Μεγάλες αλλαγές στην πολιτική σκακιέρα

Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να προβάλει μια κυβερνητική κανονικότητα, ενώ η ΝΔ εμφανίζεται ως ο εγγυητής ενός καλού μέλλοντος.

Η ΔΕΘ έχει μετατραπεί, με το πέρασμα των χρόνων, σε μια αφετηρία πολιτικών αναμετρήσεων η οποία δεν έχει πάντα σχέση με τα πραγματικά προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας. Παλαιότερα ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης μιλούσαν σε ένα επιλεγμένο ακροατήριο, το οποίο τους άκουγε με προσοχή, εφόσον κάθε καλεσμένος είχε τη θέση του στα τραπέζια που είχαν στηθεί στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο, και ακολουθούσε δείπνο με ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων.

Αυτά ανήκουν στο παρελθόν, οι πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής απευθύνονται σε μερικές εκατοντάδες αναγνωρίσιμους της πολιτικής, οικονομικής και επιχειρηματικής ζωής, οι οποίοι συμπληρώνονται από πάνω από 2.000 κομματικά στελέχη και οπαδούς, που δίνουν τελικά τον τόνο.

Πλήρης ασυνέπεια

Την καταχρηστική πολιτικοποίηση της ΔΕΘ επιβεβαιώνουν και οι εντυπωσιακές επιδόσεις του κ. Τσίπρα, ο οποίος σε κάθε ΔΕΘ εμφανίζεται με διαφορετικό πολιτικό αφήγημα. Στη ΔΕΘ του 2014 εμφάνισε το λεγόμενο «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» με παροχές και μειώσεις φόρων 12 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Ακολούθησαν, κατά την περίοδο 2015-2017, κυβερνητικά μέτρα στη διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση, ύψους 12 δισ. ευρώ. Αντί για μείωση φόρων είχαμε μεγάλη αύξηση της φορολογίας και αντί για παροχές συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας.

Στη ΔΕΘ του 2015 ο κ. Τσίπρας πρόβαλε το λεγόμενο «παράλληλο πρόγραμμα», για να πείσει τους ψηφοφόρους ότι το τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο, γνωστό ως «μνημόνιο Τσίπρα», δεν θα προκαλούσε επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής τους κατάστασης. Το τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο αποδείχθηκε σκληρότερο από το δεύτερο πρόγραμμα-μνημόνιο, ενώ η κυβέρνηση το είχε παρατείνει μέσω πρόσθετων μνημονιακών μέτρων το 2019 και το 2020.

Μεγάλος κερδισμένος της ΔΕΘ του 2016 ήταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Παρουσίασε ένα μέρος του οικονομικού προγράμματος της ΝΔ επιμένοντας στην αναγκαιότητα μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 30% σε μία διετία και προβάλλοντας ενδιαφέρουσες προτάσεις για μείωση της φορολογίας και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας έδωσε πάλι υποσχέσεις, τις οποίες δεν τήρησε, και έθεσε στόχους για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, όπως η επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους και η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, τους οποίους δεν πέτυχε.

Διαφορετικό σκηνικό

Η πολιτική αναμέτρηση των πρωταγωνιστών της πολιτικής ζωής στη ΔΕΘ θα έχει τα δύο επόμενα Σαββατοκύριακα διαφορετικό χαρακτήρα, γιατί έχουν σημειωθεί μεγάλες αλλαγές στο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον.

Με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου με ιδιαίτερα σκληρούς όρους για την ελληνική πλευρά ολοκληρώθηκε σε επίπεδο επίσημης πολιτικής η στροφή 180 μοιρών της κυβέρνησης Τσίπρα, η οποία άρχισε το καλοκαίρι του 2015 προκειμένου να αποτραπεί η αναγκαστική έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη λόγω των συνεπειών του ριζοσπαστικού πειράματος Τσίπρα-Βαρουφάκη.

