Ελλάδα - ΗΠΑ - Τουρκία: Ένα τρίγωνο με δύο γωνίες - Free Sunday
Ελλάδα - ΗΠΑ - Τουρκία: Ένα τρίγωνο με δύο γωνίες

Ελλάδα - ΗΠΑ - Τουρκία: Ένα τρίγωνο με δύο γωνίες

 

«Είχα τη δυνατότητα να επιδείξω οπτικοακουστικό υλικό, το οποίο, πέραν πάσης αμφισβητήσεως, καταρρίπτει κάθε τουρκικό ισχυρισμό. Αναμένουμε τις αντιδράσεις των συμμάχων» δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος μετά τις συναντήσεις που είχε με ομολόγους του στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.

Όμως η δήλωση που έκανε μετά την ολοκλήρωση της συνόδου ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ μάλλον θέτει σε αμφισβήτηση την αναφορά «πέραν πάσης αμφισβητήσεως» που είχε κάνει ο υπουργός. «Καλωσορίζω το γεγονός ότι οι δύο πρωθυπουργοί μίλησαν στο τηλέφωνο και προτρέπω να συνεχίσουν τις συνομιλίες, έτσι ώστε να αποφευχθούν τέτοια συμβάντα στο μέλλον, να μειωθούν οι εντάσεις και να αποφευχθεί μια νέα κλιμάκωση» είπε ο κ. Στόλτενμπεργκ, ο οποίος επισήμανε ότι συναντήθηκε με τους υπουργούς και των δύο χωρών.

Προφανώς οι προσδοκίες του κ. Καμμένου από τις συνομιλίες ήταν υψηλότερες από μια τέτοια ουδέτερη προσέγγιση που έκανε ο κ. Στόλτενμπεργκ. Άλλωστε δεν ήταν η μόνη παρόμοια αντιμετώπιση που είχε το «συμβάν» την προηγούμενη Δευτέρα στα Ίμια. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είχε ήδη καλέσει «όλα τα μέρη να λάβουν μέτρα που θα αποκλιμακώσουν την τρέχουσα κατάσταση», επισημαίνοντας ότι «Τουρκία και Ελλάδα έχουν εδώ και καιρό παγιωμένα διπλωματικά κανάλια για την αντιμετώπιση θεμάτων του Αιγαίου».

Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, στρατηγός Τζιμ Μάτις, απέφυγε να κάνει κάποια δήλωση μετά τη συνάντησή του με τον κ. Καμμένο και μάλιστα χρειάστηκε ένα tweet του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα για να γίνει γνωστή η συνάντηση. «Σας ευχαριστώ, υπουργέ Μάτις, για την ισχυρή υποστήριξή σας στη συμμαχία μας με την Ελλάδα» έγραψε ο κ. Πάιατ στην ανάρτησή του λίγες ώρες αφότου το επεισόδιο είχε επιβεβαιώσει πλήρως την πρόβλεψη που είχε κάνει πριν από λίγες μέρες μιλώντας στον ΣΚΑΪ: «Όσο έχετε αυτά τα φονικά περίπλοκα στρατιωτικά συστήματα που λειτουργούν σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο, υπάρχει πάντα φοβερός κίνδυνος ατυχήματος, το οποίο φυσικά θα προκαλέσει μεγάλες επιπλοκές στη σχέση σας».

 

Ο κ. Τζέφρι Πάιατ

Ο κ. Πάιατ είναι μια ξεχωριστή περίπτωση Αμερικανού πρέσβη. Κατ’ αρχάς, είναι ένας από τους μόνο έξι πρέσβεις που η Ουάσινγκτον έχει στην Ευρώπη. Θεωρείται αυξημένου κύρους και είναι από τους λίγους πρέσβεις που περισσότερο επηρεάζουν την πολιτική των ΗΠΑ στη χώρα όπου υπηρετούν παρά εφαρμόζουν την πολιτική που έρχεται από τις κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Αυτό μάλιστα το αυξημένο κύρος τον οδήγησε να διαψεύσει μέσω της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα μια πληροφορία που θα μπορούσε να είναι και αληθής, αλλά υπερέβαινε κατά πολύ τα όρια της θέσης: «Αντίθετα με τις αναφορές στον Τύπο, ο πρέσβης δεν θα έχει συνάντηση με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου». Ήταν η τελευταία πρόταση σε μια ανακοίνωση της πρεσβείας με την οποία γινόταν γνωστό ότι ο κ. Πάιατ θα επισκεπτόταν την Άγκυρα για να παρευρεθεί σε μια συνάντηση που θα είχε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον: «Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελληνική Δημοκρατία Τζέφρι Ρ. Πάιατ ταξιδεύει στην Άγκυρα στις 15 και 16 Φεβρουαρίου για διαβουλεύσεις με τον υπουργό Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον, τον βοηθό υπουργό για Ευρωπαϊκά και Ευρασιατικά Θέματα Ουές Μίτσελ και αρκετούς από τους ομολόγους του στην περιοχή, για να συζητήσουν μια σειρά θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της φιλόδοξης ενεργειακής ατζέντας μας, όπου η συνεργασία με τους πρέσβεις από το Μπακού ως το Βελιγράδι είναι ουσιαστική για τη συνεργασία μας».

