Πολιτική θύελλα με επίκεντρο την υπόθεση Novartis

Φωτιά στο –ήδη τεταμένο– πολιτικό σκηνικό της χώρας βάζουν οι εξελίξεις σχετικά με την υπόθεση της φαρμακευτικής εταιρείας Novartis, η οποία κατηγορείται για δωροδοκίες ακόμα και πολιτικών προσώπων προκειμένου να έχει προνομιακή μεταχείριση στην αγορά του φαρμάκου στη χώρα.
Η αποστολή της δικογραφίας της υπόθεσης από την Εισαγγελέα Καταπολέμησης της Διαφθοράς, Ελένη Τουλουπάκη, «αμελλητί» στη Βουλή, καθώς η έρευνα σκόνταψε σε πολιτικά πρόσωπα, μοιάζει να άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, προκαλώντας θύελλα στην πολιτική ζωή του τόπου, αφού, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, στην υπόθεση φέρονται να εμπλέκονται δύο πρώην πρωθυπουργοί και κορυφαίοι υπουργοί του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.
Οι οργισμένες αντιδράσεις των φερόμενων ως εμπλεκομένων μόλις έγιναν γνωστά τα πρώτα στοιχεία της δικογραφίας, αλλά και οι βαρύτατες κατηγορίες που εκτόξευσαν κατά της κυβέρνησης και του ίδιου του πρωθυπουργού («σκευωρία» είναι ένας από τους πλέον ήπιους όρους που χρησιμοποιείται), εγγυώνται ότι η συγκεκριμένη υπόθεση –δεδομένου ότι η δικαστική έρευνα συνεχίζεται– θα τραβήξει σε μάκρος και θα είναι επεισοδιακή.

Διεθνές σκάνδαλο

Η υπόθεση Novartis, η οποία αποκαλύφθηκε αρχικά από τις διωκτικές αρχές των ΗΠΑ, έχει ήδη χαρακτηριστεί ως διεθνές σκάνδαλο, καθώς η εταιρεία, όπως αποκαλύφθηκε από την έρευνα του FBI, μέσω «δώρων» σε γιατρούς και πολιτικά πρόσωπα φρόντιζε να έχει προνομιακή αντιμετώπιση σε διάφορες χώρες του κόσμου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η οποία ήταν, σύμφωνα με την έρευνα, κομβικής σημασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της δικογραφίας, η ζημιά που προκάλεσαν στο Δημόσιο οι πρακτικές της εταιρείας φτάνει τα 3 δισ. ευρώ, συνολικά η ζημιά στο Δημόσιο από αθέμιτες πρακτικές φαρμακευτικών εταιρειών αγγίζει τα 23 δισ. ευρώ, ενώ οι μαρτυρικές καταθέσεις ανεβάζουν το ύψος της μίζας που η Novartis διοχέτευσε σε πολιτικά και άλλα πρόσωπα στα 50 εκατ. ευρώ.
Η υπόθεση, όπως προαναφέρθηκε, ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, όπου, σύμφωνα με τον δικηγόρο Παύλο Σαράκη, τρεις προστατευόμενοι μάρτυρες πήγαν στο FBI και έδωσαν το 2014 τα πρώτα στοιχεία, βάσει αμερικανικού νόμου, για αθέμιτες πρακτικές εταιρειών που βρίσκονται στο αμερικανικό χρηματιστήριο. Το 2014 ήταν δύο τα στελέχη της Novartis που συνέταξαν δικόγραφο κι έτσι ξεκίνησε η έρευνα για 29 χώρες, ενώ προστέθηκε και ο τρίτος μάρτυρας, το 2017. Όσον αφορά την ελληνική δικογραφία, αυτή στηρίζεται στις καταθέσεις τριών προστατευόμενων μαρτύρων με τις κωδικές ονομασίες «Μάξιμος Σαράφης», «Αικατερίνη Κελέση» και «Ιωάννης Αναστασίου». Από τα στοιχεία της δικογραφίας που έχουν γίνει γνωστά, οι μάρτυρες αυτοί περιγράφουν πώς η εταιρεία δωροδοκούσε πολιτικά πρόσωπα, ώστε να απολαμβάνει ιδιαίτερη μεταχείριση.

