Στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών

Έχοντας κερδίσει την πρώτη μάχη για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού –αποσπώντας μάλιστα διθυραμβικά σχόλια από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης–, η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να κερδίσει και το στοίχημα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και εξόδου από την κρίση με όσο το δυνατόν λιγότερες «πληγές».

Από τη Δευτέρα αρχίζουν τα πρώτα δειλά βήματα για την ομαλή επανεκκίνηση της οικονομίας, καθώς, εκτός της άρσης του περιορισμού κυκλοφορίας, θα σηκώσουν ρολά κάποιες από τις επιχειρήσεις που ανέστειλαν τη λειτουργία τους στο πλαίσιο του lockdown.

Την ίδια στιγμή, όμως, η κυβέρνηση συνεχίζει τις δράσεις για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών που πλήττονται από την κρίση. Μάλιστα, το οικονομικό επιτελείο παρουσίασε και το δεύτερο πακέτο μέτρων, που απλώνει ακόμα ένα δίχτυ προστασίας στο σύνολο των πολιτών. Συγκεκριμένα:

• Παρατείνεται για τρεις μήνες το πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Οι δυνητικοί δικαιούχοι υπολογίζονται σε 90.000 και όχι μόλις 3.000 που έκαναν αιτήσεις. Εκτός από την παράταση, με το νέο σύστημα ενισχύονται οι συνεπείς δανειολήπτες οι οποίοι έχουν πληγεί, το σύνολο πριν και μετά το 2018, ενώ περιορίζεται ο κίνδυνος νέας γενιάς κόκκινων δανείων, καλύπτονται πολλαπλάσιοι δανειολήπτες, αλλά για πρώτη φορά και οι καθ’ όλα συνεπείς ως τώρα.
• Η αποζημίωση ειδικού σκοπού θα συνεχιστεί για όσους εργαζόμενους παραμείνουν σε καθεστώς προσωρινής αναστολής της σύμβασής τους, σε συνάρτηση με το χρονικό διάστημα που θα διαρκέσει η αναστολή. Οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση του μέτρου αυτού υποχρεούνται να μην προβούν σε μειώσεις του προσωπικού τους, ώστε να διασφαλίζεται η διατήρηση των θέσεων εργασίας και του είδους της σύμβασης εργασίας.
• Οι αναστολές βεβαιωμένων οφειλών προς εφορία και ασφαλιστικά ταμεία εξακολουθούν να υφίστανται τον μήνα Μάιο, για το σύνολο των μέχρι σήμερα πληττόμενων επιχειρήσεων.
• Η έκπτωση 40% επί του ενοικίου της επιχείρησης, όπως και της πρώτης κατοικίας και της φοιτητικής κατοικίας τέκνων των εργαζομένων της, συνεχίζει να υφίσταται τον μήνα Μάιο, για το σύνολο των μέχρι σήμερα πληττόμενων επιχειρήσεων. Για τις επιχειρήσεις που θα ανοίξουν τον Μάιο, το συγκεκριμένο μέτρο δεν θα επαναληφθεί για τους επόμενους μήνες. Αυτό σημαίνει ενδεχομένως και ότι όσοι παραμείνουν κλειστοί θα έχουν μείωση και τον Ιούνιο.
• Δρομολογείται, εντός των επόμενων δύο μηνών, μία δεύτερη επιστρεπτέα προκαταβολή, όπου μπορούν να συμμετάσχουν όλες οι επιχειρήσεις.

Το συνολικό κόστος των μέτρων που βρίσκονται σε εφαρμογή ή θα υλοποιηθούν το προσεχές διάστημα ανέρχεται σε περίπου 12,5 δισ. ευρώ και η προστιθέμενη αξία τους σε 17,5 δισ. ευρώ.

