Όμηροι του κράτους στην εφορία

Ιδιαίτερη κινητικότητα κυριαρχεί τον τελευταίο καιρό στους εισπρακτικούς μηχανισμούς της χώρας, κυρίως αναφορικά με παλιές υποθέσεις, οι οποίες για πολλούς μέχρι πριν από λίγο καιρό θεωρούνταν ξεχασμένες.

Η κινητικότητα οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους: Από τη μια, οι δυνατότητες που δίνει η τεχνολογία έφεραν στο προσκήνιο υποθέσεις οι οποίες θα μπορούσαν να ανασυρθούν μόνο κατά λάθος, δηλαδή από σπόντα. Από την άλλη, είναι η πιεστική συμπεριφορά των υπερκείμενων αρχών που καταλήγουν κάποια στιγμή στην πολιτική εξουσία, η οποία απαιτεί να γεμίσουν τα ταμεία, δηλαδή να γίνουν οι εισπράξεις ποσών που μέχρι τώρα δεν υπήρχαν καν.

Ο συσχετισμός των δύο συνιστωσών, όμως, δημιουργεί πολύ συχνά εκρηκτικές καταστάσεις και έχει φέρει δεκάδες πολίτες σε αδιέξοδο, καθώς από τη μια η πίεση και από την άλλη η χρήση της τεχνολογίας, που ακόμη δεν είναι απολύτως κατανοητή στο προσωπικό, αποτελούν ένα κακό μείγμα.

Πολλοί, ωστόσο, εκτιμούν ότι το γέμισμα των ταμείων του Δημοσίου με τα χρήματα όσων μπορούν ακόμη να πληρώσουν συνδέεται στρατηγικά με την ανάσα που θέλει να έχει η κυβέρνηση σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της διαπραγμάτευσης με τους εταίρους, χωρίς το άγχος και την πίεση που μπορεί να δημιουργήσουν τα άδεια ταμεία, όπως είχε συμβεί το περίφημο καλοκαίρι του 2015.

Σύμφωνα με μία εκδοχή, η κυβέρνηση θα μπορούσε να προσδοκά καλύτερη διαπραγμάτευση με τον Μάρτιν Σουλτς στη γερμανική καγκελαρία, αλλά αυτό σημαίνει υπομονή μέχρι τουλάχιστον τον Οκτώβριο του 2017.

Τα χρέη των τεθνεώτων

Εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας πήραν τους τελευταίους μήνες σημειώματα από την εφορία για χρέη τα οποία δεν ήταν δικά τους αλλά αφορούσαν συγγενείς, την κληρονομιά των οποίων αποδέχτηκαν μετά τον θάνατό τους. Τα περισσότερα από αυτά αφορούσαν χρέη των συγγενών, τα οποία πέρασαν στους ίδιους μετά την αποδοχή της κληρονομιάς. Ο ηλεκτρονικός έλεγχος έδωσε τη δυνατότητα καταγραφής των τεθνεώτων που είχαν αφήσει και κληρονομιά και χρέη.

Σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν τη σχετική αγορά, τα σημειώματα αφορούν από ασήμαντα χρέη λίγων δεκάδων ευρώ έως και περιπτώσεις δεκάδων χιλιάδων ευρώ. Στις πρώτες περιπτώσεις οι τωρινοί οφειλέτες προτιμούν να πληρώσουν και να κλείσουν τις υποθέσεις, αφήνοντας ένα συνολικά μη ευκαταφρόνητο ποσό στα ταμεία του κράτους. Στις δεύτερες, έχουν μπει σε έναν κυκεώνα από τον οποίο δύσκολα θα βγουν. «Θα μπορούσαν να έχουν κάνει αποδοχή υπό την επιφύλαξη της απογραφής» σχολιάζουν αυτοί που γνωρίζουν.

Χρέη στο ΙΚΑ

Η εντολή που έχει δοθεί στις τοπικές υπηρεσίες του νέου φορέα κοινωνικής ασφάλισης είναι να φροντίσουν να εισπράξουν από επιχειρήσεις εισφορές παρελθόντων ετών οι οποίες δεν είχαν καταβληθεί. Οι εισφορές αυτές έχουν τις νόμιμες προσαυξήσεις, που ανεβάζουν τα ποσά σε δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Η κατάρρευση των επιχειρήσεων καθιστά σε πολλές περιπτώσεις απίθανη την είσπραξη και γι’ αυτό αναζητούνται φυσικά πρόσωπα, στα οποία να καταλογιστούν οι οφειλές.

Η βιασύνη σε αυτές τις περιπτώσεις παράγει δραματικά αποτελέσματα. Σε νομό της Κεντρικής Μακεδονίας εντοπίστηκε εταιρεία που λειτουργεί και δεν είχε καταβάλει εισφορές παρελθουσών χρήσεων. Αντί όμως ο καταλογισμός να γίνει στο τελευταίο διοικητικό συμβούλιο ή έστω σε όλα τα διοικητικά συμβούλια της εταιρείας, η οφειλή, που αφορούσε εισφορές της δεκαετίας του ’80, καταλογίστηκε σε πρόσωπο που εμφανίζεται να άσκησε διοικητικά καθήκοντα για λίγους μήνες αλλά αποδεδειγμένα δεν είχε ασκήσει ποτέ διοίκηση.

