Στη στρατόσφαιρα οι τιμές των καυσίμων

Με τη φράση αυτή περιέγραψε πρατηριούχος καυσίμων στην FS την κατάσταση που επικρατεί στη συγκεκριμένη αγορά εδώ και κάποιο διάστημα, μια κατάσταση που μπορεί να περιγραφεί και ως εξωφρενική για τους καταναλωτές.
Μετά από μια σχετικά μικρή περίοδο μείωσης των τιμών, τα καύσιμα έχουν αρχίσει και πάλι να ανεβαίνουν προς τη στρατόσφαιρα, με τις διεθνείς αγορές να «απογειώνουν» την τιμή του πετρελαίου, τις χρηματαγορές να συμπιέζουν την ισοτιμία του ευρώ και την κυβέρνηση –μέσα σε αυτό το περιβάλλον– να… αυξάνει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης (ΕΦΚ) στη βενζίνη και στο πετρέλαιο κίνησης.

Τιμές Νορβηγίας, μισθοί Ελλάδας

Η αγορά καυσίμων στην Ελλάδα έχει αρχίσει να μοιάζει με θέατρο του παραλόγου, καθώς οι τιμές του λίτρου της αμόλυβδης βενζίνης είναι πλέον συγκρίσιμες με αυτές χωρών όπως η Νορβηγία και η Ισλανδία, δηλαδή χωρών των οποίων οι καταναλωτές έχουν σαφώς μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη από τους Έλληνες. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, σε ορισμένα ελληνικά νησιά η τιμή του λίτρου της αμόλυβδης βενζίνης είναι κοντά στα 2 ευρώ (!), ενώ στην Αττική κατά μέσο όρο προσεγγίζει τα 1,6 ευρώ, τιμή που κανείς βρίσκει –εντός Ευρώπης– μόνο στην Ολλανδία και που είναι σαφώς υψηλότερη από την τιμή του λίτρου σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Δανία ή η Γαλλία.
Έτσι, μπορεί η νέα χρονιά να έφερε παγωνιά από άποψη καιρικών συνθηκών στην Ελλάδα, αλλά οι τιμές των καυσίμων «τσουρουφλίζουν» τους καταναλωτές. Ειδικά στα νησιά που δεν εξαιρέθηκαν από την αύξηση του ΦΠΑ στο 24% οι τιμές έχουν εκτοξευτεί: στις Kυκλάδες η τιμή της βενζίνης κυμάνθηκε μεταξύ 1,72 και 1,93 ευρώ το λίτρο και στα υπόλοιπα νησιά μεταξύ 1,65 και 1,70 ευρώ το λίτρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η υψηλότερη τιμή καταγράφηκε στην Αμοργό, όπου το λίτρο της αμόλυβδης πωλούνταν στα 1,93 ευρώ!

Σκέψεις για πλαφόν

Όσον αφορά την Αττική, η τιμή της αμόλυβδης αυξήθηκε κατά 4 σεντ και έφτασε στα 1,56 ευρώ το λίτρο, ενώ η τιμή του πετρελαίου κίνησης πήρε αύξηση 10 λεπτά το λίτρο και διαμορφώθηκε στα 1,28 ευρώ.
Η κατάσταση αυτή προβληματίζει έντονα την κυβέρνηση, η οποία άφησε να εννοηθεί ότι αν τα πράγματα… ξεφύγουν, θα καταφύγει σε δραστικά μέτρα, όπως είναι η επιβολή πλαφόν στην τιμή πώλησης καυσίμων. Συγκεκριμένα, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης σημείωσε μιλώντας στον ρ/σ Real FM ότι «αν τυχόν γίνει έκρηξη τιμών του πετρελαίου διεθνώς, η κυβέρνηση θα πάρει τα ανάλογα μέτρα», αν και έσπευσε να επισημάνει ότι η συζήτηση για τις τιμές των καυσίμων «έχει υπερβολικές διαστάσεις στην κριτική που ασκείται, διότι η τιμή της βενζίνης έχει περιθώρια που καθορίζονται περίπου συγκριτικά από τις τιμές στον ευρωπαϊκό χώρο. Για το πετρέλαιο θέρμανσης, η συγκυρία διευκόλυνε τον εξορθολογισμό που έγινε πέρυσι στην τιμή του και βοήθησε να εξομαλυνθεί η κατάσταση, άρα ξεκινάμε από μια σταθερότερη κατάσταση». Σημειώνεται ότι η κείμενη νομοθεσία προβλέπει ότι το πλαφόν στις τιμές των καυσίμων (το οποίο προϋποθέτει εισήγηση της ΡΑΕ και διυπουργική απόφαση) μπορεί να επιβληθεί γενικά ή τοπικά για όλα ή ορισμένα από τα πετρελαιοειδή προϊόντα με ισχύ για διάστημα δύο μηνών κάθε φορά.

