Στον γόρδιο δεσμό του αφορολόγητου

Η άποψη περί «στενής» φορολογικής βάσης στην Ελλάδα είχε διατυπωθεί πρόσφατα από τον Τόμσεν και τον επικεφαλής οικονομολόγο του ΔΝΤ Μόρις Όμπσφελντ σε κείμενο που είχε αναρτηθεί στο ιστολόγιο του Ταμείου. Εκεί, τα δύο στελέχη του ΔΝΤ, αφού πρωτίστως σημείωναν ότι δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση νέα λιτότητα για την Ελλάδα, εντούτοις τόνιζαν ότι «τα δεδομένα από τις ελληνικές αρχές και από τη Eurostat δείχνουν ότι περισσότεροι από τους μισούς μισθωτούς εξαιρούνται από την καταβολή οποιουδήποτε φόρου ατομικού εισοδήματος στην Ελλάδα σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (με εξαίρεση την Ελλάδα), που είναι 8%». Πρόσθεταν, δε, σε διευκρινιστικό/συμπληρωματικό κείμενο της αρχικής ανάρτησης ότι «η απόρροια αυτής της στενής φορολογικής βάσης στη φορολογία ατομικού εισοδήματος είναι ότι οι φορολογικοί συντελεστές στην Ελλάδα είναι μη βιώσιμα υψηλοί σε όλο τους το φάσμα, περιλαμβάνοντας όχι μόνο τη φορολογία του εισοδήματος, αλλά επίσης τις ασφαλιστικές εισφορές, καθώς και άλλους φορολογικούς συντελεστές (ΦΠΑ, Φόρος Εισοδήματος Εταιρειών κ.λπ.)». Στο πλαίσιο αυτό, το Ταμείο επιμένει ότι το αφορολόγητο πρέπει να μειωθεί κι άλλο, ώστε να διευρυνθεί η φορολογική βάση στην Ελλάδα.

Προ κρίσης το αφορολόγητο στην Ελλάδα βρισκόταν στα 12.000 ευρώ και, σύμφωνα με εκτιμήσεις πολλών ειδημόνων περί τα φορολογικά, προκαλούσε τεράστιες στρεβλώσεις στο φορολογικό σύστημα της χώρας, καθώς όποιος είχε τη δυνατότητα παρουσίαζε εισοδήματα ίσα ή και λιγότερα από το όριο αυτό και επί της ουσίας φοροδιέφευγε νομίμως. Ωστόσο, από την είσοδο της χώρας στον… κόσμο των μνημονίων το αφορολόγητο διαρκώς μειωνόταν και σήμερα βρίσκεται μεταξύ των 8.636 ευρώ και των 9.545 ευρώ μόνο για μισθωτούς, ήτοι υπάρχει έκπτωση φόρου 2.100 ευρώ για οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, η οποία μειώνεται σταδιακά στα 1.900 ευρώ για φορολογούμενους χωρίς παιδιά. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι δικαίωμα αφορολόγητου έχουν μόνο οι μισθωτοί και όχι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι, ενώ η Ελλάδα κατέχει και μια άλλη «πρωτοτυπία», αυτήν της συλλογής αποδείξεων (και της πραγματοποίησης συναλλαγών με πλαστικό χρήμα) προκειμένου οι φορολογούμενοι να «χτίσουν» το αφορολόγητό τους. Όσον αφορά τις πιέσεις των δανειστών για περαιτέρω μείωση του αφορολόγητου, η κυβέρνηση δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη τις προθέσεις της, ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι και οι Ευρωπαίοι δεν δείχνουν να έχουν αντίρρηση στις προτάσεις του ΔΝΤ, αν έτσι διασφαλιστεί η συμμετοχή του στο πρόγραμμα.

Όσον αφορά τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, βάσει στοιχείων που συγκέντρωσε το Euronews, το πλέον γενναιόδωρο αφορολόγητο εντοπίζεται στην Κύπρο (19.500 ευρώ, σταθερό ακόμα κι όταν η χώρα ήταν σε μνημόνιο) και ακολουθούν χώρες όπως η Φινλανδία (16.700 ευρώ), η Ισλανδία (13.762), η Βρετανία (12.887 ευρώ ή 11.000 λίρες), το Λουξεμβούργο (11.264 ευρώ στα οποία προστίθενται εκπτώσεις φόρου για τις οικογένειες) και η Αυστρία (11.000 ευρώ με πρόσθετες εκπτώσεις για μισθωτούς, συνταξιούχους και μονογονεϊκές οικογένειες). Από την άλλη, στη Γερμανία το αφορολόγητο βρίσκεται στα 8.652 ευρώ με επιπλέον εκπτώσεις για παιδιά και μονογονεϊκές οικογένειες, στη Γαλλία αρχίζει από τα 9.700 ευρώ, στο Βέλγιο ορίζεται στα 7.130 ευρώ με περαιτέρω εκπτώσεις για χαμηλόμισθους και εξαρτώμενα μέλη οικογενειών, στην Πορτογαλία καθορίζεται στα 4.104 ευρώ και στην Ισπανία είναι 5.550 ευρώ για τους άγαμους και 8.950 ευρώ για τους έγγαμους. Επίσης, στη Σουηδία υπάρχει έκπτωση φόρου από 1.400 έως 3.620 ευρώ, με το ποσό να αυξάνεται για άτομα άνω των 65 ετών, και στη Νορβηγία το αφορολόγητο ορίζεται στα 5.814 ευρώ για τους άγαμους και στα 8.610 ευρώ για τους έγγαμους.

Στην Ιταλία δεν υπάρχει αφορολόγητο και ο φόρος εισοδήματος ορίζεται στο 23% από το πρώτο ευρώ, όμως προβλέπεται επιστροφή φόρου έως 800 ευρώ για όσους συντηρούν συζύγους άνεργους ή με εισόδημα κάτω από 3.000 ευρώ ετησίως και επιστροφή φόρου έως 1.220 ευρώ για όσους έχουν παιδιά. Στην Ολλανδία επίσης δεν υπάρχει αφορολόγητο, ωστόσο δίνεται επιστροφή φόρου 2.242 ευρώ στους χαμηλόμισθους και επιστροφή 1.187 ευρώ σε όσους συντηρούν ηλικιωμένα άτομα. Τέλος, ούτε στην Ιρλανδία υπάρχει αφορολόγητο, ωστόσο όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται έκπτωση φόρου 1.650 ευρώ στο σύνολο της ετήσιας φορολογίας εισοδήματος που τους αναλογεί, στην οποία προστίθενται και εκπτώσεις για ιατρικά έξοδα, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένα άτομα και έξοδα συντήρησης οικίας.

Τα πιο χαμηλά αφορολόγητα εντοπίζονται στη Βουλγαρία, όπου έκπτωση φόρου δικαιούνται μόνο οι οικογένειες με παιδιά και κυμαίνεται από 102 έως μάξιμουμ 306 ευρώ, στην Τσεχία (αφορολόγητο στα 919 ευρώ με εκπτώσεις ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και το εισόδημα) και στη Δανία (αφορολόγητο στα 4.437 ευρώ, αλλά όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξαρτήτως αποδοχών, πληρώνουν εισφορά 8% για την «αγορά εργασίας»).