Οι «δέκα»

Όπως προβλέπει ο νόμος, μόλις η δικαστική έρευνα «πέσει» πάνω σε πολιτικά πρόσωπα, ο φάκελος της δικογραφίας διαβιβάζεται από τον αρμόδιο εισαγγελέα «αμελλητί» στη Βουλή, όπερ και εγένετο και με τη δικογραφία της Novartis. Η διαβίβαση της δικογραφίας για το σκάνδαλο της Novartis, στο οποίο εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα και αφορά το διάστημα (σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ) από το 2006 έως τις αρχές του 2015, ανακοινώθηκε από την αντιπρόεδρο της Βουλής Τασία Χριστοδουλοπούλου κατά τη διάρκεια έκτακτης συνεδρίασης της Ολομέλειας το μεσημέρι της περασμένης Τρίτης. Σύμφωνα με το διαβιβαστικό που ανέγνωσε η κ. Χριστοδουλοπούλου στην Ολομέλεια, ο φάκελος της δικογραφίας αφορά τους:
● Αντώνιο Σαμαρά, πρωθυπουργό από 20.6.2012 έως 26.1.2015
● Παναγιώτη Πικραμμένο, πρωθυπουργό από 16.5.2012 έως 20.6.2012
● Δημήτριο Αβραμόπουλο, υπουργό Υγείας από το έτος 2006 έως το έτος 2009
● Ανδρέα Λοβέρδο, υπουργό Υγείας από 7.9.2010 έως 17.5.2012
● Ανδρέα Λυκουρέντζο, υπουργό Υγείας από 21.6.2012 έως 25.6.2013
● Μάριο Σαλμά, αναπληρωτή υπουργό Υγείας από 22.6.2012 έως 23.6.2013
● Άδωνι Γεωργιάδη, υπουργό Υγείας από 25.6.2013 έως 9.6.2014
● Ιωάννη Στουρνάρα, υπουργό Οικονομικών από 5.7.2012 έως 10.6.2014
● Ευάγγελο Βενιζέλο, υπουργό Οικονομικών από 17.6.2011 έως 21.3.2012 και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης από 25.6.2013 έως 25.1.2015
● Γεώργιο Κουτρουμάνη, υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης από τον Ιούνιο του 2011 έως τον Μάιο του 2012
Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι μεταξύ των εγγράφων που διαβιβάστηκαν είναι και οι από 21.2.2017, 8.3.2017 και 13.4.2017 αναφορές των Ανδρέα Λοβέρδου, Βασιλείου Κεγκέρογλου και Εύης Χριστοφιλοπούλου, στις οποίες φέρεται να καταγγέλλεται η τέλεση της πράξης της μη τιμολόγησης φαρμάκων και της αύξησης της ετήσιας φαρμακευτικής δαπάνης για το έτος 2015 από τον τότε διατελέσαντα υπουργό Υγείας.

«Πόλεμος»