Αυτή η σύναξη των Αμερικανών πρέσβεων δεν υπήρξε ως είδηση ή πληροφορία σε καμία άλλη πρεσβεία των ΗΠΑ, ούτε καν στην πρεσβεία στην Τουρκία, η οποία και μετά τη συνάντηση Ερντογάν-Τίλερσον είχε την αρχική ανακοίνωση της περιοδείας του Αμερικανού υπουργού στην περιοχή, από τις 8 Φεβρουαρίου: «Η περιοδεία του υπουργού περιλαμβάνει μία στάση στην Τουρκία, όπου θα συναντηθεί με ανώτατους Τούρκους αξιωματούχους, για να συζητήσει σειρά διμερών και διεθνών θεμάτων».

 

Αμερικανική διπλωματική παρέλαση στην Άγκυρα

Η επίσκεψη του κ. Τίλερσον ήταν η δεύτερη κορυφαίου Αμερικανού αξιωματούχου σε μία εβδομάδα, καθώς είχε προηγηθεί, στις 11 Φεβρουαρίου, η επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Προέδρου Τραμπ, στρατηγού Μακ Μάστερ, ο οποίος συνάντησε τον Τούρκο ομόλογό του Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος είναι και εκπρόσωπος της Τουρκικής Προεδρίας.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους Καλίν και Μακ Μάστερ επιβεβαίωσαν τη μακρά στρατηγική συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας και συζήτησαν τις προτεραιότητες και τις ανησυχίες και των δύο χωρών. Επίσης, αντάλλαξαν απόψεις για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, τις κοινές στρατηγικές προκλήσεις και τις περιφερειακές εξελίξεις, αντιμετώπισαν ζητήματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις σε κάθε λεπτομέρεια και εξερεύνησαν τρόπους να διευρύνουν την κοινή μάχη κατά όλων των μορφών τρομοκρατίας.

Τρεις ημέρες αργότερα, Τίλερσον και Ερντογάν είχαν μία τρίωρη συζήτηση, το περιεχόμενο της οποίας δεν έγινε γνωστό, αλλά σύμφωνα με τουρκικές πηγές ο Ερντογάν έθεσε στον Τίλερσον τις τουρκικές προτεραιότητες, δηλαδή την αποτροπή της δημιουργίας ενός θύλακα που θα ελέγχεται από «Λαϊκές Δυνάμεις Προστασίας» (YPG), δηλαδή τους Κούρδους που συμμετέχουν στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, δηλαδή τη φιλοδυτική συριακή αντιπολίτευση.

Ο Αμερικανός υπουργός, άλλωστε, είχε φροντίσει από τη Βηρυτό, λίγες ώρες πριν πάει στην Άγκυρα, να καθησυχάσει τους Τούρκους συνομιλητές του, λέγοντας ότι η Ουάσινγκτον δεν πούλησε ποτέ βαρύ οπλισμό στους Κούρδους του YPG. «Δεν δώσαμε ποτέ βαρύ οπλισμό στο YPG και γι’ αυτό δεν έχουμε τίποτε να πάρουμε πίσω» είπε ο κ. Τίλερσον, διαψεύδοντας τον ομόλογό του επί της Άμυνας Τζιμ Μάτις, ο οποίος φέρεται, όπως λέει ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Νουρετίν Τσανικλί, να τον διαβεβαιώνει ότι «οι ΗΠΑ εξετάζουν σχέδια για να πάρουν πίσω τα όπλα που προμήθευσαν στο YPG». Σύμφωνα με τον ίδιο τον στρατηγό Μάτις, οι συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογό του «ήταν ανοιχτές και έντιμες, αλλά υπήρχαν διαφορές».

Το σχήμα μοιάζει απλό: Στις 11 Φεβρουαρίου οι γραμματείς Εθνικής Ασφαλείας έθεσαν το πλαίσιο, στις 15 Φεβρουαρίου Ερντογάν και Τίλερσον συζήτησαν το περιεχόμενο και στις 16 Φεβρουαρίου ο Τίλερσον και ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου δίνουν τις τελικές απαντήσεις. Οι σχέσεις με την Ελλάδα μάλλον δεν ήταν το κύριο πιάτο. Από αυτούς τους συμμάχους άλλες αντιδράσεις δεν θα υπάρξουν, όσο –και για όσο ακόμη– και αν προσπαθεί ο κ. Πάιατ.