Η Θεσσαλονίκη στο σταυροδρόμι της παράνομης μετανάστευσης

Στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται τα τελευταία χρόνια το σταυροδρόμι της παράνομης μετανάστευσης στην Ελλάδα, καθώς στην πόλη συναντιούνται οι δύο διάδρομοι: αυτός που έρχεται από τα ανατολικά με τους πρόσφυγες που έχουν καταφέρει να περάσουν από τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας στον Έβρο και αυτός που έρχεται από τα νότια και αφορά αυτούς που προσπαθούν να περάσουν από την Ελλάδα προς τα Σκόπια, αναβιώνοντας τον «βαλκανικό διάδρομο» που θεωρητικά είχε κλείσει την άνοιξη του 2016, μετά τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση των μεταναστών οι οποίοι εντοπίζονται στη Θεσσαλονίκη χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα και οι οποίοι σε πρόσφατους ελέγχους δείχνουν να αποτελούν την πλειονότητα όσων ελέγχονται.

Αδιάψευστος μάρτυρας των αδιάκοπων ροών από την Τουρκία τα συνεχή και θανατηφόρα τροχαία στην Εγνατία Οδό και των δεύτερων το βίντεο που πριν από περίπου έναν μήνα δημοσίευσε το πρακτορείο Reuters.

Το δρομολόγιο του θανάτου

Στα μέσα Ιουλίου, λίγο μετά τις εκλογές και τη νίκη της ΝΔ, τα ρεπορτάζ από την ΕΛ.ΑΣ. έδειχναν αλλαγή τοπίου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν γίνει γνωστά, στο τέλος Ιουλίου αρκετά άτομα είχαν εγκατασταθεί μπροστά στο Αστυνομικό Τμήμα Λευκού Πύργου στη Θεσσαλονίκη, προσπαθώντας να συλληφθούν για να τους δοθούν έγγραφα παραμονής.

Παράλληλα, σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, μετανάστες, αφού έτρωγαν σε εστιατόρια, δήλωναν ότι δεν είχαν να πληρώσουν, ώστε ο ιδιοκτήτης να καλέσει την αστυνομία, η οποία τους συνελάμβανε, με αποτέλεσμα να παίρνουν τα απαραίτητα έγγραφα για τη νομιμοποίηση της παραμονής τους.

Την ίδια περίοδο σε 350 υπολογίζονταν όσοι περίμεναν στο κέντρο φιλοξενίας των Διαβατών να τους χορηγηθούν έγγραφα νόμιμης παραμονής στη χώρα.

Η αστυνομία έκανε λόγο για άτομα αλγερινής, μαροκινής και κουρδικής καταγωγής, τα οποία δεν εντάσσονται στις ομάδες των προσφύγων αλλά θεωρούνται μετανάστες.

Το θέμα των ροών από την Τουρκία αναδείχθηκε με τον πιο σαφή τρόπο στις 29 Σεπτεμβρίου, όταν ένας 64χρονος έχασε τη ζωή του μετά από τροχαίο στον Άγιο Βασίλειο, ένα χωριό στην παλαιά εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Καβάλας. Ο 64χρονος συνταξιούχος δάσκαλος είχε περάσει κανονικά το φανάρι μέσα στο χωριό, όταν έπεσε πάνω στο αυτοκίνητό του ένα άλλο αυτοκίνητο, το οποίο λίγη ώρα νωρίτερα είχε βγει από την Εγνατία Οδό. Στο ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο, το οποίο οδηγούσε ένας 25χρονος Μολδαβός, επέβαιναν 12 άτομα, τα οποία είχαν μπει στη χώρα από την Τουρκία και δεν είχαν έγγραφα.

Δεν ήταν το πρώτο τροχαίο στην Εγνατία, αλλά ήταν το πρώτο το οποίο προκάλεσε τον θάνατο ανθρώπου που δεν είχε σχέση με τη μεταφορά.

Η «ταρίφα» για τη μεταφορά από τα σύνορα ως τη Θεσσαλονίκη είναι 1.500 ευρώ και συνήθως οι διακινητές προτιμούν την Εγνατία Οδό, στην οποία τα οχήματα, τα οποία συνήθως είναι πολύ παλιά, κινούνται με μεγαλύτερη άνεση σε υψηλές ταχύτητες. Οι οδηγοί είναι συνήθως μετανάστες, ηλικίας νεότερης των 17 ετών, ώστε, ως ανήλικοι, να έχουν μικρότερες συνέπειες αν συλληφθούν.

Όμως το νεαρό της ηλικίας των οδηγών, η κακή ποιότητα των οχημάτων και οι υψηλές ταχύτητες ακόμη και στην παλαιά εθνική οδό προς Θεσσαλονίκη δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Πριν από ακριβώς έναν χρόνο, στις 13 Οκτωβρίου 2018, ένα βαν το οποίο μετέφερε 11 μετανάστες συγκρούστηκε μετωπικά με φορτηγό, με αποτέλεσμα να προκληθεί πυρκαγιά και να χάσουν τη ζωή τους οι επιβάτες. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του τμήματος Τροχαίας Καβάλας, ο οδηγός του βαν, εξαιτίας της υψηλής ταχύτητας που ανέπτυξε, προφανώς, έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου και λόγω της υπέρτασης που είχε έπεσε πάνω στο φορτηγό.