Όπως είναι φυσικό, η ανακοίνωση των ονομάτων των πολιτικών που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση προκάλεσε πολιτική θύελλα, με την αντιπολίτευση να κατηγορεί την κυβέρνηση στην καλύτερη περίπτωση για σκευωρία και στη χειρότερη για απόπειρα πολιτικής δολοφονίας των αντιπάλων της.
Σημειώνεται ότι της διαβίβασης της δικογραφίας στη Βουλή είχε προηγηθεί σύσκεψη της ηγεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης με τον πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου, μετά το τέλος της οποίας ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής είχε σημειώσει ότι «πριν από έναν χρόνο είχα αναφέρει ότι το σκάνδαλο Novartis, τόσο από οικονομικής όσο και από ηθικής πλευράς, θα συγκλονίσει την ελληνική κοινωνία πολύ περισσότερο από το σκάνδαλο της Siemens», ενώ ο αναπληρωτής υπουργός, αρμόδιος για την καταπολέμηση της διαφθοράς, Δημήτρης Παπαγγελόπουλος έκανε λόγο για «το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως του ελληνικού κράτους».
Επιστρέφοντας στις αντιδράσεις, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς σε πολύ υψηλούς τόνους ανέφερε ότι «η σκευωρία και οι σκευωροί αποκαλύφθηκαν με το πρώτο άνοιγμα του φακέλου. Πρόκειται για την πιο αδίστακτη και γελοία σκευωρία που έγινε ποτέ. Καταθέτω στον Άρειο Πάγο μήνυση κατά του ετοιμόρροπου Τσίπρα και κατά του πρώην αρχηγού της ΕΥΠ επί ΝΔ και υπουργού Δικαιοσύνης επί ΣΥΡΙΖΑ Παπαγγελόπουλου και των συνεργών τους, εντός και εκτός του δικαστικού σώματος. Καταλαβαίνω ότι τους ενοχλεί η παρουσία μου. Τώρα θα καταλάβουν κι εκείνοι ότι θα τους πάω μέχρι τέλους».
Σε αντίστοιχο μήκος κύματος κινήθηκαν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην υπόθεση, με τον κ. Γεωργιάδη μάλιστα να δηλώνει χαρακτηριστικά μιλώντας στον ΣΚΑΪ ότι «σκοπός της ζωής μου είναι να κλείσω στη φυλακή αυτούς τους σκευωρούς» και «από μένα δεν θα γλιτώσουν», ενώ ο κ. Στουρνάρας σε δήλωσή του ανέφερε με νόημα ότι ενημέρωσε την ΕΚΤ για τις εξελίξεις.

«Κουκούλες»

