Σαφάρι για… προστασία πρώτης κατοικίας

Σε αναζήτηση των δανειοληπτών οι οποίοι δυνητικά μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας είναι η κυβέρνηση. Κι αυτό διότι, ενώ στην πλατφόρμα μπορούν να ενταχθούν 131.808 πολίτες οι οποίοι έχουν κόκκινα δάνεια, στην ειδική πλατφόρμα έχουν μπει μόλις 65.393 άτομα. Αυτό σημαίνει ότι ένας στους δύο που είχαν τη δυνατότητα να ενταχθούν στη ρύθμιση δεν έχει μπει.

Μάλιστα, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, διευκρίνισε από το βήμα της Βουλής ότι ακόμα και από τους δανειολήπτες που έχουν μπει στην πλατφόρμα, οι 22.000 αρνούνται να δώσουν άρση του απορρήτου τους. Κατά συνέπεια, οι 65.393 περιορίζονται στους 43.398. «Από χθες έχουν φύγει ερωτηματολόγια. Τους ψάχνουμε. Οι εκτιμήσεις είναι πως το 1/3 δηλώνει άλλη πρώτη κατοικία από αυτήν που δηλώνει στην εφορία. Το 1/3 έχει υψηλότερα εισοδήματα και το υπόλοιπο δεν είχε 90 ημέρες σε καθυστέρηση. Ουσιαστικά, περίπου 2.000 πολίτες αξιολογούνται ότι θα πάρουν την προστασία μέσω της πλατφόρμας» είπε ο κ. Σταϊκούρας.

Η κυβέρνηση σε κάθε ευκαιρία κάνει έκκληση προς τους πολίτες οι οποίοι έχουν οφειλές και θέλουν να προστατέψουν την πρώτη κατοικία τους να μπουν στη σχετική πλατφόρμα και να ακολουθήσουν τη διαδικασία, καθώς από την 1η Μαΐου φεύγει το δίχτυ προστασίας.

Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές

Την ίδια στιγμή, όμως, η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εντοπίσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι ο νόμος Κατσέλη είναι καταφύγιο στρατηγικών κακοπληρωτών, οι οποίοι κρύβονται πίσω από το θεσμικό πλαίσιο για να κερδίσουν χρόνο, μεταφέροντας τα χρέη τους στα παιδιά τους.

«Θα θέσουμε προ των ευθυνών τους τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, θέλουμε να δώσουμε ένα αίσθημα δικαίωσης» είπε ο κ. Σταϊκούρας από το βήμα της Βουλής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οικονομικού επιτελείου, οι μισοί δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές, οι οποίοι, ενώ έχουν την οικονομική ευχέρεια, δεν καλύπτουν τις υποχρεώσεις τους στις τράπεζες. Μάλιστα, ο υπουργός Οικονομικών σε τηλεοπτική του εμφάνιση επισήμανε ότι προ κρίσης αυτοί ήταν 52.000 και τώρα, το 2019, έγιναν 20.000. «Από αυτούς τους 20.000, το 1/3 βρήκε τα χρήματα και πλήρωσε – αυτοί είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές» είπε. Σύμφωνα με τον ίδιο, το υπόλοιπο 1/3 προέβη σε νομικές ενέργειες και το άλλο 1/3 είδε τα περιουσιακά του στοιχεία να εκπλειστηριάζονται, δηλαδή μόνο το 1/3 εκτελείται.

Το νέο πτωχευτικό δίκαιο

Με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα και με δεδομένο ότι οι πλειστηριασμοί της πρώτης κατοικίας μπορούν να αποτελέσουν βραδυφλεγή βόμβα για την κοινωνική συνοχή, το οικονομικό επιτελείο ετοιμάζει πυρετωδώς το νέο πτωχευτικό δίκαιο. Η PWC, που έχει αναλάβει τον συντονισμό και την εκπόνηση του σχεδίου, παρουσίασε πριν από λίγες εβδομάδες σε κυβέρνηση και δανειστές τις γενικές αρχές στις οποίες θα κινηθεί το πλαίσιο για τον νέο πτωχευτικό νόμο.

Βασική αρχή του νέου πλαισίου θα είναι ο συνδυασμός πτώχευσης και παροχής δεύτερης ευκαιρίας, ώστε το χρέος να μη διαιωνίζεται. Την πτώχευση του οφειλέτη θα μπορεί να εκκινεί ως διαδικασία ο ίδιος ή οι πιστωτές του (τράπεζες, προμηθευτές), εφόσον κρίνεται ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο. Ως αποτέλεσμα, θα ρευστοποιείται η περιουσία του οφειλέτη για την ικανοποίηση των πιστωτών και τη διαγραφή του χρέους. Στο πλαίσιο αυτό, το χρέος παύει να υφίσταται, άρα δεν κληρονομείται στην επόμενη γενιά (επομένως θα πάψει και το φαινόμενο των αποποιήσεων κληρονομιών λόγω χρεών του αποθανόντος).

Ωστόσο, η διαγραφή του χρέους με ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη, ως απόρροια της αδυναμίας εξυγίανσης του δανείου, θα επιφέρει την εξυγίανση του οφειλέτη. Αυτό είναι το σημείο-κλειδί του υπό διαμόρφωση νέου πτωχευτικού δικαίου, που κινείται στη λογική της «δεύτερης ευκαιρίας», όπως ορίζει η κοινοτική οδηγία 1023/2019. Κατά συνέπεια, μετά την πτώχευσή του ο οφειλέτης θα είναι «καθαρός» και θα μπορεί να επανέλθει στην επιχειρηματική δράση, ανοίγοντας νέα επιχείρηση μετά την παρέλευση έως τριών ετών από την πτώχευση. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι θα αρχίσει από το μηδέν, καθώς θα έχει προηγηθεί η ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών του στοιχείων.

Ο νόμος Κατσέλη

Η κατάργηση του νόμου Κατσέλη δεν σημαίνει ότι όσοι μέχρι σήμερα έχουν κάνει αίτηση ένταξης σε αυτόν θα πάψουν να προστατεύονται.

Πρόκειται για 100.000 περιπτώσεις εκκρεμών υποθέσεων που θα συνεχίσουν να προστατεύονται με βάση το παλαιό καθεστώς, το οποίο όμως δεν ισχύει για νέες αιτήσεις.

Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 70.000 δανειολήπτες έχουν βρει προστασία στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου, η οποία, ωστόσο, δείχνει σταδιακά να καθίσταται όλο και πιο δύσκολη, καθώς ένας σημαντικός αριθμός αποφάσεων που εκδίδονται από τα ειρηνοδικεία όλης της χώρας είναι πλέον αρνητικός για τους δανειολήπτες, αξιολογώντας ότι μερίδα των οφειλετών έχει καταφύγει στον νόμο μόνο και μόνο για να κερδίσει χρόνο και χωρίς να συγκεντρώνει τα απαραίτητα κριτήρια.