Συνομιλητής του Τραμπ: Ευτυχία ή ατυχία;
«Σε παρακολουθώ, ανακάμπτετε και αυτό είναι εκπληκτικό. Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα με υπέροχους ανθρώπους». Αυτά τα θερμά λόγια επιφύλαξε ο Πρόεδρος Τραμπ απευθυνόμενος στον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα κατά την ολιγόλεπτη συνάντηση που είχαν στις 25 Μαΐου, πριν από την έναρξη της συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Και προκάλεσε ενθουσιασμό στην Αθήνα. Ίσως οι Αμερικανοί, αν λένε και καμιά καλή κουβέντα, να είναι λιγότερο «φονιάδες των λαών», όπως τους κατήγγελλε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Βεβαίως ο ενθουσιασμός δεν ήταν αδικαιολόγητος. Στην ίδια σύνοδο, την ίδια μέρα, στον Μαυροβούνιο ομόλογο του κ. Τσίπρα, Ντούσκο Μάρκοβιτς, ο πρόεδρος Τραμπ όχι μόνο δεν σταμάτησε αλλά τον έσπρωξε για να περάσει και να πάει στο κέντρο της οικογενειακής φωτογραφίας.
Και σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο της συνομιλίας τα θετικά λόγια του κ. Τραμπ μπορούν άνετα να συγκριθούν με την υποδοχή που είχε επιφυλάξει στον Λευκό Οίκο στον Πρόεδρο της Φινλανδίας Σάουλι Νιινίστο στις 27 Αυγούστου. «H χώρα σας τα πάει πολύ καλά. Τα πάει εξαιρετικά καλά κάτω από την ηγεσία σας. Και είναι τιμή να σας έχω στο Οβάλ Γραφείο» είπε πριν από την έναρξη της κατ’ ιδίαν συνάντησης, μετά τη λήξη της οποίας ο κ. Νιινίστο αποτέλεσε την αφορμή να ερωτηθεί ο Τραμπ για τον… τυφώνα στο Τέξας. Ούτε μία ερώτηση δεν υποβλήθηκε στον Φινλανδό Πρόεδρο για τη συνάντηση με τον ηγέτη της ισχυρότερης χώρας στον κόσμο.
Τέσσερις φορές Τσίπρας
Στο καλεντάρι του Λευκού Οίκου από την ανάληψη των καθηκόντων του κ. Τραμπ, στις 21 Ιανουαρίου και μετά, ο κ. Τσίπρας εμφανίζεται τέσσερις φορές. Οι δύο από αυτές είναι στις 7 Οκτωβρίου και αφορούν την επίσκεψη της 17ης Οκτωβρίου. Στην αρχή η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Σάρα Σάντερς επιβεβαίωσε την επίσκεψη και στη συνέχεια έκανε μια σχετική δήλωση: «Ο Πρόεδρος Τραμπ θα καλωσορίσει τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα στον Λευκό Οίκο στις 17 Οκτωβρίου 2017. Ο Πρόεδρος Τραμπ και ο πρωθυπουργός Τσίπρας θα συζητήσουν τρόπους να ενισχυθεί η συνεργασία και να καταδειχθεί η κοινή δέσμευση για την ενίσχυση των δημοκρατικών αξιών, που είναι τόσο σημαντικές στη διασφάλιση της ειρήνης και της ευημερίας στον κόσμο. Ο Πρόεδρος και ο πρωθυπουργός θα συζητήσουν σειρά διεθνών και περιφερειακών θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της αμυντικής συνεργασίας, των οικονομικών επενδύσεων, της ενεργειακής ασφάλειας, και τους ισχυρούς πολιτιστικούς δεσμούς που δένουν μαζί Αμερικανούς και Έλληνες».
Μιλώντας με τον αντιπρόεδρο
Οι άλλες δύο αναφορές ήταν η προαναγγελία και η ενημέρωση για την τηλεφωνική επικοινωνία που ο κ. Τσίπρας είχε στις 12:30 ώρα Ουάσινγκτον (19:30 ώρα Ελλάδος) στις 10 Ιουλίου με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Μάικ Πενς. Μετά ο Λευκός Οίκος εξέδωσε την εξής ανακοίνωση: «Ο αντιπρόεδρος μίλησε τηλεφωνικά σήμερα με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα. Οι ηγέτες επιβεβαίωσαν τους ανθεκτικούς δεσμούς μεταξύ της Ελλάδας και των ΗΠΑ. Ο αντιπρόεδρος συνεχάρη τον πρωθυπουργό για την πρόοδο της Ελλάδας στην ανάκαμψη από την οικονομική κρίση και τον ευχαρίστησε για τον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα ασφάλειας στην περιοχή, τις συνεισφορές της στο ΝΑΤΟ και τη στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ. Οι ηγέτες εξέφρασαν τη λύπη τους που η συνδιάσκεψη για την Κύπρο έκλεισε την προηγούμενη εβδομάδα χωρίς συμφωνία για τη διευθέτηση και ο αντιπρόεδρος υπογράμμισε τη συνεχή υποστήριξη των ΗΠΑ για μια συνολική διευθέτηση που θα επανενώσει το νησί ως διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Ο αντιπρόεδρος απηύθυνε στον κ. Τσίπρα πρόσκληση να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον και οι ηγέτες συμφώνησαν να συναντηθούν στο εγγύς μέλλον».