«Δεν γνωρίζαμε ότι η εταιρεία συνέχισε να υπάρχει» του απάντησαν όταν διαμαρτυρήθηκε για τον καταλογισμό εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. «Και τώρα που το μάθατε;» ρώτησε τότε εκείνος. «Δεν μπορούμε να πάρουμε την ευθύνη της ανάκλησης της απόφασης, θα ρωτήσουμε την Αθήνα» απάντησαν, καθιστώντας τον ουσιαστικά όμηρο, καθώς η δικαστική οδός προϋποθέτει την καταβολή της μισής οφειλής, ενώ η βεβαίωση του χρέους δεσμεύει κάθε περιουσιακό του στοιχείο. 

Τα αυθαίρετα

Η τελευταία ρύθμιση για τη νομιμοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών και γενικά κατασκευών που δεν είναι στο σχέδιο έδωσε σε ιδιοκτήτες τη δυνατότητα να εξαγοράσουν την παρανομία τους, όποια κι αν ήταν αυτή. Όμως η αύξηση του χώρου ξύπνησε τα εισπρακτικά αντανακλαστικά των δήμων, τα οικονομικά των οποίων δεν είναι και στην καλύτερη δυνατή κατάσταση γενικώς.

Έτσι, κάποιοι δήμοι στη Βόρεια Ελλάδα κατάφεραν να αποκτήσουν πρόσβαση σε στοιχεία τα οποία θεωρητικά θα έπρεπε να τους δοθούν μονάχα υπηρεσιακά από την κεντρική διοίκηση και άρχισαν να χρεώνουν αναδρομικά δημοτικά τέλη, από την ημερομηνία της αρχικής άδειας, ανεβάζοντας τις χρεώσεις σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Για παράδειγμα, κάποιος που νομιμοποίησε 10 τετραγωνικά σε οίκημα με άδεια του 1998 κλήθηκε να πληρώσει δημοτικά τέλη για 190 τετραγωνικά (19 χρόνια επί 10 τετραγωνικά).

Επειδή όμως η πρόσβαση δεν ήταν πλήρης, δεν υπήρχε η δυνατότητα ελέγχου των στοιχείων. Έτσι, υπήρξε περίπτωση στην οποία ιδιοκτήτης νομιμοποίησε λίγα τετραγωνικά, αλλά στην αίτησή του ανέφερε το σύνολο των τετραγωνικών του χώρου και του ήρθε ειδοποίηση να πληρώσει αναδρομικά δημοτικά τέλη που ήδη είχε πληρώσει.

Αναδρομικές κλήσεις

Το 2011 στον Δήμο Θεσσαλονίκης είχαν ισχυριστεί ότι είχαν βρει εκατοντάδες χιλιάδες κλήσεις που είχαν κοπεί από τη δεκαετία του 1990 αλλά δεν είχαν σταλεί στους παραβάτες. Τις έστειλαν, απαίτησαν την πληρωμή και έκαναν και αναγκαστικές κατασχέσεις. Στην ερώτηση αν είναι βέβαιο ότι όλοι αυτοί δεν είχαν πληρώσει, η απάντηση ήταν ότι όποιος έχει πληρώσει να φέρει την απόδειξη και θα διαγραφεί το χρέος. Αν είναι δυνατόν κάποιος να κρατά απόδειξη μιας κλήσης, λίγων χιλιάδων δραχμών, που είχε πληρώσει το 1997… Το μέτρο απέφερε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ στα ταμεία.

Τώρα ήρθε νέος κύκλος κλήσεων για πληρωμή, πολλές από τις οποίες είχαν και λάθος στοιχεία. Ανάμεσα σε αυτές όμως ήταν και ο καταλογισμός σε γυναίκα που έχει πεθάνει σειράς κλήσεων. Οι συγγενείς της έψαξαν τα σχετικά στοιχεία και ισχυρίζονται ότι το συγκεκριμένο όχημα ήταν στην ιδιοκτησία της νεκρής μόνο μία ημέρα πριν μεταβιβαστεί και αναρωτιούνται, αφού βρήκαν αυτή την ιδιοκτήτρια της μίας ημέρας, πώς δεν εντοπίστηκαν οι ιδιοκτήτες την εποχή που καταγράφηκαν οι παραβάσεις.

Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, η βεβαίωση των χρεών δημιουργεί, ακόμη κι αν δεν εισπραχθούν, «φούσκωμα» στα ταμεία, το οποίο από τη μια δημιουργεί εντυπώσεις αλλά, από την άλλη, κρατά πολίτες ως ομήρους, εξαντλώντας αυτούς που μπορούν να πληρώσουν.