Με την ευκαιρία του νέου κλιματικού νόμου, να τιμολογήσουμε πιο δίκαια τα ζωικά και τα φυτικά προϊόντα - Free Sunday
Με την ευκαιρία του νέου κλιματικού νόμου, να τιμολογήσουμε πιο δίκαια τα ζωικά και τα φυτικά προϊόντα

Με την ευκαιρία του νέου κλιματικού νόμου, να τιμολογήσουμε πιο δίκαια τα ζωικά και τα φυτικά προϊόντα

Από τον Νίκο Ράπτη*

Σύμφωνα με την επιστήμη, η κτηνοτροφία ευθύνεται σοβαρά για την κλιματική κρίση. Οι υπολογισμοί για το πώς ακριβώς το κάνει αλλάζουν ανάλογα με τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Πάντως, το μερίδιο της κτηνοτροφίας στην κλιματική ρύπανση είναι τουλάχιστον 20%. Με άλλα λόγια, η κτηνοτροφία και τα ορυκτά καύσιμα είναι οι δύο πυλώνες της κλιματικής κρίσης. Αυτό καθιστά τις διατροφικές μας συνήθειες σημαντικό παράγοντα της περιβαλλοντικής πολιτικής. Όπως λέγεται, «χωρίς φυτοφαγική μετάβαση δεν γίνεται τιθάσευση της κλιματικής κρίσης».

Πριν από λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως έως τα μέσα Ιουνίου θα έχει τεθεί σε διαβούλευση ένας νέος κλιματικός νόμος, με σκοπό να αποκτήσει η Ελλάδα μια «κλιματικά ουδέτερη οικονομία».

Αυτή η επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι πολύ σημαντική. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, η τιθάσευση της κλιματικής κρίσης είναι «το κορυφαίο πολιτικό καθήκον του 21ου αιώνα». Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, εάν δεν ανταποκριθούμε σε αυτό το καθήκον, «τα παιδιά μας θα κληθούν να πολεμήσουν προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε φαΐ και νερό». Η κλιματική πολιτική δεν είναι αξεσουάρ στα «καυτά θέματα» της ειδησεογραφίας. Μάλλον το ανάποδο συμβαίνει.

Από τη σημερινή τιμολόγηση των προϊόντων και των υπηρεσιών απουσιάζει το «κρυφό» κόστος, της θερμοκηπικής ρύπανσης που προκαλεί η παραγωγή τους. Εάν τιμολογούσαμε τους θερμοκηπικούς ρύπους σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των κρατικών ινστιτούτων περιβάλλοντος της Ε.Ε., θα ανακαλύπταμε ότι σήμερα πληρώνουμε μετά βίας το… 1/4 της «πραγματικής τιμής» του αρνίσιου ή του βοδινού κρέατος. Αυτό σημαίνει πως τον λογαριασμό της μπριζόλας που τρώμε τον πληρώνουν κυρίως εκείνοι που δεν την τρώνε (και μάλιστα οι πιο φτωχοί) και τα παιδιά και τα εγγόνια μας, με τη μορφή των κλιματικών επιπτώσεων.

H απόδοση της «πραγματικής τιμής» στα προϊόντα και στις υπηρεσίες σήμερα θεωρείται μη βιώσιμη πολιτικά. Αυτό όμως που θα μπορούσε να γίνει –και ο κλιματικός νόμος μάς δίνει μια χρυσή ευκαιρία– είναι να λαμβάνεται υπόψη ένα «κλιματικό κριτήριο» στην κατανομή των επιδοτήσεων και στη φορολόγηση.

Ας πούμε πως σήμερα ένα προϊόν Α τιμολογείται «στο ράφι» όσο το 50% της «πραγματικής τιμής» του, ενώ ένα προϊόν Β όσο το 99%. Είναι άδικο –και ρυπογόνο– να φορολογούνται ή να επιδοτούνται και τα δύο το ίδιο. Θα έπρεπε οι φόροι και οι επιδοτήσεις να αυξομειώνονται με βάση το «κλιματικό κριτήριο», ώστε η ψαλίδα μεταξύ της «τιμής στο ράφι» και της «πραγματικής τιμής» να μειώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο.

Το «κλιματικό κριτήριο» θα έστελνε σε παραγωγούς και καταναλωτές ένα ισχυρό μήνυμα: η κλιματική κρίση μάς καλεί να αλλάξουμε συνήθειες. Όσο νωρίτερα και οργανωμένα ξεκινήσουμε αυτή την πορεία αλλαγής, τόσο λιγότερο βίαιη και χαοτική θα είναι. Είναι φυσικά λογικό να αρχίσουμε από τα πιο βατά. Αλλά ας αρχίσουμε, επιτέλους!

Ο Νίκος Ράπτης είναι διευθύνων σύμβουλος εκπαιδευτικού οργανισμού, συγγραφέας του βιβλίου «Πολιτική Φιλοζωία» (Μεταίχμιο 2020) και μέλος του Συντονιστικού του ελληνικού Κόμματος για τα Ζώα