Παρά το… νοικοκύρεμα, η Ελλάδα έχει τα υψηλότερα κόκκινα δάνεια

Αν και η επιχείρηση «νοικοκύρεμα των ισολογισμών» που έχουν θέσει σε εφαρμογή οι ελληνικές τράπεζες προχωρά με εντατικούς ρυθμούς, η Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα κόκκινα δάνεια στην Ευρωζώνη.

Τα τελευταία συγκεντρωτικά στοιχεία της ΕΚΤ είναι αποκαλυπτικά: Τα κόκκινα δάνεια που βαραίνουν τις ελληνικές τράπεζες μειώθηκαν το 2018, όμως το ποσοστό τους παραμένει μακράν το υψηλότερο στην Ευρωζώνη. Συγκεκριμένα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στη χώρα μας είχαν μειωθεί κατά 3,2 μονάδες το τρίτο τρίμηνο του 2018, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, όμως εξακολουθούσαν να αντιστοιχούν στο 43,4% όλων των πιστώσεων. Πρόκειται για υπερδεκαπλάσιο μέγεθος σε σχέση με τον μέσο όρο της Νομισματικής Ένωσης, όπου τα κόκκινα δάνεια αναλογούν στο 4,2% του συνολικού χαρτοφυλακίου. Σε απόλυτους αριθμούς, η ΕΚΤ υπολογίζει πως τα δάνεια με μεγάλη καθυστέρηση στη χώρα μας ανέρχονται σε 90 δισ. ευρώ, περιλαμβανομένων των προκαταβολών.

Οι μοναδικές χώρες πέραν της Ελλάδας όπου το ποσοστό των κόκκινων δανείων είναι διψήφιο είναι η Κύπρος (20,7%) και η Πορτογαλία (14,5%). Η Κύπρος, ωστόσο, ήταν η χώρα που πέτυχε και τη μεγαλύτερη μείωση σε βάθος δωδεκαμήνου, καθώς το τρίτο τρίμηνο του 2018 το μερίδιο των κόκκινων δανείων είχε περιοριστεί κατά 13,3 μονάδες.

Κόκκινα δάνεια και ανάπτυξη

Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις ελληνικές τράπεζες θεωρείται κρίσιμη για την ευρύτερη υγεία του τραπεζικού συστήματος και τη δυνατότητα των ιδρυμάτων να χρηματοδοτήσουν εκ νέου την πραγματική οικονομία. Γι’ αυτό η απομείωση προβληματικών δανείων θεωρείται «κλειδί» για την επιστροφή της Ελλάδας σε μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και στα προ κρίσης επίπεδα.

«Υπάρχουν πάρα πολύ υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs), υπάρχουν πάρα πολλές υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, ανάμεσα σε αυτές υπάρχουν εταιρείες-ζόμπι που πρέπει να κλείσουν και άλλες που πρέπει να αναδιαρθρωθούν. Είναι κλειδί η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για την έλευση επενδύσεων» είπε πριν από λίγα 24ωρα ο επικεφαλής των θεσμών –εκ μέρους της Κομισιόν– Ντέκλαν Κοστέλο, κατά την παρουσίασή του στο σεμινάριο που διοργανώνεται στην Αθήνα μαζί με το ΙΟΒΕ για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.

Ο ίδιος, άλλωστε, κατέγραψε μία προς μία τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, δίνοντας έμφαση στο ζήτημα των κόκκινων δανείων, καθώς, μαζί με άλλες παραμέτρους, εμποδίζει την αύξηση της ρευστότητας στην οικονομία και των δανείων προς επιχειρήσεις και πολίτες.

Όσον αφορά την ανάπτυξη, ο κ. Κοστέλο επισήμανε ότι πρέπει να επιταχυνθεί ο ρυθμός από το 2%, που είναι σήμερα, στο 3%-4% τα επόμενα χρόνια.

