Το deal της Τράπεζας Πειραιώς για τα κόκκινα δάνεια

Στην πρώτη μεγάλη συμφωνία ελληνικής τράπεζας για την εξωτερική ανάθεση του συνόλου των κόκκινων δανείων σε ανεξάρτητο διεθνή επενδυτή προχωρά η Τράπεζα Πειραιώς με τη μεταβίβαση της διαχείρισης δανείων ύψους 27 δισ. ευρώ στον σουηδικό όμιλο Intrum, έναν από τους μεγαλύτερους διαχειριστές NPLs (μη εξυπηρετούμενων δανείων) στην Ευρώπη.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Τράπεζα Πειραιώς και η Intrum θα συστήσουν εταιρεία διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα διαχειρίζεται 27 δισ. NPEs της τράπεζας, καθώς και τα «κόκκινα ακίνητα» αξίας 1 δισ. ευρώ. Η νέα ανεξάρτητη εταιρεία που θα δημιουργηθεί με μεταφορά της Διεύθυνσης Διαχείρισης Επισφαλών Απαιτήσεων (RBU) αποτιμάται στα 410 εκατ. ευρώ. H Intrum θα αποκτήσει το 80% της νέας εταιρείας, καταβάλλοντας τίμημα 328 εκατ. ευρώ, τα οποία θα ενισχύσουν τα εποπτικά κεφάλαια της τράπεζας. Διευκρινίζεται, πάντως, ότι τα NPEs θα παραμείνουν στο ενεργητικό της τράπεζας, καθώς στη νέα εταιρεία θα ανατεθεί η διαχείρισή τους και δεν θα μεταφερθούν οι απαιτήσεις.

Επίσης, η νέα εταιρεία εκτός από τα υφιστάμενα NPEs θα διαχειρίζεται και τα νέα που θα δημιουργούνται, αλλά και επισφαλείς απαιτήσεις τρίτων, με στόχο να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα αγορά διαχείρισης κόκκινων δανείων που δημιουργείται.

Ειδικότερα, το χαρτοφυλάκιο που η Τράπεζα Πειραιώς αναθέτει προς διαχείριση στην Intrum περιλαμβάνει:

• Δάνεια 6,7 δισ. ευρώ (το 25% της σύνθεσης του χαρτοφυλακίου) ρυθμισμένα που εξυπηρετούνται χωρίς καμία καθυστέρηση (5,6 δισ. ευρώ επιχειρηματικά δάνεια, 900 εκατ. ευρώ στεγαστικά και 200 εκατ. ευρώ καταναλωτικά).

• Δάνεια 2,8 δισ. ευρώ (10% του χαρτοφυλακίου) με καθυστέρηση από 1 έως 89 ημέρες (1,9 δισ. ευρώ επιχειρηματικά, 800 εκατ. ευρώ στεγαστικά και 200 εκατ. ευρώ καταναλωτικά).

• Δάνεια 3,3 δισ. ευρώ (12% του χαρτοφυλακίου) με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών (2 δισ. ευρώ επιχειρηματικά, 800 εκατ. ευρώ στεγαστικά και 500 εκατ. ευρώ καταναλωτικά).

• Καταγγελμένα δάνεια 14,1 δισ. ευρώ (52% του χαρτοφυλακίου), εκ των οποίων 8,4 δισ. ευρώ επιχειρηματικά δάνεια, 3,8 δισ. ευρώ στεγαστικά και 1,8 δισ. ευρώ καταναλωτικά.

Συνολικά απ’ όλες τις κατηγορίες το χαρτοφυλάκιο που θα αναλάβει προς διαχείριση η Intrum περιλαμβάνει επιχειρηματικά δάνεια 17,9 δισ. ευρώ, στεγαστικά 6,2 δισ. ευρώ και καταναλωτικά 2,8 δισ. ευρώ.

Οι χαμένοι

Αν και η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των ελληνικών τραπεζών από funds είναι θετική εξέλιξη για το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα, δεν ισχύει το ίδιο για τους δανειολήπτες. Πώς λειτουργούν αυτά τα ταμεία;

Αποσκοπώντας σε άμεσο κέρδος, τα funds προτείνουν συχνά στους δανειολήπτες να καταβάλουν ένα μικρό μέρος της οφειλής σε λίγες δόσεις, διαγράφοντας το υπόλοιπο. Σε αντίθεση με την πρακτική της τράπεζας που επιδιώκει να ρυθμίσει ένα καταναλωτικό δάνειο σε βάθος δεκαετίας, η λογική του fund είναι να εισπράξει όσο περισσότερα μπορεί σε όσο το δυνατόν πιο σύντομο χρονικό διάστημα.

Η διαδικασία αυτή, όμως, έχει και χαμένους, αφού εάν ο δανειολήπτης δεν συμφωνήσει, κινούν εις βάρος του αναγκαστικά μέτρα είσπραξης.

H δραστηριοποίηση των funds στην Ελλάδα γίνεται συνήθως μέσω δικηγορικών γραφείων τα οποία αναλαμβάνουν την επικοινωνία με τους δανειολήπτες, σε μια προσπάθεια να βρεθεί λύση για την οφειλή τους. Εάν αυτό δεν καταστεί δυνατό, επόμενο βήμα είναι η ενεργοποίηση των δικαστικών ενεργειών, που φτάνουν έως την κατάσχεση, συνήθως κινητής περιουσίας, αφού πρόκειται για δάνεια οι οφειλέτες των οποίων δεν διαθέτουν ακίνητη περιουσία. Η διαδικασία αυτή θα ακολουθηθεί στην περίπτωση που η αγορά του δανείου γίνει με στόχο την ανάκτηση μέρους της οφειλής.

Σε διαφορετική περίπτωση, εάν δηλαδή στόχος είναι και η διαχείριση του δανείου, δηλαδή να βρεθούν μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης, τότε το fund θα πρέπει να εξασφαλίσει άδεια εταιρείας διαχείρισης.

Με δεδομένο τη βραχυπρόθεσμη στόχευση για την ανάκτηση της οφειλής, οι εταιρείες που αγοράζουν δάνεια λειτουργούν περίπου σαν εκκαθαριστές. Προκρίνουν έτσι την άμεση είσπραξη ενός μέρους της οφειλής, προτείνοντας στους πελάτες δύο ή τρεις δόσεις για την εξόφληση του μισού ή ακόμα και του 1/3 της οφειλής. Έτσι, αν κάποιος χρωστάει π.χ. 30.000 ευρώ και δεν διαθέτει κινητή ή άλλη περιουσία ή εισοδήματα, ένας εύλογος διακανονισμός μπορεί να είναι η εξόφληση σε μία, δύο ή τρεις δόσεις 10.000 ευρώ για να απαλλαγεί οριστικά.

Κλειδί για το κατά πόσο η πώληση μπορεί να αποβεί επωφελής για τον ίδιο τον δανειολήπτη είναι η τιμή στην οποία έχει πουλήσει η τράπεζα. Ο γενικός κανόνας είναι ότι όσο πιο χαμηλή είναι η τιμή πώλησης από την τράπεζα, τόσο πιο φθηνή μπορεί να γίνει για τον ίδιο τον δανειολήπτη η αποπληρωμή της οφειλής του.