Ο Τσίπρας μπαίνει στο κάδρο των ευθυνών της ήττας

Μπροστά σε μια νέα κατάσταση, την οποία προσπάθησε να αποφύγει όλη την περίοδο μετά τις εκλογές, βρίσκεται ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος είναι χωρίς αντίπαλο ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κόμματος και του χώρου, στον οποίο όμως όλο και περισσότεροι καταλογίζουν ευθύνες για το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουλίου.

Το αποκορύφωμα του πολιτικού ξεγυμνώματος του Τσίπρα ήταν τα σημεία που διέρρευσαν από τον απολογισμό που συνέταξαν Μπαλτάς, Δραγασάκης και Δρίτσας, στον οποίο καταγράφονται μια σειρά λάθη, τα οποία δεν του αποδίδονται προσωπικά αλλά είναι προφανές ότι αφορούν αυτόν που στη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ είχε τον πρώτο λόγο.

Ανάμεσα στα λάθη αυτά ξεχωρίζουν:

• • η αποτυχημένη διαπραγμάτευση του 2015
• • η υποτίμηση της ΝΔ
• • η κακή επικοινωνιακή στρατηγική
• • ο χρόνος των εκλογών
• • η εκλογική τακτική σε δημοτικές και ευρωεκλογές
• • ο προσβλητικός τρόπος με τον οποίο δόθηκαν οι προεκλογικές παροχές

Η σπουδή του κ. Μπαλτά να δώσει διευκρινίσεις για το περιεχόμενο του κειμένου και η μετατροπή του από απόφαση της Γραμματείας σε εισήγηση στην Κεντρική Επιτροπή, αλλά και η αποδοκιμασία της διαρροής των αποσπασμάτων στα μέσα ενημέρωσης, ενισχύουν τις ερμηνείες ότι ο κ. Τσίπρας ενοχλήθηκε από το περιεχόμενο του απολογισμού.

«Είναι κείμενο συλλογικού απολογισμού της όλης προσπάθειας, με κατεύθυνση προς το μέλλον, χωρίς να αποδίδει –και δεν όφειλε– ιδιαίτερες ευθύνες εδώ ή εκεί» είπε ο κ. Μπαλτάς, σε μια προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, αλλά επιβεβαιώνοντας ότι το κείμενο αφορά κυρίως τον Αλέξη Τσίπρα. Και αν δεν τον αφορά ως πρώην πρωθυπουργό, τον αφορά ως τον ηγέτη του κόμματος, ο οποίος στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση θα πρέπει να έχει αφομοιώσει τα λάθη της προηγούμενης φοράς.

Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε τον πρώην υπουργό Σταύρο Κοντονή να καταλογίσει ευθέως ευθύνες στην «ηγετική ομάδα και στον πρόεδρο», αλλά αυτή τη στιγμή και στο ορατό μέλλον δεν φαίνεται στο πλαίσιο του κόμματος να υπάρχει άνθρωπος ο οποίος να ενδιαφέρεται να διαδεχτεί τον Αλέξη Τσίπρα. Το θέμα της ηγεσίας στον ΣΥΡΙΖΑ είναι λυμένο, μέχρι τουλάχιστον την επόμενη εκλογική μάχη, καθώς τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι δύο κατηγοριών: οι βαρόνοι, που λόγω ηλικίας δεν μπορούν να έχουν πρώτο ρόλο, και οι νέοι, τους οποίους ανέδειξε δίνοντάς τους ρόλο ο κ. Τσίπρας και οι οποίοι δεν δείχνουν έτοιμοι για πατροκτονία.

Όμως αυτό δεν ήταν αρκετό για να καταφέρει να περάσει ο κ. Τσίπρας την υπέρβαση του κόμματος και την απευθείας εκλογή του από τη βάση. Έτσι, καθ’ οδόν προς το συνέδριο, τις σχέσεις του κ. Τσίπρα με το κόμμα περιγράφει η αναφορά του πρώην υπουργού και τομεάρχη Παιδείας Νίκου Φίλη, σύμφωνα με τον οποίο «ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο αδιαμφισβήτητος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά είναι primus inter pares, δηλαδή ένα διακριτό μέρος της συλλογικότητας στην οποία στηρίζεται το κόμμα».

Τσίπρας χωρίς διχασμούς

Παρ’ όλα αυτά, η μη αμφισβήτησή του ως ηγέτη του κόμματος του δημιουργεί ένα πρόβλημα. Διότι ο κ. Τσίπρας είναι κατεξοχήν διχαστικός, με αποτέλεσμα να στερείται ένα από τα βασικά εργαλεία στην άσκηση της τακτικής του. Δεν έχει αντίπαλο ούτε σε πρόσωπο ούτε σε πολιτική επιλογή, διότι οι βασικές του επιλογές έχουν υιοθετηθεί και από τις άλλες τάσεις του κόμματος.