Ένα από τα ζητήματα που μετ’ επιτάσεως θέτει η αντιπολίτευση όσον αφορά τη δικογραφία είναι αυτό των προστατευόμενων μαρτύρων, κινούμενη σε δύο άξονες: πρώτον, αν υπάρχουν στελέχη της κυβέρνησης που γνωρίζουν την ταυτότητά τους και, δεύτερον, πόσο αξιόπιστες μπορούν να θεωρηθούν οι καταθέσεις τους, καθώς, από στοιχεία της δικογραφίας που είδαν το φως της δημοσιότητας, φαίνεται να υπάρχουν κάποιες εικασίες και υποθέσεις εκ μέρους τους σχετικά με τους πολιτικούς που εμπλέκονται στην υπόθεση.
Με βάση αυτά τα δύο στοιχεία, ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, σε μια σκληρή δήλωσή του, υπογράμμισε ότι «o κ. Τσίπρας και οι συνεργοί του οδηγούν τη χώρα σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια. Το βλέπουμε και στην υπόθεση της Novartis. Η κυβέρνηση επιδιώκει να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από το τέταρτο μνημόνιο και τα νέα μέτρα που έχει ήδη υπογράψει. Από την καθημερινή ζωή των πολιτών, που κάθε μέρα γίνεται δυσκολότερη. Από τις υποχωρήσεις της στα εθνικά θέματα και ιδίως τους χειρισμούς στο σκοπιανό ζήτημα, που αποδοκιμάζονται πια από τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων. Προσπαθεί να διασωθεί με το μόνο που ξέρει να κάνει καλά. Να συκοφαντεί τους πολιτικούς της αντιπάλους και να διχάζει τους πολίτες. Με πρωτοφανείς μεθοδεύσεις που καταλύουν το κράτος δικαίου. Σε μια Δημοκρατία, η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να φοράει κουκούλα απέναντι σε εκπροσώπους του ελληνικού λαού. Απαιτώ την άμεση διαλεύκανση της υπόθεσης της Novartis. Όλα να έρθουν στο φως. Αλλά χωρίς κουκούλες. Δεν πρόκειται να δεχτώ να συκοφαντείται μια ολόκληρη παράταξη, αλλά και να σύρεται στη λάσπη ο δημόσιος βίος της χώρας από τρεις κουκουλοφόρους χωρίς ονοματεπώνυμο. Που η κυβέρνηση, μάλιστα, παραδέχτηκε ότι τους γνωρίζει». Ο πρόεδρος της ΝΔ τόνισε ότι «αποδεικνύεται πλέον ότι ο κ. Τσίπρας είναι επικίνδυνος όχι μόνο για την οικονομία και τα εθνικά θέματα αλλά και για την ίδια τη δημοκρατική νομιμότητα και την ανεξαρτησία των θεσμών. Όμως σε μια Δημοκρατία –και η Ελλάδα παραμένει δημοκρατική πολιτεία– καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να γίνει καθεστώς. Ο ελληνικός λαός παραμένει κυρίαρχος. Και το Σύνταγμα είναι ασπίδα νομιμότητας και ομαλότητας. Και όσοι μετέχουν σε αυτή τη βρόμικη επιχείρηση να ξέρουν ότι θα λογοδοτήσουν σύντομα ενώπιον του ελληνικού λαού, αλλά και της ελληνικής Δικαιοσύνης. Και, όπως μας έχει διδάξει η Ιστορία αυτού του τόπου, οι δημοκρατικοί θεσμοί είναι πολύ πιο ισχυροί από αυτούς που επιδιώκουν να τους υπονομεύσουν. Το κράτος δικαίου πάντα επιβάλλεται στο παρακράτος. Και είμαι απολύτως βέβαιος ότι αυτό θα συμβεί και αυτή τη φορά».
Από την πλευρά του, ο κ. Κοντονής μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 «άδειασε» τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας Παύλο Πολάκη, ο οποίος είχε αναφέρει ότι οι προστατευόμενοι μάρτυρες είναι ενδεχομένως πρώην στελέχη της Novartis, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «η κυβέρνηση δεν γνωρίζει ποιοι είναι οι προστατευόμενοι μάρτυρες και είναι εικασία για το ποιοι είναι οι μάρτυρες αυτοί. Ούτε ο υπουργός Δικαιοσύνης ούτε καν ο πρωθυπουργός» και κάνοντας έκκληση προς όλους «να αφήσουμε τη Δικαιοσύνη να ολοκληρώσει τη διαδικασία και να μη μιλάμε για στημένες υποθέσεις».

Κυβερνητική αμηχανία

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση, η οποία αρχικά μιλούσε για «τεράστιο σκάνδαλο», φαίνεται ότι μετά τη δημοσιοποίηση στοιχείων της δικογραφίας αρχίζει σταδιακά να χαμηλώνει τους τόνους και να ζητά αυτοσυγκράτηση και ψυχραιμία απ’ όλες τις πλευρές. Μάλιστα, οι όποιες αποφάσεις έχουν μετατεθεί για τη Δευτέρα, οπότε θα συνεδριάσει η Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις σχετικά με τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί στο Κοινοβούλιο.
Πληροφορίες από το κυβερνητικό στρατόπεδο, όπου ήδη έχουν πραγματοποιηθεί δύο συνεδριάσεις του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ και σχεδόν διαρκείς είναι οι συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου, αναφέρουν ότι το επικρατέστερο σενάριο (τουλάχιστον ως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) είναι αυτό της πρότασης για σύσταση προανακριτικής επιτροπής (η οποία έχει αρμοδιότητες εισαγγελέα), με σύντομη διάρκεια, η οποία θα διαπιστώσει την παραγραφή των αδικημάτων της απιστίας και της δωροδοκίας και θα αναπέμψει τη δικογραφία στη Δικαιοσύνη για τη συνέχιση της έρευνας στο σκέλος του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, το οποίο είναι διαρκές και δεν παραγράφεται, ενώ άλλα σενάρια που έχουν εξεταστεί είναι αυτά της Εξεταστικής, αλλά και της αναπομπής της υπόθεσης στη Δικαιοσύνη χωρίς να προηγηθεί Προανακριτική.