Οι νέες αυξημένες συντάξεις

Αν και ψαλιδίστηκαν οι μεγάλες προσδοκίες για σημαντικές αυξήσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους, το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή είναι το πρώτο έπειτα από αρκετά χρόνια που δεν περιλαμβάνει μειώσεις στις συντάξεις. Αντιθέτως, λόγω των νέων ποσοστών αναπλήρωσης, χιλιάδες συνταξιούχοι και κυρίως όσοι συνταξιοδοτήθηκαν μετά τον νόμο Κατρούγκαλου αναμένεται να δουν αυξήσεις πιθανότατα με τις συντάξεις του Ιουνίου. Οι αυξήσεις, ανάλογα με την κατηγορία, θα δοθούν είτε εφάπαξ, με αναδρομικά από 1 Οκτωβρίου 2019, είτε σε πέντε ετήσιες δόσεις.

Οι «τυχεροί», που θα λάβουν στην τσέπη ποσά που κυμαίνονται από 12 έως και 250 ευρώ τον μήνα, είναι κατά κύριο λόγο όσοι συνταξιούχοι αποχώρησαν μετά τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή μετά τις 13 Μαΐου 2016, έχουν δουλέψει πάνω από 30 έτη (και έχουν ασφαλιστεί γι’ αυτά) και δεν έχουν προσωπική διαφορά. Όσοι νέοι συνταξιούχοι διατηρούν προσωπική διαφορά, αυτή θα συμψηφιστεί με την αύξηση που τυχόν δικαιούνται.

Οι παλαιοί συνταξιούχοι, οι οποίοι έχουν αποχωρήσει πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου, δηλαδή πριν από τις 13 Μαΐου 2016, με 30,1 έως 44 έτη ασφάλισης και δεν έχουν υψηλή θετική προσωπική διαφορά ή έχουν αρνητική προσωπική διαφορά (είχαν δηλαδή αύξηση ήδη από 1/1/2019) θα λάβουν τις τυχόν αυξήσεις που δικαιούνται σε πέντε ετήσιες δόσεις από το 2020 έως και το 2024. Οι ίδιοι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν και την αύξηση που προβλέπεται από τον νόμο Κατρούγκαλου από 1/1/2019. Θα ισχύσει δηλαδή γι’ αυτούς διπλή μεταβατική περίοδος. Η πρώτη, που ξεκίνησε το 2019 και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2023, αφορά την αρνητική προσωπική διαφορά που διαπιστώθηκε μετά τον πρώτο επανυπολογισμό που ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2018. Η δεύτερη, που θα ξεκινήσει το 2020 (θα αφορά το διάστημα 1/10/2019-31/12/2020) και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2024, αφορά τον νέο επανυπολογισμό με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης για τα πάνω από 30 έτη ασφάλισης.

Αυξήσεις, σε σχέση με το παλαιό σύστημα, θα έχουν και όλοι οι νέοι συνταξιούχοι, δηλαδή όσοι υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης από 1 Οκτωβρίου 2019 και μετά.

Το κόστος

Όπως προκύπτει από τη γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το κόστος από την εφαρμογή των νέων ποσοστών αναπλήρωσης δεν θα υπερβαίνει τα 80 εκατ. ευρώ, ενώ αυξάνεται στα 220 εκατ. ευρώ το 2023. Ουδέτερες δημοσιονομικά εκτιμώνται οι αλλαγές στις εισφορές των 1,44 εκατομμυρίων μη μισθωτών.

Παράλληλα, βέβαια, προβλέπεται η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών στη μισθωτή πλήρη απασχόληση από τον Ιούνιο του 2020 κατά 0,90 της μονάδας, με πρόβλεψη για μείωση του μη μισθολογικού κόστους κατά 123 εκατ. ευρώ για το β΄ εξάμηνο του έτους.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες

Εν τω μεταξύ, στο νέο ασφαλιστικό περιλαμβάνονται και σημαντικές αλλαγές που αφορούν τους ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς τα ποσά των εισφορών αποσυνδέονται πλήρως από τα χρόνια εργασίας, από τα δηλωθέντα στην εφορία εισοδήματα, αλλά και από το ύψος του κατώτατου μισθού. Ειδικότερα, δημιουργούνται έξι ασφαλιστικές κατηγορίες για την καταβολή εισφορών ως εξής:

• 1η κατηγορία: 155 ευρώ
• 2η κατηγορία: 186 ευρώ
• 3η κατηγορία: 236 ευρώ
• 4η κατηγορία: 297 ευρώ
• 5η κατηγορία: 369 ευρώ
• 6η κατηγορία: 500 ευρώ

Οι εισφορές υγείας ανέρχονται στα 55 ευρώ για την 1η κατηγορία και στα 66 ευρώ για τη 2η έως 6η κατηγορία.

Εντός δύο μηνών από την ψήφιση του νόμου, δηλαδή περίπου μέχρι τα μέσα Απριλίου, πρέπει οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι –ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες– να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να υπαχθούν για το 2020. Όσοι δεν επιλέξουν με αίτησή τους την ένταξή τους σε κάποια κατηγορία θα ενταχθούν υποχρεωτικά στην πρώτη και κατώτατη. Από 1/1/2020 θεσπίζεται ειδική ασφαλιστική κατηγορία για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, της οποίας το ποσό της μηνιαίας εισφοράς αντιστοιχεί σε 93 ευρώ. Στην ειδική κατηγορία κατατάσσονται οι νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενοι για πέντε έτη από την έναρξη ασκήσεως του επαγγέλματος κατόπιν αιτήσεώς τους. Από 1/1/2023 τα προαναφερθέντα ποσά των ασφαλιστικών κατηγοριών προσαυξάνονται κατ’ έτος με διαπιστωτική πράξη του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, με βάση συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ συν το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους διαιρούμενου διά του 2.

Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι

Παράλληλα, όσοι συνταξιούχοι του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα θέλουν να εργαστούν θα μπορούν να το κάνουν και να λαμβάνουν το 70% της σύνταξής τους, αλλά θα καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές και φόρους. Όσον αφορά τους συνταξιούχους που θα εργαστούν στον στενό δημόσιο τομέα, πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας τους, αλλιώς η παρακράτηση θα είναι στο 100%. Με το νέο ασφαλιστικό, ο αγρότης συνταξιούχος, στα συναφή επαγγέλματα του πρωτογενούς τομέα, θα μπορεί να εργάζεται και να λαμβάνει το 100% της σύνταξής του.