Η γενιά των… 250 ευρώ

Τη στιγμή που η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την έξοδο από τα μνημόνια και επιτίθεται στη ΝΔ «παραποιώντας» δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη περί επταήμερης λειτουργίας των επιχειρήσεων, ο εργασιακός μεσαίωνας συνεχίζεται. Μισθοί στα όρια της φτώχειας αλλά και «έκρηξη» των ελαστικών μορφών απασχόλησης κυριαρχούν στην αγορά εργασίας.

Η κατάσταση στην αγορά εργασίας χαρτογραφείται στην έκθεση της ΓΣΕΕ, όπου επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι οι νέες θέσεις εργασίας δεν αφορούν στην πλειονότητά τους θέσεις πλήρους απασχόλησης, καθώς η μερική και η εκ περιτροπής μορφή εργασίας κυριαρχούν στις νέες συμβάσεις.

Σε ό,τι αφορά την κατανομή των μισθών, όπως καταγράφεται στην έκθεση, σχεδόν ένας στους τέσσερις λαμβάνει μηνιαίο μισθό ο οποίος δεν ξεπερνά τα 500 ευρώ. Συγκεκριμένα, το 2018 στον ιδιωτικό τομέα 571.000 άτομα (το 25,3% των εργαζομένων) αμείβονταν με μισθό κάτω των 500 ευρώ, ενώ 251.000 άτομα (το 11,1%) έπαιρναν μισθό κάτω των 250 ευρώ.

Ωστόσο, η πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού σε 650 ευρώ μεικτά ή κατά 10,9% και η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού, η οποία αντιστοιχεί σε αύξηση 27% για τους νέους κάτω των 25 ετών, αντισταθμίζουν περίπου το μισό της αρχικής μισθολογικής μείωσης των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.

Με βάση τα στοιχεία του ΕΦΚΑ, το 2018 οι μέσες αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα ανέρχονται σε 898,59 ευρώ.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν την τεράστια συμπίεση που υπέστησαν οι μισθοί των εργαζομένων κατά τα προηγούμενα έτη, αφού ενδεικτικά κατά το 2010 μισθό κάτω των 500 ευρώ λάμβανε το 11,3% ή 205.000 άτομα, ενώ μισθό κάτω των 250 ευρώ λάμβανε το 3,5% ή 64.000 άτομα.

Χάος μετά το 2015

Σημαντική αύξηση του αριθμού των εργαζομένων με μισθό κάτω των 700 ευρώ συντελέστηκε μετά το 2015. Αν συγκρίνει κανείς τις αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα ανάμεσα στα έτη 2018 και 2010, θα διαπιστώσει ότι οι μειώσεις ξεπερνούν το 28%, καθώς το 2010 οι μέσες μηνιαίες τακτικές αποδοχές ανέρχονταν σε 1.247 ευρώ.

Το 2018 το 50% των εργαζομένων ή 1.127.233 άτομα λάμβαναν μισθό κάτω των 793 ευρώ, ενώ το 2010 ο διάμεσος μισθός ανερχόταν σε 1.140,02 ευρώ, γεγονός που επιβεβαιώνει μια μείωση της τάξης περίπου του 30% στα εισοδήματα των εργαζομένων κατά την περίοδο 2010-2018.

Η ανεργία

Σύμφωνα με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το 2018 το επίσημο ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε 19,3% από 21,5% το 2017. Ωστόσο, η επιστροφή του ποσοστού ανεργίας σε επίπεδα κάτω του 10% δεν μπορεί να αναμένεται παρά μόνο κατά τα μέσα της επόμενης δεκαετίας.

Σημειώνεται ότι κατά το 2018 οι προσλήψεις ανήλθαν σε 2.668.923, ενώ οι αποχωρήσεις σε 2.527.920, με αποτέλεσμα την καθαρή αύξηση της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα κατά 141.003 νέες θέσεις εργασίας. Όμως η πλειονότητα των νέων προσλήψεων στον ιδιωτικό τομέα αφορά εργαζόμενους με σύμβαση μερικής και εκ περιτροπής εργασίας.

Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, δηλαδή οι προσλήψεις μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας, σταθεροποιούνται στις προτιμήσεις των εργοδοτών και των επιχειρήσεων, μια και καταλαμβάνουν ποσοστιαία αναλογία πάνω από 50% τα πέντε τελευταία έτη (2014-2018). Το 29% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (ή 696.825 άτομα) είχε σχέση μερικής απασχόλησης με μέσο μισθό 375,53 ευρώ.

Η κάλυψη έκτακτων αναγκών

Και το 2018 παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα στο 50,4% (δηλαδή ένα στα δύο νοικοκυριά) το ποσοστό των νοικοκυριών που αδυνατούν να καλύψουν έκτακτες ανάγκες.

Όσον αφορά ορισμένες καταναλωτικές δαπάνες, όπως η δυνατότητα γεύματος με κρέας, ψάρι ή κοτόπουλο κάθε δεύτερη μέρα, καθώς και κατοχής αυτοκινήτου, το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών βελτιώνεται κατά 2,8% (από 14,4% σε 11,6%) και 1% (από 10% σε 9%) αντίστοιχα.

Το 2018, συγκριτικά με το 2016, παρατηρείται μια μείωση κατά 4,9% (από 47,9% σε 43%) του ποσοστού των νοικοκυριών που εμφανίζουν καθυστέρηση στην αποπληρωμή λογαριασμών ΔΕΚΟ, τόκων, δανείων και δόσεων.

Σύμφωνα, πάντως, με τους επιστήμονες του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το τρίπτυχο «δημιουργία νέων θέσεων εργασίας - ενίσχυση των εισοδημάτων - προστασία της εργασίας» πρέπει να αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο του αναπτυξιακού σχεδιασμού της οικονομίας.

Τα στοιχεία από το «Εργάνη»

Ενδεικτικά είναι και τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», σύμφωνα με τα οποία οι περισσότερες νέες προσλήψεις τον Μάρτιο έγιναν με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Ειδικότερα, το πρώτο τρίμηνο του 2019 οι νέες συμβάσεις με μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία αποτελούν το 53,96%, ενώ μόλις το 46,04% είναι συμβάσεις με πλήρη απασχόληση. Συγκεκριμένα, το τρίμηνο Ιανουάριος-Μάρτιος με σύμβαση μερικής απασχόλησης προσλήφθηκαν 215.566 μισθωτοί (41,11%) και με εκ περιτροπής εργασία 67.417 (12,85%), ενώ με πλήρη απασχόληση προσλήφθηκαν 241.425 μισθωτοί. Την ίδια περίοδο καταγγέλθηκαν 475.528 συμβάσεις εργασίας, διαμορφώνοντας ένα θετικό ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων κατά 48.880 θέσεις εργασίας, από 55.580 που ήταν πέρυσι για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Τέλος, για τον Μάρτιο, μόνο το 45,88% των νέων συμβάσεων ήταν με πλήρη απασχόληση, αν και σε αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνονται και οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, δηλαδή αυτές που ενώ έχουν πλήρες ωράριο, έχουν και ημερομηνία λήξης. Αντίστοιχα, οι νέες συμβάσεις με μερική απασχόληση ανέρχονται στο 40,64% και με εκ περιτροπής εργασία στο 13,48%.