Εκτός των παροχών η μεσαία τάξη - Free Sunday
Εκτός των παροχών η μεσαία τάξη
Από τις πρώτες αντιδράσεις των δανειστών προέκυψε ότι αιφνιδιάστηκαν, ενώ επικρατεί έντονη ανησυχία, ειδικά ως προς τα σχέδια για τη μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα.

Εκτός των παροχών η μεσαία τάξη

Ανησυχία σε θεσμούς και αγορές προκάλεσαν οι εξαγγελίες του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος όχι μόνο προανήγγειλε τη μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα αλλά απέκλεισε και πάλι τη μείωση του αφορολόγητου ορίου από το 2020. Ωστόσο, για ακόμα μια φορά, εκτός της παροχολογίας –που μόνο προεκλογικό χαρακτήρα έχει– έμεινε η μεσαία τάξη, που έχει πληρώσει το μάρμαρο καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα διαθέτει την πιο φτωχή μεσαία τάξη. Συγκεκριμένα, το ετήσιο εισόδημα ενός μονοπρόσωπου νοικοκυριού που ανήκει στη μεσαία τάξη κυμαίνεται μεταξύ 7.894 δολ. και 21.050 δολ. (σε όρους αγοραστικής δύναμης 2010), γεγονός που κατατάσσει τη χώρα μας στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Επιπλέον, το ποσοστό του πληθυσμού που ανήκει στη μεσαία τάξη στην Ελλάδα φτάνει το 57,1%, έναντι 61,6% κατά μέσο όρο στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, το οποίο μάλιστα έχει μειωθεί κατά περίπου 3 ποσοστιαίες μονάδες από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 (64%). Το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται στη χαμηλότερη από τη μεσαία εισοδηματική τάξη (δηλαδή αμείβεται με λιγότερο από το 75% του διαμέσου εισοδήματος) στην Ελλάδα είναι 32%, ενώ το ποσοστό του πληθυσμού που ανήκει στην υψηλότερη από τη μεσαία τάξη (δηλαδή έχει αποδοχές ανώτερες του 200% του διαμέσου εισοδήματος) διαμορφώνεται σε 11%.

Παρ’ όλα αυτά, στις εξαγγελίες της κυβέρνησης δεν συμπεριλήφθηκε η διάταξη για τη μείωση του πρώτου φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 20%. Είναι πασιφανές δηλαδή ότι η παροχολογία της κυβέρνησης στόχευσε στην εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, τα χαμηλότερα εισοδήματα, κάτι που άλλωστε αποδεικνύεται και από το σχόλιο του υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου, στο Twitter. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που επικαλείται, το ετήσιο εισόδημα μιας οικογένειας της μεσαίας τάξης μειώθηκε από το 2011 έως το 2014 κατά 5.258 ευρώ, ενώ τα έτη 2015-2016 αυξήθηκε κατά 146 ευρώ.

Τα μέτρα για το 2019

Εντός του 2019 η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε:

• Μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση από το 24% στο 13% και μετάταξη όλων των τροφίμων επίσης στον συντελεστή του 13% (από 24%), με συνολικό κόστος περίπου 260 εκατ. ευρώ.

• Μείωση του ΦΠΑ στην ενέργεια (ηλεκτρισμός και φυσικό αέριο) από τον συντελεστή του 13% στον υπερεκπτωτικό συντελεστή του 6%. Μέτρο που αφορά κάθε νοικοκυριό, αλλά και επιχειρήσεις.

• Παροχή μόνιμης 13ης σύνταξης, συνολικού κόστους 800 εκατ. ευρώ.

Αιφνιδιάστηκαν οι θεσμοί

Από τις πρώτες αντιδράσεις των δανειστών προέκυψε ότι αιφνιδιάστηκαν, ενώ επικρατεί έντονη ανησυχία, ειδικά ως προς τα σχέδια για τη μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα. Μάλιστα, όπως προκύπτει από τη δήλωση των θεσμών για την ολοκλήρωση της αποστολής στην Ελλάδα, οι εξαγγελίες του Αλέξη Τσίπρα θα μπουν στο μικροσκόπιο, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τηρούνται οι στόχοι του προγράμματος.