Ως αποτέλεσμα αυτής της στροφής, η δημοτικότητα του ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά του κ. Τσίπρα έχει πέσει σε χαμηλά επίπεδα. Το 2014 και το 2015 ο κ. Τσίπρας ανέβηκε στο βήμα της ΔΕΘ με δημοτικότητα 60%-65%, γεγονός που του επέτρεψε να κινηθεί με επικοινωνιακή και πολιτική άνεση. Το επόμενο Σαββατοκύριακο θα μιλήσει έχοντας δημοτικότητα 20%-25% και με τον βασικό του αντίπαλο, τον κ. Μητσοτάκη, να κινείται στο 30%-35%. Είναι φανερό ότι ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας θα πρέπει αυτή τη φορά να είναι πιο προσεκτικός και αποτελεσματικός, γιατί η ευρύτερη κοινή γνώμη κρατάει πλέον αποστάσεις ασφαλείας από την κυβέρνηση, τον πρωθυπουργό και τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η κυβερνητική ηγεσία θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει τη βελτίωση των σχέσεών της με τις κυβερνήσεις των άλλων κρατών της Ευρωζώνης και τη βελτίωση των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας και της προοπτικής της. Οι σχέσεις της κυβέρνησης Τσίπρα με τους Ευρωπαίους εταίρους έχουν βελτιωθεί εξαιτίας της πλήρους αποδοχής των κανόνων λειτουργίας της Ευρωζώνης και των αυστηρών περιορισμών του ελληνικού προγράμματος από τον κ. Τσίπρα και τους συνεργάτες του.

Η Ευρωζώνη βρίσκεται στον πέμπτο χρόνο σταθερής οικονομικής ανάπτυξης. Το ποσοστό της ανεργίας σε αυτήν υποχώρησε ήδη στα επίπεδα των αρχών του 2009, απορροφώντας όλη την πρόσθετη ανεργία που δημιουργήθηκε εξαιτίας της κρίσης του 2008 και των μέτρων αντιμετώπισής της. Χώρες όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία, οι οποίες πριν από μερικά χρόνια αντιμετώπιζαν ανάλογα προβλήματα με την Ελλάδα, έχουν μετατραπεί σε πρωταθλητές της ανάπτυξης με πραγματικά εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η Ιρλανδία διαθέτει τα πενταετή ομόλογα του Δημοσίου της στις διεθνείς αγορές με οριακά αρνητικά επιτόκια, εφόσον είναι τέτοια η αξιοπιστία της ώστε οι διεθνείς επενδυτές δέχονται μια οριακή επιβάρυνση προκειμένου να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους στους τίτλους του ιρλανδικού Δημοσίου. Η Ισπανία, κι αυτή με κεντροδεξιά κυβέρνηση, κάλυψε ήδη των πτώση του ΑΕΠ η οποία προκλήθηκε εξαιτίας της κρίσης του 2008.

Στην Ελλάδα η κυβέρνηση πανηγυρίζει γιατί μπόρεσε μετά από τριετή απουσία από τις διεθνείς αγορές να διαθέσει πενταετή ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου με επιτόκιο της τάξης του 4,6%-4,9%, ανάλογα με το αν συνυπολογιστούν τα μπόνους που δόθηκαν στους επενδυτές, ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών του ΔΝΤ θα χρειαστούμε… μία εικοσαετία για να καλύψουμε την πτώση του ΑΕΠ, της τάξης του 25%, εξαιτίας της κρίσης του 2008 και των συνεπειών της.

Δικαίωση με δύσκολη συνέχεια

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι βασικοί συνεργάτες του δικαιώθηκαν πλήρως στις εκτιμήσεις τους για τις οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις.

Προειδοποίησαν ότι η πορεία σύγκρουσης με την Ευρωζώνη που ακολούθησε η κυβέρνηση Τσίπρα το πρώτο εξάμηνο του 2015 θα οδηγούσε στην πολιτική απομόνωση και στην οικονομική αποδυνάμωση της Ελλάδας.

Επένδυσαν πολιτικά στη δυναμική ανάκαμψη και την ανάπτυξη της Ευρωζώνης σε μια περίοδο κατά την οποία δεν είχαν αντιμετωπιστεί πλήρως οι συνέπειες από την κρίση και το κυβερνητικό επιτελείο προέβλεπε την κατάρρευση της Ευρωζώνης και ανέπτυσσε τη συνεργασία του με δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς και μια ιδιόμορφη συνεννόηση με δυνάμεις της λαϊκιστικής και της άκρας Δεξιάς οι οποίες είχαν διακηρυγμένο στόχο τη διάλυση της Ευρωζώνης.