Τόνωση ρευστότητας

Παράλληλα, η κυβέρνηση υλοποιεί μέτρα για την τόνωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, αλλά και την αναθέρμανση των επενδυτικών σχεδίων. Συγκεκριμένα, το αργότερο έως τα μέσα Μαΐου θα δοθεί στην κυκλοφορία το δεύτερο εργαλείο που σχεδιάστηκε μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας για παροχή δανείων για Κεφάλαιο Κίνησης εγγυημένου στο ποσό του δανείου ως 80% για το 25% του ετήσιου τζίρου ή του διπλάσιου της ετήσιας μισθοδοσίας σε κάθε επιχείρηση (και μεγάλες άνω των 250 εργαζομένων).

Μάλιστα, ελήφθη η έγκριση από την Κομισιόν για την αύξηση του προϋπολογισμού του προγράμματος κατά 200 εκατ. ευρώ, ώστε να μειωθεί το κόστος των προμηθειών, το οποίο θα αναλάβει η Αναπτυξιακή Τράπεζα.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο χρηματοδοτικό εργαλείο μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας, που ήδη έχει ενεργοποιηθεί και αφορά δάνεια σε Κεφάλαιο Κίνησης με διετή επιδότηση 100% των επιτοκίων, ο υπουργός αποκάλυψε πως μέσα σε τρεις ημέρες έχουν κατατεθεί στις συνεργαζόμενες τράπεζες 8.336 αιτήσεις δανείων από ΜμΕ και ήδη έχει δεσμευτεί προς εκταμίευση το συνολικό ποσό του 1,286 δισ. ευρώ. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως είπε ο υπουργός, θα συνεχιστεί μέχρις εξαντλήσεως των πόρων του.

Βασική προϋπόθεση ώστε μια επιχείρηση να μπορέσει να ενταχθεί σε αυτά τα προγράμματα είναι η διατήρηση των θέσεων εργασίας για τα επόμενα δύο χρόνια.

Επίσης, σε εξέλιξη είναι το πρόγραμμα επιδότησης των τόκων των ενήμερων επιχειρηματικών δανείων για τους μήνες Απρίλιο, Μάιο, Ιούνιο, με δυνατότητα επέκτασης για Ιούλιο και Αύγουστο. Στο πρόγραμμα αυτό ήδη έχουν εγκριθεί 5.205 αιτήσεις επιχειρήσεων με 73.379 εργαζομένους, ενώ άλλες περίπου25.000 είναι προς επεξεργασία.

Το σημάδι της πανδημίας

Πάντως, η πανδημία του κορονοϊού και η αναγκαστική λήψη έκτακτων μέτρων ενίσχυσης επιχειρήσεων και εργαζομένων αφήνουν το πρώτο αποτύπωμα στα δημόσια οικονομικά.

Από τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού προκύπτει ότι την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου το πρωτογενές πλεόνασμα μειώθηκε στα 494 εκατ. ευρώ, από 1,443 δισ. ευρώ την ίδια περίοδο του 2019. Παραμένει, ωστόσο, υψηλότερο έναντι του στόχου (426 εκατ. ευρώ).

Τα αποτελέσματα αυτά οφείλονται στη μείωση των εσόδων κατά 165 εκατ. ευρώ ή 1,5% έναντι του στόχου που είχε καταγραφεί στον προϋπολογισμό του 2020, μείωση που θα ήταν μεγαλύτερη εάν τον Μάρτιο δεν είχαν «βάλει πλάτη» το μέρισμα από την Τράπεζα της Ελλάδος, ύψους 779 εκατ. ευρώ, και τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα (ANFAs & SMPs), ύψους 251 εκατ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το 45% της συνολικής απασχόλησης στην ελληνική οικονομία συγκεντρώνεται στους πλέον πληττόμενους τομείς, λόγω κορονοϊού, με κυριότερους το λιανεμπόριο και τον τουρισμό. Συγκεκριμένα, οι πλέον πληττόμενοι τομείς είναι η κατασκευή μέσων μεταφοράς, η οικοδομή, το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια (τουρισμός), τα ακίνητα, οι επαγγελματικές υπηρεσίες και άλλες προσωπικές υπηρεσίες (π.χ. κομμωτήρια). Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στους πληττόμενους αυτούς τομείς κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που είναι και οι πλέον ευάλωτες στην κρίση.