικό Μηχανισμό των Τραπεζών – ESM) έχουν θορυβηθεί από την καθημερινή καταστροφή που συντελείται στις ελληνικές τράπεζες. Ένας κλάδος με 237,8 δισ. ευρώ ενεργητικό, 27,5 δισ. ευρώ κεφάλαια, εκ των οποίων 21,2 δισ. ευρώ αναβαλλόμενος φόρος και 16 δισ. ευρώ αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση, καθώς και 84 δισ. ευρώ προβληματικά δάνεια (ήτοι 47% επί του συνόλου) και μόλις 45 δισ. ευρώ σωρευμένες προβλέψεις… δεν μπορεί να έχει χρηματιστηριακή αξία μόλις 3,6 δισ. ευρώ.

Μόνο τον Ιανουάριο οι μετοχές των τραπεζών υποχώρησαν κατά 13,53%, ενώ η κεφαλαιοποίησή τους έχασε άλλα 570 εκατ., όσο δηλαδή κοστίζουν δύο τράπεζες Πειραιώς στο χρηματιστηριακό ταμπλό σήμερα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο ΟΤΕ έχει κεφαλαιοποίηση 5,3 δισ. και η Coca-Cola 10,85 δισ. ευρώ.

Έντονες αντιδράσεις

«Έμμεση ομολογία αποτυχίας της ανακεφαλαιοποίησης που ήδη έχει κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ» χαρακτηρίζει η αξιωματική αντιπολίτευση τις δηλώσεις Δραγασάκη. «Η κυβέρνηση Τσίπρα, που διέλυσε τις τράπεζες και τις οδήγησε σε μια αχρείαστη ανακεφαλαιοποίηση το 2015, ανακάλυψε ξαφνικά, διά του αντιπροέδρου της, ότι οι Έλληνες φορολογούμενοι μπορεί να χρειαστεί να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη για να τις στηρίξουν» υποστηρίζει η ΝΔ.

Παράλληλα, η ΝΔ κάνει λόγο για ανευθυνότητα, τονίζοντας ότι «ο κ. Δραγασάκης δεν είναι σχολιαστής της επικαιρότητας. Αντί ανεύθυνων δηλώσεων, οφείλει να δώσει άμεσα λύση στο πρόβλημα που η κυβέρνηση δημιούργησε. Αν δεν μπορεί, ας υιοθετήσει το σχέδιο της ΝΔ για την αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων».

Οι καταθέσεις

Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχουν αρχίσει να επιστρέφουν στις τράπεζες οι καταθέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα επιταχύνθηκε το 2018. Πιο αναλυτικά, το υπόλοιπο των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια νομισματικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ανήλθε στα 134,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018, παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 6,4% ή 8,1 δισ. ευρώ. Το αντίστοιχο μέγεθος τον Δεκέμβριο 2017 ήταν στα 126,3 δισ. ευρώ, ενισχυμένο κατά 4,1% ή 5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο 2016.

Ωστόσο, για το 2019 οι τράπεζες προσβλέπουν στην επιστροφή καταθέσεων 10 δισ. ευρώ, προκειμένου η κυκλοφορία χρήματος εκτός τραπεζικού συστήματος να περιοριστεί κοντά στα επίπεδα των 15 δισ. ευρώ που κρίνονται σκόπιμα για την επαναφορά στην κανονικότητα και τη χρηματοδότηση της οικονομίας.

Σημειώνεται ότι το πρώτο εξάμηνο του 2015 οι εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες έφτασαν τα περίπου 44 δισ. ευρώ, με τις καταθέσεις να σημειώνουν μείωση άνω του 25%. Έκτοτε και μέχρι τα τέλη του 2018, δηλαδή μέσα σε τριάμισι χρόνια, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν μόλις κατά 10,6 δισ. ευρώ.