Στην Αθήνα η τηλεφωνική επικοινωνία Πενς-Τσίπρα έγινε μια ανακοίνωση 33 λέξεων από το πρωθυπουργικό γραφείο, χωρίς καμία διαρροή στα μέσα, ούτε καν για την πρόσκληση, έστω και αόριστη. «Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε σήμερα τηλεφωνική επικοινωνία με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Μάικ Πέινς. Κατά τη συνομιλία τους συζήτησαν για τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, τις περιφερειακές εξελίξεις και τις διμερείς σχέσεις» ανέφερε η ανακοίνωση.
Ίσως και πολύ περιφερειακές εξελίξεις, διότι αμέσως μετά, στις 12:45 ώρα Ουάσινγκτον, ο κ. Πενς είχε προγραμματισμένο τηλεφωνικό ραντεβού με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ, για τον οποίο είχε επίσης πολλά συγχαρητήρια, και μάλιστα εκ μέρους του Προέδρου: «Ο αντιπρόεδρος τηλεφώνησε στον πρωθυπουργό της Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ σήμερα. Εκ μέρους του Προέδρου Τραμπ, ο αντιπρόεδρος συνεχάρη τον Ζάεφ για την ανάληψη του ρόλου του πρωθυπουργού στις 31 Μαΐου. Ο αντιπρόεδρος υπογράμμισε τη συνεχή υποστήριξη στις ευρωατλαντικές επιδιώξεις της Μακεδονίας και ενθάρρυνε τον Ζάεφ να δώσει προτεραιότητα στις μεταρρυθμίσεις που θα προωθήσουν τη Μακεδονία στο επιλεγμένο μονοπάτι της. Ο αντιπρόεδρος σημείωσε ότι προσδοκά να συναντήσει τον Ζάεφ και ηγέτες από τα Δυτικά Βαλκάνια στη σύνοδο κορυφής της Αδριατικής που θα λάβει χώρα στις 2 Αυγούστου στην Ποντγκόριτσα του Μαυροβουνίου».
Οι χαμένες «άκρες»
Ουσιαστικά, δηλαδή, στους εννέα μήνες της εξουσίας Τραμπ ο κ. Τσίπρας είχε ένα τηλεφώνημα, κι αυτό με τον αντιπρόεδρο, όπως ακριβώς και ο ομόλογός του της ΠΓΔΜ, παρά το γεγονός ότι ο Πάνος Καμμένος διαβεβαίωνε ότι μετά την εκλογή Τραμπ το ελληνικό λόμπι… τουλάχιστον θα ελέγχει τον Λευκό Οίκο. Από τους τρεις στους οποίους αναφερόταν ο υπουργός Άμυνας:
• Ο Ρέινς Πρίμπους απολύθηκε από προσωπάρχης ως ανίκανος.
• Ο Τζορτζ Τζιτζίκος, ο οποίος είχε την ευθύνη για τα ταξίδια του Προέδρου στο εξωτερικό, μετακινήθηκε στη διοργάνωση εκδηλώσεων, απ’ όπου απελύθη εξαιτίας της μικρής προσέλευσης σε μια συγκέντρωση στην Αριζόνα.
• Ο Τζορτζ Παπαντόπουλος δεν πήρε θέση στον Λευκό Οίκο, αλλά τώρα ερευνάται για τις παρεμβάσεις του υπέρ της Ρωσίας στην προεκλογική περίοδο.
Η κρίση ΗΠΑ-Τουρκίας
Την ίδια στιγμή ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε τέσσερις συναντήσεις και τέσσερα τηλεφωνήματα, όλα με τον Πρόεδρο. Στην τελευταία συνάντηση, μάλιστα, στις 22 Σεπτεμβρίου, πριν από την πρόσφατη κρίση, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε τα εξής: «Την Πέμπτη ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Ερντογάν της Τουρκίας κατά τη διάρκεια της τελευταίας ημέρας της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Επιβεβαίωσαν τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και συμφώνησαν να συνεχίσουν τη μάχη για να νικηθούν όλες οι μορφές της τρομοκρατίας. Και οι δύο ηγέτες απέρριψαν το σχεδιαζόμενο δημοψήφισμα από την κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση. Απηύθυναν έκκληση στους Κούρδους ηγέτες να αποδεχτούν τη διαδικασία των εντατικών διαπραγματεύσεων σε όλα τα σημαντικά ζητήματα, τα οποία οι ΗΠΑ και η Τουρκία είναι προετοιμασμένες να εγκρίνουν και να υποστηρίξουν».
