Οι λιτές σκιές του Γιάννη Κωνσταντινίδη μπροστά στην κάλπη

Το «Μόλις αποφάσισα» είναι το δεύτερο βιβλίο του αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Γιάννη Κωνσταντινίδη, μετά το «Επιλέγοντας – Η Κοινή Γνώμη και τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα και στον Κόσμο 2015-2017».

Ο κ. Κωνσταντινίδης, ο οποίος ειδικεύεται στα θέματα πολιτικής συμπεριφοράς και μεθοδολογίας της πολιτικής έρευνας, αναφέρεται στο βιβλίο του στις εκλογές του Ιουλίου 2019, για τις οποίες υποστηρίζει ότι υπήρξαν «σημαντική καμπή επιλογών και ψηφολογικής συμπεριφοράς για πολλούς, ανόμοιους ανθρώπους, πολίτες, ψηφοφόρους».

Ο συγγραφέας, ο οποίος ασχολείται επαγγελματικά με τις δημοσκοπήσεις από το 2015, δεν απαντά στο ερώτημα ως δημοσκόπος, αλλά με βάση την επιστημονική του προσέγγιση ως αναλυτής πολιτικής συμπεριφοράς.

Για την ακρίβεια, κανένας από τους πρωταγωνιστές των 12 ιστοριών του δεν είναι αναποφάσιστος. Κανείς από τους 12 δεν έχει διλήμματα μπροστά στην κάλπη. Όλοι είναι αποφασισμένοι και ο συγγραφέας μάς περιγράφει τις διεργασίες μέσα από τις οποίες καταστάλαξαν στη συγκεκριμένη πολιτική επιλογή.

Αλλά αυτό είναι το πιο σημαντικό στην πολιτική επιστήμη. Να μπορεί ο ερευνητής να εντοπίζει τις διαδρομές μέσα από τις οποίες ο ψηφοφόρος καταλήγει μπροστά στην κάλπη. Ή, για να είμαστε ακριβείς, έχει καταλήξει πριν πάει στην κάλπη.

Στο βιβλίο «ξετυλίγεται το νήμα της ζωής και το χτίσιμο της απόφασης των ψηφοφόρων του 2019».

Αυτό που μας εξηγείται είναι ότι στις εκλογές του 2019 οι διεργασίες των επιλογών ήταν πολύ βαθύτερες από την επιλογή του ψηφοδελτίου στην κάλπη. Είχαν παραμέτρους πολιτικές, αλλά κυρίως είχαν παραμέτρους κοινωνικές, που δεν μπορούν να αξιολογηθούν χωρίς σκάψιμο στο βάθος του χρόνου όλης της περιόδου των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ 2015-2019, αλλά και της περιόδου που είχε προηγηθεί από τα μνημόνια και μετά.

Η Ελλάδα του 2019 ήταν μια διαφορετική Ελλάδα, αλλά αυτή η κοινωνική αλλαγή θα χρειαστεί καιρό για να αποτυπωθεί σε αριθμούς και μεγέθη.

Η ελληνική κοινωνία είχε αλλάξει περισσότερο από αυτό που μπορούσαν να κατανοήσουν αυτοί που της κατέθεταν προτάσεις για το μέλλον της. Ίσως δεν μπορούσαν να το κατανοήσουν γιατί οι άνθρωποι που καταγράφει ο Γιάννης Κωνσταντινίδης υπήρχαν και χθες. Υπήρχαν και πριν, αλλά στο μεταξύ είχαν περάσει απ’ όλες αυτές τις διεργασίες.

Βέβαια, δεν είναι οι άνθρωποι που αποφασίζουν πάνω από την κάλπη και ενδέχεται να επιβεβαιώσουν ή να ανατρέψουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Αυτοί προφανώς είναι μια άλλη πολιτική συμπεριφορά. Όπως μια άλλη, πιο συνηθισμένη, πολιτική συμπεριφορά είναι η ψήφος ως αντάλλαγμα ή προαγορά υπηρεσιών. Ούτε με αυτήν ασχολείται.

Εκείνο που ο κ. Κωνσταντινίδης μάς καθιστά σαφές είναι ότι η κομματική επιλογή σε αυτές τις εκλογές δεν ήταν μια απλή επιλογή κόμματος. Ήταν αναδρομική αξιολόγηση της πολιτικής συμπεριφοράς όλων των πρωταγωνιστών της κρίσιμης δεκαετίας 2010-2019.

Γι’ αυτό αξίζει τον κόπο να διαβάσουμε το βιβλίο. Γιατί θα εντοπίσουμε σε αυτό, στις προσωπικές ιστορίες που καταγράφει, διεργασίες που άγγιξαν τον καθέναν μας και μας επηρέασαν όλους.

Αλλά συγχρόνως αποτυπώνει τη σημασία της πολιτικής στην καθημερινότητά μας. Δεν είναι πρώτη προτεραιότητα, δεν είναι η μανία του Facebook, δεν είναι η παθιασμένη πολιτική αντιπαράθεση. Αλλά είναι εκεί. Είναι θέμα που απασχολεί την κοινωνία, αλλά με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο από αυτόν που απασχολεί τους επαγγελματίες της πολιτικής.

Είναι αυτό που τα κόμματα θα έπρεπε να μελετούν για να αποτιμούν πώς περνά το μήνυμά τους.

Μάλλον με διεργασίες πιο αργές. Πιο επίπονες.

Αλλά, τους αρέσει δεν τους αρέσει, αν δεν δουν αυτές τις διεργασίες, δεν θα μπορέσουν ποτέ να κατανοήσουν την τελική επιλογή του ψηφοφόρου.

Αυτή τη διεργασία που αποτυπώνει ο Γιάννης Κωνσταντινίδης.