Η έκθεση της Deutsche Bank

Εν τω μεταξύ, σε πρόσφατη ανάλυσή της η Deutsche Bank τονίζει πως, όπως έχει επισημάνει και στο παρελθόν, το κλειδί για την εξομάλυνση των ελληνικών τραπεζών είναι η ταχύτερη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs). Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2018, προβλέπει ότι οι τρεις τράπεζες που καλύπτει (Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Τράπεζα Πειραιώς) θα έχουν μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα κατά 5% σε μέσο όρο σε επίπεδο τριμήνου και κατά 15% σε επίπεδο έτους.

Σε απόλυτες τιμές, από τα 3,5 δισ. ευρώ της συνολικής μείωσης, πάνω από το ήμισυ προήλθε από την Πειραιώς (1,7 δισ.) και ακολουθεί η Εθνική (1,1 δισ.) και η Alpha Bank (0,8 δισ.). Αυτές οι επιδόσεις ευθυγραμμίζονται με την απόδοση του πρόσφατου παρελθόντος, όπου η Πειραιώς ήταν επιθετική στη μείωση των NPEs ταχύτερα απ’ ό,τι οι υπόλοιπες τράπεζες.

Η Deutsche Bank εκτιμά πως σε αυτό το τρίμηνο οι περισσότερες μειώσεις NPEs θα προέρχονται επίσης από διαγραφές, καθώς το τέταρτο τρίμηνο είναι εποχιακά κατάλληλο γι’ αυτή τη δραστηριότητα. Όσον αφορά την κάλυψη, η γερμανική τράπεζα αναμένει ότι η Εθνική Τράπεζα θα έχει την ισχυρότερη κάλυψη, στο 60%, ενώ η Alpha Bank θα έχει τη χαμηλότερη κάλυψη, στο 46%, και η Πειραιώς είναι δεύτερη με 48%.

Το καμπανάκι του ΔΝΤ

Τον κώδωνα του κινδύνου για τα κόκκινα δάνεια των ελληνικών τραπεζών έχει κρούσει πολλάκις το ΔΝΤ.

Την τελευταία φορά το Ταμείο (στην πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση για την Ελλάδα) χαρακτήρισε τον χρηματοπιστωτικό τομέα «δημοσιονομικό κίνδυνο» και υπενθύμισε ότι το ελληνικό Δημόσιο παραμένει εκτεθειμένο στον ελληνικό τραπεζικό τομέα, καθώς όχι μόνο διαθέτει μετοχές και καταθέσεις αλλά εξαρτάται και από τη συμμετοχή των τραπεζών στις εκδόσεις χρεωστικών τίτλων.

Για τον λόγο αυτόν το Ταμείο υποστήριξε ότι η ταχύτατη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η οποία θα ενισχύσει τη χώρα απέναντι σε μια σειρά από καθοδικούς κινδύνους. Ειδικότερα, το ΔΝΤ εμφανίζεται να φοβάται ότι ένα ευάλωτο τραπεζικό σύστημα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για μια νέα αυτοτροφοδοτούμενη κρίση, η οποία θα χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση προβλημάτων ρευστότητας, μείωσης της εμπιστοσύνης, αλλά και εξάντλησης των τραπεζικών κεφαλαίων.

Ειδική αναφορά γίνεται στην έκθεση στο θέμα του διάδοχου νόμου Κατσέλη για την προστασία της πρώτης κατοικίας με στόχο τη μείωση της εμπλοκής του δικαστηρίου. Το Ταμείο συνιστά τη διευκόλυνση των πλειστηριασμών, την ένταξη των επιχειρήσεων στον εξωδικαστικό μηχανισμό, αλλά και την ενίσχυση των προσπαθειών προκειμένου να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των τραπεζών στο πλαίσιο του NPL Forum.

Σημειώνεται, πάντως, ότι το Ταμείο αναγνωρίζει πως οι ελληνικές τράπεζες καταβάλλουν προσπάθεια να περιορίσουν την έκθεσή τους στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.