Κοντά στο 70% η φορολογία

Ωστόσο, σύμφωνα με όλες τις αναλύσεις, οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου καθορίζουν σε σχετικά μικρό βαθμό την τιμή της λιανικής πώλησης των πετρελαιοειδών, η οποία σε ποσοστό 65%-70% διαμορφώνεται από φόρους: από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκύπτει ότι η Ελλάδα έχει τον τρίτο υψηλότερο ΕΦΚ στην αμόλυβδη βενζίνη στην Ε.Ε., καθώς και ΦΠΑ 24%, από τους υψηλότερους στην Ένωση, ο οποίος επιβάλλεται επί του ΕΦΚ!
Και σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η μελέτη που είχε πραγματοποιήσει το ΙΟΒΕ τον περασμένο Οκτώβριο για λογαριασμό των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών, στην οποία προβλεπόταν ότι λόγω της επιβολής των νέων φόρων θα υπάρξει μείωση της ζήτησης, με αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί ο αρχικός στόχος των επιπλέον εσόδων συνολικού ύψους 492 εκατ. ευρώ. Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι τα έσοδα θα είναι χαμηλότερα κατά 226 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2018 εκτιμάται ότι τα καθαρά έσοδα θα φτάσουν μόλις τα 277 εκατ. ευρώ και το 2019 τα 283 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, το ΙΟΒΕ σημειώνει ότι οι αυξήσεις στη φορολογία των καυσίμων λειτουργούν ως… κίνητρο για την αύξηση της λαθρεμπορίας τους, καθώς αυτή αποδίδει μεγαλύτερα κέρδη, ενώ παράγοντες της αγοράς δεν κρύβουν την ανησυχία τους για αυξημένα φαινόμενα κερδοσκοπίας.
Σημειώνεται ότι στον προϋπολογισμό προβλέπονται έσοδα 1,879 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή έναντι 1,594 δισ. ευρώ το 2016, μια αύξηση κοντά στο 18%, ενώ τα συνολικά έσοδα από τους φόρους κατανάλωσης σε όλα τα προϊόντα προβλέπονται στα 9,547 δισ. ευρώ από 8,835 δισ. ευρώ πέρυσι.

Το πετρέλαιο «απογειώνεται» διεθνώς

Όπως προαναφέρθηκε, η συγκυρία κάθε άλλο παρά πρόσφορη για αύξηση φόρων στα καύσιμα μπορεί να θεωρηθεί. Η απόφαση των χωρών του ΟΠΕΚ, αλλά και άλλων πετρελαιοπαραγωγών χωρών, να προχωρήσουν σε μείωση της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου οδήγησε σε σαφή και απότομη αύξηση της τιμής του πετρελαίου διεθνώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τιμή του αργού πετρελαίου διαμορφώνεται πλέον κοντά στα 52 δολάρια το βαρέλι και του μπρεντ στα 55 δολάρια το βαρέλι. Φυσικά, οι σημερινές τιμές είναι σημαντικά χαμηλότερες από αυτές του 2014, όταν το βαρέλι του αργού τιμολογούνταν πάνω από 100 δολάρια, ωστόσο οι αναλυτές εκτιμούν ότι το πετρέλαιο θα συνεχίσει ανοδικά και το 2017, φτάνοντας κοντά στα 58 με 60 δολάρια το βαρέλι, ενδεχόμενο που, αν συμβεί, θα αυξήσει κι άλλο τις τιμές στα καύσιμα στην Ελλάδα, δημιουργώντας νέους πονοκεφάλους στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.