Τον τελευταίο χρόνο τα θανατηφόρα τροχαία είναι δεκάδες στη συγκεκριμένη διαδρομή, ενώ όταν δεν υπάρχουν θύματα, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι οδηγοί, όταν βρίσκονται σε αδιέξοδο εξαιτίας των επεμβάσεων της αστυνομίας, αφήνουν το όχημα με τους μετανάστες και προσπαθούν να διαφύγουν πεζοί. Άλλωστε τους πελάτες τους δεν τους ενοχλεί ιδιαίτερα να… συλληφθούν.

Η άποψη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι η αστυνομία πρέπει να αποφεύγει τις καταδιώξεις, ώστε να αποφεύγονται τα τροχαία δυστυχήματα.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι ροές, που το 2018 ήταν της τάξης των 50 ατόμων την ημέρα, άρχισαν να αυξάνονται σημαντικά μετά το Πάσχα και κυρίως μετά τις εκλογές.

Η οδύσσεια της Ειδομένης

Στις 13 Σεπτεμβρίου, πριν από περίπου έναν μήνα, το Reuters δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ με τίτλο «Η οδύσσεια των μεταναστών στην Ελλάδα». To ρεπορτάζ συνοδευόταν από ένα βίντεο, στο οποίο απεικονίζονταν Αφγανοί που ζουν στην Ελλάδα να έχουν ανέβει σε εμπορικό τρένο το οποίο πηγαίνει προς τα σύνορα, στην Ειδομένη. Εκεί καταγράφονται να κατεβαίνουν και να προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα από σημεία στα οποία ο συρμάτινος φράχτης, που έστησε η γειτονική χώρα στην κρίση του 2015, έχει κοπεί και μπορούν να περάσουν είτε από πάνω είτε από κάτω.

Στο ρεπορτάζ μιλούν κάποιοι από αυτούς, οι οποίοι δηλώνουν ότι δεν έχει νόημα πλέον να μένουν άλλο στην Ελλάδα και θέλουν να πάνε στη Δυτική Ευρώπη.

Βεβαίως οι αριθμοί όσων προσπαθούν να περάσουν παράνομα τα σύνορα προς Βορρά δεν είναι αυτοί του 2015, που είχαν συγκλονίσει τον κόσμο, όμως είναι προφανές ότι ο βαλκανικός διάδρομος, που έκλεισε επισήμως το 2016, ποτέ δεν έκλεισε ερμητικά. Η ίδια πορεία που ακολουθούσαν τότε, δηλαδή νησιά - Πειραιάς - Αθήνα - τρένο - Ειδομένη, εξακολουθεί μέχρι σήμερα να λειτουργεί παράνομα και στα σύνορα έχουν δημιουργηθεί ομάδες διακινητών, οι οποίοι αναλαμβάνουν το πέρασμα στην άλλη πλευρά των συνόρων.

Τον Αύγουστο του 2018 η αστυνομία συνέλαβε μια ομάδα Αφγανών και Πακιστανών η οποία καταλήστευε τους συνήθως ομοεθνείς τους που προσπαθούσαν να περάσουν τα σύνορα. Λίγες ημέρες νωρίτερα, η ομάδα είχε δολοφονήσει έναν 29χρονο Πακιστανό ο οποίος είχε αντισταθεί όταν προσπάθησαν να τον ληστέψουν ενώ βρισκόταν με τρεις ακόμη ομοεθνείς του στο μονοπάτι προς τα Σκόπια.

Στην άλλη πλευρά των συνόρων τούς αναλαμβάνουν εγχώριοι διακινητές μέχρι την έξοδο, συνήθως στη Σερβία.

Τη διατήρηση του βαλκανικού διαδρόμου επιβεβαιώνουν τόσο η ύπαρξη δύναμης της FRONTEX στη γειτονική πλευρά, διότι η Αθήνα επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ είχε αρνηθεί να συναινέσει στην εγκατάστασή τους και στην ελληνική πλευρά, όσο και τα αστυνομικά δελτία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, τα οποία αναφέρουν πολλές συλλήψεις μεταναστών στην επικράτειά τους.

Κάποια στιγμή μάλιστα είχε ακολουθηθεί και δρομολόγιο που έβγαινε στη Βοσνία μέσω Αλβανίας και Μαυροβουνίου, το οποίο όμως σύντομα εγκαταλείφθηκε, αλλά, σε κάθε περίπτωση, ο δύσκολος δρόμος της παράνομης μετανάστευσης είναι ανοιχτός για όσους διαθέτουν τα χρήματα να προσπαθήσουν το ταξίδι προς τον «Βορρά του παραδείσου».