Η βασική από αυτές, η αναζήτηση της στρατηγικής που θα οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ ξανά στην εξουσία, η «δεύτερη φορά Αριστερά» με πρωθυπουργό τον Τσίπρα, έχει αποτελέσει σλόγκαν που έχει χρησιμοποιηθεί τόσο από τον επικεφαλής των ευρωβουλευτών, Δημήτρη Παπαδημούλη, όσο και από τον πρώην υπουργό Οικονομικών και τομεάρχη Οικονομίας του κόμματος, Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Οι Πασόκοι

Η δεύτερη επιλογή που επίσης δεν αμφισβητείται είναι η ανάγκη για διεύρυνση του κόμματος, όσο κι αν υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε αυτήν και ο κ. Τσίπρας δέχτηκε περιορισμούς στην εφαρμογή της. Ανάμεσα σε αυτούς, ο πιο σημαντικός είναι ότι το συνέδριο δεν θα πλημμυρίσει από τους αριστίνδην διορισμένους πρώην Πασόκους της Προοδευτικής Συμμαχίας, οι οποίοι θα αποτελούν μόνο το 5% των συνέδρων, αν και στην Κεντρική Επιτροπή θα αποτελούν το 1/5 των μελών της, δηλαδή 50 στους 251. Μπορεί να λογίζονται ως πολιτικοί σύμμαχοι του κ. Τσίπρα, αλλά δεν παύουν να είναι μια οργανωμένη ομάδα στο εσωτερικό του κόμματος. Άλλωστε οι περισσότεροι από αυτούς είναι εκπαιδευμένοι σε εσωκομματικές συγκρούσεις, αλλά η ιδιοτέλεια που είχε η ένταξη των περισσοτέρων από αυτούς δεν προδικάζει έναν εύκολα χειραγωγήσιμο σύμμαχο.

Οι βουλευτές

Ένα ακόμη πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πρώην πρωθυπουργός είναι οι βουλευτές του, οι οποίοι διεκδικούν σημαντικότερο ρόλο από αυτόν που τους είχε επιφυλάξει στην κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ. Οι 21 βουλευτές που έστειλαν πρόσφατα επιστολή στη γραμματεία του Οργανωτικού, διαμαρτυρόμενοι για το ότι δεν καλούνται σε εκδηλώσεις, δημοσίως εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους γιατί καλούνται «εκπρόσωποι» της τάσης των «53», παράλληλα όμως προειδοποιούν για το ενδεχόμενο να μην τους αναγνωριστεί ο κεντρικός πλέον ρόλος στις δημόσιες εμφανίσεις του κόμματος.

Οι «53»

Ο κ. Τσίπρας δείχνει διατεθειμένος να προκαλέσει τους «53», οδηγώντας τους σε εσωκομματικές συγκρούσεις, οι οποίες όμως πλέον δεν θα διεξάγονται σε ένα συνέδριο εκλεγμένων συνέδρων ή σε μια Κεντρική Επιτροπή αλλά σε ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα με τη συμμετοχή όλων των μελών. Αυτό από τη μια μπορεί να εξασφαλίσει στον κ. Τσίπρα άνετες νίκες, όμως δεν είναι βέβαιο ότι η συμμετοχή θα είναι τέτοια που θα καθιστά τις άνετες νίκες και ασφαλείς.

Απέναντι σε όλο αυτό το τοπίο που δημιουργείται εσωκομματικά, ο πρώην πρωθυπουργός παίζει το χαρτί «Μητσοτάκης». Σε μια μεγάλη σε διάρκεια ομιλία του 7.070 λέξεων στην ανοιχτή συνέλευση του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία στα Γιάννενα η όλη αναφορά του στη διεύρυνση ήταν μόλις 100 λέξεις, από τις οποίες οι 68 στο κλείσιμο της ομιλίας του: «Γι’ αυτό, λοιπόν, θέλω να σας καλέσω όχι απλά να μας υποστηρίζετε αλλά να ενταχθείτε στον ΣΥΡΙΖΑ και την Προοδευτική Συμμαχία. Θα πάρουμε κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον του τόπου το επόμενο διάστημα. Θέλουμε να τις πάρουμε μαζί αυτές τις αποφάσεις. Θέλουμε μαζί να διαμορφώσουμε το πρόγραμμα για προοδευτική διακυβέρνηση της επόμενης ημέρας. Μια επόμενη ημέρα που πιστεύω ότι δεν θα αργήσει πολύ. Γι’ αυτό ας προετοιμαστούμε κατάλληλα».

Ποιες είναι αυτές οι κρίσιμες αποφάσεις δεν είπε, αλλά στην άλλη του αναφορά στον ΣΥΡΙΖΑ είχε πει: «Επιθυμούμε, λοιπόν, έναν ΣΥΡΙΖΑ ανοιχτό. Επιθυμούμε τη διαμόρφωση ενός κόμματος που στο έδαφος της Αριστεράς θα διαμορφώσει τις προϋποθέσεις για να γίνει ξανά μεγάλη και πλειοψηφική η προοδευτική παράταξη στον τόπο μας».

Ήταν και η μόνη φορά που χρησιμοποίησε τη λέξη «Αριστερά» στην ομιλία του.