Τεράστιες οι αποκλίσεις των μισθών στην Ευρώπη

Χαοτικές είναι οι αποκλίσεις στον κατώτατο μισθό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, καθώς, ενώ αρχίζει από τα 213 ευρώ και κάτι… ψιλά, φτάνει να υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ.

Η «ψαλίδα» μεταξύ των χωρών του Βορρά και εκείνων του Νότου είναι τεράστια. Στην πρώτη θέση «φιγουράρει» το Λουξεμβούργο με κατώτατο μισθό της τάξης των 2.141,99 ευρώ, ενώ στην τελευταία θέση βρίσκεται η Αλβανία με μόλις 213,45 ευρώ.

Σύμφωνα με τη Eurostat, στα «ρετιρέ» των μισθών βρίσκονται κυρίως οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης, εκεί όπου ο κατώτατος μισθός ξεπερνάει τα 1.000 ευρώ (Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία). Στη μεσαία ζώνη υπάρχουν 10 χώρες όπου ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται από 500 έως 1.000 ευρώ (Σλοβενία, Μάλτα, Ελλάδα, Πορτογαλία, Πολωνία, Λιθουανία, Εσθονία, Σλοβακία, Τσεχία, Κροατία).Τέλος, σε επτά χώρες ο μισθός υπολείπεται των 500 ευρώ (Ουγγαρία, Ρουμανία, Λετονία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Βουλγαρία και Αλβανία). Σημειώνεται πως στις ΗΠΑ ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται στα 1.119 ευρώ τον μήνα (στοιχεία Ιανουαρίου 2020).

Όσον αφορά την Ελλάδα, βρίσκεται στην 11η θέση με κατώτατο μισθό 758,33 ευρώ, ενώ το 2012 –την περίοδο πριν από την κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και τη θεσμοθέτηση του διοικητικού καθορισμού του κατώτατου μισθού– ο κατώτατος μισθός διαμορφωνόταν στα 876 ευρώ (σε 12μηνη βάση) και ένα εξάμηνο αργότερα «έπεσε» στα 683 ευρώ.

Τα σχέδια για αύξηση

Τα στοιχεία της Eurostat δημοσιοποιήθηκαν λίγες μόλις ημέρες προτού αρχίσει η διαπραγμάτευση για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού στη χώρα μας.

Στη συζήτηση για τον κατώτατο μισθό θα συγκρουστούν δύο θέσεις. Συγκεκριμένα, από τη μια πλευρά βρίσκονται οι εργοδότες, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αντοχές των επιχειρήσεων. Από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι εργαζόμενοι και τα συνδικάτα, που επικαλούνται τις βαριές απώλειες που υπέστησαν τα προηγούμενα χρόνια. Τη θέση των εργαζομένων για τον κατώτατο μισθό συμμερίζονται και αναλυτές, που εκτιμούν ότι με την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών θα τονωθεί το αναπτυξιακό ρεύμα.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, «κλειδί» των διαβουλεύσεων για τον κατώτατο μισθό θα είναι η διάταξη του νόμου 4172/13 όπου υπογραμμίζεται ότι «το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και νομοθετημένου ημερομισθίου θα πρέπει να καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, και της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών».

Από την πλευρά του, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, προκειμένου να μην αιφνιδιάσει τις –μικρομεσαίες κυρίως– επιχειρήσεις, φαίνεται να συγκλίνει στο σενάριο της αύξησης του κατώτατου μισθού κατά 4%-5%. Στην πρώτη περίπτωση ο κατώτατος μισθός θα «αυξηθεί» κατά 26 ευρώ και στη δεύτερη κατά 32 ευρώ.

Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα σε ονομαστικούς όρους δεν σημαίνει πως οι αποδοχές των Ελλήνων εργαζομένων αυξάνονται αντίστοιχα και σε μονάδες αγοραστικής δύναμης. Το φορολογικό τσουνάμι των τελευταίων ετών και ειδικά η αύξηση των έμμεσων φόρων της τελευταίας τριετίας έχουν οδηγήσει σε δυσανάλογη μείωση της αγοραστικής δύναμης των χαμηλόμισθων και γενικότερα των φτωχότερων νοικοκυριών στην Ελλάδα.

Ενδεικτικά, η αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ και η αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης έχουν επιφέρει μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και των καυσίμων, και για όσο διάστημα αυτοί οι φόροι διατηρούνται θα εξακολουθούν να επηρεάζουν δυσανάλογα τους χαμηλόμισθους.

Έκρηξη μερικής απασχόλησης

Σε κάθε περίπτωση, στον εργασιακό τομέα επικρατεί… μεσαίωνας και τα στοιχεία του συστήματος Εργάνη για τον Δεκέμβριο του 2019 το επιβεβαιώνουν.

Η μερική και εκ περιτροπής απασχόληση κυριαρχεί, με 55% των θέσεων εργασίας να αμείβονται με λιγότερα από 300 ευρώ μηνιαίως.

Όπως προκύπτει από τα ίδια στοιχεία, στο σύνολο 200.243 προσλήψεων, οι 114.574 (86.342 + 28.232) είναι μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης, ήτοι ποσοστό 58%, που είναι από τα υψηλότερα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ μόνο 85.669 είναι θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Μάλιστα, η έκρηξη της μερικής απασχόλησης και της εκ περιτροπής εργασίας είναι σοκαριστική, αφού για τον Δεκέμβριο του 2019 μόνο το 42,8% των νέων προσλήψεων ήταν πλήρους απασχόλησης, ενώ ποσοστό 57,2% ήταν με καθεστώς μερικής και εκ περιτροπής εργασίας (43,1% και 14,1% αντίστοιχα).

Εξάλλου, τον Δεκέμβριο του 2019 είχαμε τεράστιο αριθμό μετατροπών από συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε μερικής απασχόλησης ή σε εκ περιτροπής εργασίας. Ειδικότερα, 2.132 θέσεις πλήρους απασχόλησης μετατράπηκαν σε μερικής και 1.587 (746 + 841) θέσεις πλήρους απασχόλησης μετατράπηκαν σε εκ περιτροπής (με συναίνεση ή όχι του εργαζομένου), δηλαδή συνολικά 3.719 εργαζόμενοι οι οποίοι κατείχαν θέσεις πλήρους και ασφαλισμένης απασχόλησης τώρα θα ζουν στην ανασφάλεια και με μηνιαίο μισθό 300 ευρώ.

Τέλος, υψηλός ήταν και ο αριθμός των απολύσεων, καθώς έγιναν 200.243 προσλήψεις και 203.909 απολύσεις. Οι απολύσεις, δηλαδή, αυξήθηκαν κατά 3.669. Είναι δε καταφανές ότι, ενώ οι αποχωρήσεις τον Δεκέμβριο του 2018 ήταν 178.971, τον Δεκέμβριο του 2019 εκτοξεύτηκαν σε 203.909, δηλαδή τον Δεκέμβριο του 2019 είχαμε 24.938 περισσότερες αποχωρήσεις από τον αντίστοιχο μήνα του 2018.