Τελικά η Ευρωζώνη βγήκε από την κρίση με έναν συνδυασμό δημοσιονομικής αυστηρότητας, διαρθρωτικών αλλαγών και χαλαρής νομισματικής πολιτικής. Η Ευρωζώνη όχι μόνο δεν διαλύθηκε αλλά τα κράτη-μέλη της αυξήθηκαν σε 19 και τείνει να αποκτήσει συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα έναντι των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Απόλυτα σωστή αποδείχθηκε η εκτίμηση του κ. Μητσοτάκη και του επιτελείου του ότι με τη μέθοδο που ακολουθούσε η κυβέρνηση Τσίπρα θα είχαμε μεγάλη αύξηση του κοινωνικού κόστους διαχείρισης της κρίσης με δραστικό περιορισμό των θετικών αποτελεσμάτων από τις θυσίες του ελληνικού λαού.

Με τις κινήσεις που έκανε ο πρόεδρος της ΝΔ κ. Μητσοτάκης, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης βγήκε από μια περίοδο ηττοπάθειας και εσωστρέφειας και ανέπτυξε τις δυνάμεις του, αποκτώντας ουσιαστικό δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ.

Η δικαίωση της ΝΔ σε ό,τι αφορά τις στρατηγικές επιλογές της ηγεσίας της δεν λύνει αυτόματα τα προβλήματα. Η ΝΔ έχει μεγάλη απόσταση να καλύψει για να κερδίσει με το μέρος της ένα σημαντικό ποσοστό του 35%-40% των συμπολιτών μας οι οποίοι δηλώνουν συνολικά απογοητευμένοι με την πολιτική και τους πολιτικούς.

Επιπλέον, πρέπει να βρει τρόπους να ενισχύσει κι άλλο τις δυνάμεις της, ώστε να αναδειχθεί στη δύναμη πολιτικής σταθερότητας η οποία θα βάλει τέλος στα σενάρια της μελλοντικής ακυβερνησίας στα οποία επενδύουν ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του, εκτιμώντας ότι πολύ δύσκολα μπορεί να κρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ την εκλογική πρωτιά.

Η νέα δύναμη

Το πολιτικό σκηνικό αλλάζει και εξαιτίας των διεργασιών που βρίσκονται σε εξέλιξη στον χώρο της κεντροαριστεράς. Πολιτικές προσωπικότητες από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ και φιλελεύθερων, κεντροαριστερών δυνάμεων θα δώσουν μάχη για την ηγεσία του υπό διαμόρφωση νέου φορέα.

Σύμφωνα με τις πρώτες δημοσκοπήσεις που έχουν στα χέρια τους τα επιτελεία των κομμάτων, τρεις θα είναι οι πρωταγωνιστές στη μάχη της ηγεσίας, η επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης κ. Γεννηματά, ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Καμίνης και ο ευρωβουλευτής κ. Ανδρουλάκης. Τέταρτος ισχυρότερος διεκδικητής της ηγεσίας, με ανοδική τάση, εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις ο πρόεδρος του Ποταμιού κ. Θεοδωράκης.

Σε περίπτωση που ενισχυθεί και εκσυγχρονιστεί η ελληνική κεντροαριστερά, θα αλλάξουν οι κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού και θα ισορροπήσει καλύτερα το δημοκρατικό μας σύστημα. Οι λαϊκιστές, οι οποίοι επικρατούν στον ΣΥΡΙΖΑ, θα δεχτούν μεγάλη πολιτική πίεση για να εγκαταλείψουν την ιδιοτελή πολιτική ασυναρτησία η οποία τη μια μέρα τούς θέλει υπερασπιστές του διεθνούς κομμουνισμού, ακόμη και στη σταλινική του εκδοχή, και την άλλη ενθουσιώδεις συνεργάτες του σκληρού δεξιού έως ακροδεξιού λαϊκιστή κ. Καμμένου.

Παρακολουθώντας τα ΜΜΕ που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ –χαρακτηριστικά τα παραδείγματα των δημοσιευμάτων της «Αυγής», της «Εφημερίδας των Συντακτών» και της «Kontra News»–, διαπιστώνουμε την επιδίωξη του ΣΥΡΙΖΑ να συμβάλει όσο μπορεί στην αποτυχία της προσπάθειας ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού της ελληνικής κεντροαριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ επικράτησε πολιτικά γιατί κατάφερε να γίνει χώρος υποδοχής των πιο ακραίων και υπανάπτυκτων στοιχείων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ –συγκινεί τον Άκη, υποστηρίζεται από τον Τζουμάκα, συνεργάζεται με τον Καμμένο– χωρίς να πληρώσει τον πολιτικό λογαριασμό γι’ αυτή την επιλογή του.

