Στα 4,7 δισ. ευρώ το πρωτογενές έλλειμμα της καραντίνας

Πρωτογενές έλλειμμα λίγο κάτω από τα 5 δισ. ευρώ δημιούργησαν στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2020 τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα για τον κορονοϊό, ενώ εξίσου δύσκολος αναμένεται να είναι και ο Ιούνιος.

Ωστόσο, στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αναμένουν ανάκαμψη στα έσοδα του προϋπολογισμού από τον Ιούλιο και μετά.

Ενδεικτικό της στασιμότητας στην οποία έχει περιέλθει η ελληνική οικονομία και κοινωνία είναι το γεγονός ότι μέχρι και τις 16 Ιουνίου δεν είχαν υποβληθεί περίπου 4 εκατ. φορολογικές δηλώσεις, γεγονός που «επέβαλε» την παράταση της προθεσμίας έως τις 29 Ιουλίου.

Αναμενόμενη η μείωση

Η κυβέρνηση χαρακτηρίζει αναμενόμενη τη μείωση των εσόδων κατά τον Μάιο, καθώς επλήγησαν ταυτόχρονα από το μαζικό lockdown της οικονομίας τον μήνα Απρίλιο, από τις αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων για πολύ μεγάλο μέρος της οικονομίας και από την προπληρωμή (λόγω της έκπτωσης του 25%) μέρους του ΦΠΑ που επρόκειτο να εισπραχθεί τον Μάιο στο τέλος Απριλίου.

Ειδικότερα, το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου ο προϋπολογισμός παρουσίασε πρωτογενές έλλειμμα 4,795 δισ. ευρώ έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 43 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο πέρυσι είχε σημειωθεί πρωτογενές πλεόνασμα 916 εκατ. ευρώ. Σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2020 παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού (γενική κυβέρνηση) ύψους 7,445 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2,512 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί γι’ αυτό το διάστημα του 2020 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού.

Την ίδια περίοδο οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 23,523 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 2,271 δισ. ευρώ έναντι του στόχου. Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:

α) Η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας Covid-19, ύψους περίπου 747 εκατ. ευρώ (μισθωτών και επιστημόνων), η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων).

β) Οι αυξημένες εκροές του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά 1,760 δισ. ευρώ κυρίως λόγω των δαπανών για αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων και των δαπανών για επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας Covid-19.

γ) Οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 97 εκατ. ευρώ.

Παραμένει η αβεβαιότητα

Ωστόσο, οι αβεβαιότητες για την οικονομία παραμένουν και σχετίζονται άμεσα με την πορεία του τουρισμού, αλλά και με την ανταπόκριση των τραπεζών στην ανάγκη για παροχή ρευστότητας στην αγορά.

Το βασικό σενάριο της κυβέρνησης για την πορεία της οικονομίας το 2020 παραμένει το ίδιο και προβλέπει ύφεση από 4,7% έως 7,9%, ενώ το έλλειμμα του προϋπολογισμού προβλέπεται ότι θα κυμανθεί σε ετήσια βάση φέτος λίγο πάνω από το 3% του ΑΕΠ.

Παρ’ όλα αυτά, παρατηρούνται και θετικά στοιχεία, που αφορούν την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών από τους καταναλωτές.

Τα τρία σενάρια για την οικονομία

Εν τω μεταξύ, σε νέα έκθεση της Ernst & Young αναλύονται τρία σενάρια για τις οικονομικές επιπτώσεις του κορονοϊού στην ελληνική οικονομία. Και στα τρία σενάρια η ύφεση κορυφώνεται κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020.

Σύμφωνα με το σενάριο βάσης, η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 9,5% το 2020 σε όρους ΑΠΑ (Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας) σε σύγκριση με το 2019, ενώ η απασχόληση θα υποχωρήσει κατά 4,1%.

Το σενάριο αυτό, το οποίο σύμφωνα με την έκθεση συγκεντρώνει πιθανότητες 60%, προϋποθέτει ότι ο δείκτης μετάδοσης του ιού «R» θα διαμορφωθεί στα επίπεδα του R=1, η κατανάλωση θα επανέλθει μεσοπρόθεσμα, οι επενδύσεις θα συρρικνωθούν, τα σύνορα θα ανοίξουν μερικώς τον Ιούλιο, ενώ η κοινωνική συμπεριφορά των Ελλήνων θα εξακολουθήσει να επηρεάζεται από την πανδημία, με λιγότερες μετακινήσεις για ταξίδια και αυξημένη τηλεργασία.

Το αισιόδοξο σενάριο, το οποίο συγκεντρώνει πιθανότητες 20%, βασίζεται στην παραδοχή δείκτη «R» μικρότερου της μονάδας (R<1), γεγονός που θα επιτρέψει την ταχεία ανάκτηση των απωλειών της κατανάλωσης και των επενδύσεων που καταγράφηκαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020, το άνοιγμα των συνόρων τον Ιούνιο και την επιστροφή στις προ κορονοϊού κοινωνικές συμπεριφορές.

Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, η μείωση της ΑΠΑ θα περιοριστεί στο 7,1% και της απασχόλησης στο 3,1%.

Το απαισιόδοξο σενάριο, το οποίο, επίσης, συγκεντρώνει πιθανότητες 20%, βασίζεται στην υπόθεση δείκτη «R» μεγαλύτερου της μονάδας (R>1), που θα οδηγήσει σε δεύτερο κύμα της πανδημίας, και, κατ’ επέκταση, σε εξαιρετικά αργή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και πλήρη άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών στις αρχές του 2021.

Σύμφωνα με τη δυσμενή αυτή εκτίμηση, η μείωση σε όρους ΑΠΑ θα φτάσει το 12,5%, ενώ η απασχόληση θα συρρικνωθεί κατά 5,4%.

Οι επιπτώσεις ανά κλάδο

Ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας διαφοροποιείται σημαντικά ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας.

Έτσι, στο βασικό σενάριο, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020, όπου και καταγράφεται κορύφωση στις απώλειες σε όρους ΑΠΑ, στη μεταποίηση προβλέπεται μείωση της τάξης του 26%, στις επαγγελματικές υπηρεσίες 21% και στις μεταφορές και την αποθήκευση 49%.

Αντίστοιχα, στο απαισιόδοξο σενάριο, η μεταποίηση καταγράφει απώλειες της τάξης του 27% σε ΑΠΑ, οι επαγγελματικές υπηρεσίες 22% και οι μεταφορές και η αποθήκευση περί το 52%.

Στον κρίσιμο τομέα του τουρισμού, η έκθεση εκτιμά, ανά σενάριο, ότι η ΑΠΑ θα καταγράψει ανώτατες απώλειες μέσα στο 2020 έως 49% (σενάριο βάσης), 41% (αισιόδοξο σενάριο) και 53% (απαισιόδοξο σενάριο) αντίστοιχα.