Μόλις έξι μέρες αργότερα, όμως, ο Ερντογάν ξεκίνησε μια πολιτική η οποία ενόχλησε αφάνταστα την Ουάσινγκτον:
• Στις 28 Σεπτεμβρίου συμφώνησε με τον Πρόεδρο Πούτιν της Ρωσίας κοινή πολιτική στη Συρία και αγορά S400 αξίας περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
• Στις 4 Οκτωβρίου συμφώνησε με το Ιράν για κοινή πολιτική στο Κουρδιστάν.
• Στις 4 Οκτωβρίου συνέλαβαν έναν τουρκικής καταγωγής υπάλληλο της αμερικανικής πρεσβείας ως ενεχόμενο στο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, ο οποίος φέρεται διατεθειμένος να αποκαλύψει λεπτομέρειες για την αμερικανική εμπλοκή.
Πρακτικά, η επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Ουάσινγκτον απόκτησε για την Αθήνα ξεχωριστή σημασία εξαιτίας της κρίσης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και κάποιοι προσδοκούν βαθιές ανατροπές και αμερικανική στήριξη στην Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία.
Όμως μόλις προχθές, Πέμπτη, ο Ερντογάν καταλόγισε την ευθύνη για τη διένεξη στον Αμερικανό πρεσβευτή στην Άγκυρα, ο οποίος ωστόσο ήδη ετοιμάζει τις βαλίτσες του, διότι μετατέθηκε στην Καμπούλ. Το θέμα είναι κατά πόσο και πότε η Ουάσινγκτον θα αποδεχτεί την πρόταση της γέφυρας.
Ο συνομιλητής Τραμπ
Πάντως, ο κ. Τραμπ λέγεται ότι δεν είναι εξαιρετικά αξιόπιστος ως συνομιλητής. «Ήσουν ο άνθρωπός μου στην κάλπη» είπε δημοσίως όταν συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στη σύνοδο του ΝΑΤΟ τον προηγούμενο Μάιο, αν και έναν μήνα νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στη Γαλλία, είχε πει –επίσης δημοσίως– ότι «η Μαρίν Λεπέν είναι η ισχυρότερη υποψήφια».
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό του Βελγίου Σαρλ Μισέλ, ο Πρόεδρος Τραμπ «κάθε φορά που στη συνάντησή τους αναφερόταν μια χώρα, θυμόταν πράγματα που είχε κάνει σ’ εκείνη τη χώρα: Σκοτία; Είπε ότι είχε ανοίξει ένα κλαμπ. Ιρλανδία; Είπε ότι χρειάστηκε δυόμισι χρόνια να πάρει μια άδεια και αυτά δεν του έδωσαν πολύ καλή εικόνα για την Ε.Ε.».
Η βελγική εφημερίδα «Le Soir» έγραψε ότι ο Τραμπ, τρώγοντας σοκολάτες, αποκάλυψε στον πρωθυπουργό Μισέλ ότι οι συχνές επικρίσεις του για την Ένωση οφείλονταν στις προσωπικές του εμπειρίες, προσπαθώντας να στήσει δουλειές εκεί. Στην Ελλάδα δεν έχει γίνει γνωστό να έχει προσπαθήσει.
Άρα ο πρωθυπουργός δεν κινδυνεύει ούτε από αυτό ούτε απ’ όσα έγραψε ο «Guardian» σε ένα άρθρο του για το πώς οι Ευρωπαίοι είδαν τον Τραμπ όταν τον γνώρισαν από κοντά: «Ο Τραμπ είναι γνωστός για τις προσπάθειες να κυριαρχήσει στους άνδρες συνομιλητές του με μια σφιχτή χειραψία, η οποία συνοδεύεται από κλείδωμα του βραχίονα. Ανάμεσα στα αξιοσημείωτα θύματα, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε, ο οποίος επιβίωσε μιας λαβής εξουσίας που διήρκεσε 19 δευτερόλεπτα».
«Δυνατά χέρια» σχολίασε μετά ο Πρόεδρος Τραμπ. Στη συνάντηση της επόμενης Τρίτης η άσκηση κυριαρχίας είναι ίσως περιττή…
«Όλος ο ελληνικός λαός γνωρίζει πολύ καλά ότι ο μόνος πραγματικός σύμμαχος της χώρας μας ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής» είπε ο υπουργός Άμυνας σε ομιλία του πριν από τέσσερις μήνες. Αξιοσημείωτη φράση, για να μην την έχει συμπεριλάβει σε έκθεση ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, που ήταν παρών.