Αν καταφέρει η κεντροαριστερά να κάνει την υπέρβαση και να βρει τον πολιτικό βηματισμό της, το περιβάλλον θα γίνει πολύ πιο ανταγωνιστικό για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για τη ΝΔ, η οποία θα δεχτεί μεγαλύτερη πολιτική πίεση από σοσιαλδημοκρατικές, φιλελεύθερες, φιλοευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις.

Έχει τεράστια σημασία για τις μελλοντικές εξελίξεις αν η κεντροαριστερά θα παραμείνει καθηλωμένη σε ποσοστά της τάξης του 5% ή θα βρει τον τρόπο να ανέβει σε διψήφια ποσοστά. Μέχρι τον Νοέμβριο, οπότε θα ολοκληρωθεί η μάχη για την ηγεσία σε δύο γύρους, θα είμαστε πιο κοντά στην απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα.

Οι δυνάμεις της απόρριψης

Όλες οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν τη Χρυσή Αυγή και το ΚΚΕ να ενισχύουν τη θέση τους. Αξιοποιούν τη μεγάλη απογοήτευση που προκάλεσε σε ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ η αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής και η κλιμάκωση των οικονομικών και κοινωνικών δυσκολιών για τους μη προνομιούχους και φτωχούς συμπολίτες μας. Τη Χρυσή Αυγή φαίνεται να ενισχύει και η μετατροπή της Ελλάδας σε χώρα εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών προκειμένου να ανακοπούν τα προσφυγικά-μεταναστευτικά ρεύματα από την Τουρκία προς τη Γερμανία, Αυστρία και Σουηδία μέσω Ελλάδας και του βαλκανικού διαδρόμου.

Οι έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι ένα 30%-35% των Ελλήνων εκτιμά ότι η παραμονή μας στην Ευρωζώνη δημιουργεί ανυπέρβλητα προβλήματα και ότι η λειτουργία της «με γερμανικούς κανόνες» παρατείνει την ελληνική κρίση.

Διάφοροι πολιτικοί, από τον ανεξάρτητο ευρωβουλευτή κ. Μαριά, ο οποίος προτείνει με το νεοϊδρυθέν κόμμα του άλλο δρόμο για την Ελλάδα, μέχρι τον πρώην υπουργό κ. Βαρουφάκη, ο οποίος αυτοπροβάλλεται για μια ακόμη φορά ως επίδοξος σωτήρας της ελληνικής οικονομίας, επενδύουν στην απογοήτευση του 1/3 των Ελλήνων πολιτών με την Ευρωζώνη και τους όρους συμμετοχής της Ελλάδας σε αυτήν.

Στην τελική ευθεία

Οι πολιτικές συγκρούσεις που θα αναπτυχθούν γύρω από τη ΔΕΘ θα αναδείξουν τα νέα χαρακτηριστικά του πολιτικού σκηνικού. Η φετινή ΔΕΘ έχει ξεχωριστή πολιτική σημασία και επειδή θα είναι κατά πάσα πιθανότητα η τελευταία πριν από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.

Η κυβέρνηση Τσίπρα έχει προσυπογράψει τη μείωση των παλαιών κύριων συντάξεων από 1ης Ιανουαρίου 2019 και είναι λογικό να θέλει να πραγματοποιήσει τις βουλευτικές εκλογές το φθινόπωρο του 2018, οπότε θα υποστηρίζει ότι έβγαλε τη χώρα από το μνημόνιο, ενώ δεν θα έχει αρχίσει ακόμη η εφαρμογή των πρόσθετων μνημονιακών μέτρων του 2018 και του 2019.

Τα επιχειρήματα που θα παρουσιάσουν οι πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής τα δύο επόμενα Σαββατοκύριακα στη ΔΕΘ θα αναπτυχθούν από τους συνεργάτες τους και, όπως όλα δείχνουν, θα κυριαρχήσουν στην πορεία προς τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.