Ειδικότερα, ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα επιδιώξει χαμηλότερο στόχο, της τάξης του 2,5% του ΑΕΠ, την επόμενη τριετία, ώστε να έχει μεγαλύτερο δημοσιονομικό περιθώριο στη χάραξη της πολιτικής της. Πρόσθεσε πως, προκειμένου να μην παραβιαστεί η συμφωνία με τους δανειστές, η Αθήνα θα καταθέσει άμεσα 5,55 δισ. ευρώ σε ειδικό λογαριασμό. Τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν αμιγώς ώστε να καλυφθεί το όποιο κενό υπάρξει στις δημοσιονομικές δεσμεύσεις που προβλέπει το μνημόνιο.

Ωστόσο, τα μηνύματα που ήρθαν από τις Βρυξέλλες ήταν σαφή. «Η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM και των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους είναι ξεκάθαρη: Ο συμφωνηθείς στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2022 είναι 3,5% του ΑΕΠ» δήλωσε συγκεκριμένα ο εκπρόσωπος του ESM.

Την ίδια στιγμή ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε στο Bloomberg ότι «είναι σημαντικό η Ελλάδα να παραμείνει πιστή στους συμφωνημένους μεταμνημονιακούς δημοσιονομικούς στόχους» και συμπλήρωσε ότι «θα πρέπει να γίνουν περισσότερες εις βάθος συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές για το τι ακριβώς έχουν στο μυαλό τους».

Η ανάλυση της Citi

Τις εξαγγελίες Τσίπρα σχολιάζει η Citi, επισημαίνοντας ότι στόχος του πρωθυπουργού είναι η επανεκλογή του: «Η διεύρυνση της ανάπτυξης και βελτίωση της συλλογής φόρων συνεχίζει να αποδίδει καλύτερα του αναμενομένου δημοσιονομικά αποτελέσματα. Δεν είναι απορίας άξιον που η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα προσπαθεί να δαπανήσει αυτό το πλεόνασμα ώστε να ενισχύσει τις πιθανότητες για επανεκλογή. Οι φοροελαφρύνσεις και παροχές αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω την ανάπτυξη. Παρ’ όλα αυτά, ο Τσίπρας συνεχίζει να έχει χαμηλότερα ποσοστά δημοτικότητας έναντι της ΝΔ, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις περίπου κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες».

Η ρύθμιση των 120 δόσεων

Εν τω μεταξύ, λίγες ημέρες νωρίτερα, η κυβέρνηση κατέθεσε το νομοσχέδιο για τη ρύθμιση οφειλών στο Δημόσιο, στα ασφαλιστικά ταμεία και στους ΟΤΑ σε έως 120 δόσεις, όπου βέβαια υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι. Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται οι επιχειρήσεις, για τις οποίες προβλέπονται μόλις 18 δόσεις.

Συγκεκριμένα, επιχείρηση που αντιμετωπίζει δυσκολίες και χρωστά από φόρο εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ 40.000 ευρώ δικαιούται μόλις 18 δόσεις και θα πρέπει να πληρώνει 2.222 ευρώ τον μήνα. Αν μάλιστα η ίδια εταιρεία χρωστούσε το ίδιο ποσό σε ΦΠΑ, μπορούσε και σήμερα να ζητήσει από τη ΔΟΥ 24 αντί 12 δόσεις, για να πληρώνει 1.666 ευρώ.

Ωστόσο, οι περισσότεροι φορολογούμενοι με μικρές οφειλές έως 3.000 ευρώ δεν θα δουν ποτέ 120 δόσεις, καθώς ακόμα και στην περίπτωση που το ετήσιο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ και μπαίνουν απευθείας στη ρύθμιση, η ελάχιστη μηνιαία δόση των 30 ευρώ που ορίστηκε λειτουργεί ως «κόφτης» στη διαμόρφωση του αριθμού των δόσεων εξόφλησης της οφειλής.