Εξωτερική πολιτική με το μάτι στη σχισμή της κάλπης
Αντιφατικές και αμήχανες αντιδράσεις προκάλεσε σε κυβέρνηση και κόμματα στην Αθήνα η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, λίγη ώρα αφότου είχε διαρρεύσει το κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου, εξέφρασε την ικανοποίησή του γιατί στο νέο στρατηγικό δόγμα συμπεριλαμβάνεται η προστασία της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας, του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως το αξιακό πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η Συμμαχία.
Πρακτικά, δηλαδή, η Ελλάδα εμφανίστηκε ικανοποιημένη που το ΝΑΤΟ διακηρύσσει ότι έχει ένα αξιακό πλαίσιο στο οποίο δεσπόζουν η προστασία της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας, του Διεθνούς Δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι τι από αυτά είναι καινούργιο και κατά πόσο κάποιο από τα παραπάνω δεν είναι αυτονόητο για τη Συμμαχία, αλλά είναι εξαιρετικά εύκολο. Κανένα.
Η απόταξη της αστάθειας
Στην ίδια δήλωση ο πρωθυπουργός τόνισε ότι δεν χρειάζεται «καμία άλλη πηγή αστάθειας εντός της Συμμαχίας» και εξέφρασε την πεποίθησή του ότι «αυτό είναι κάτι το οποίο αντιλαμβάνονται όλοι οι εταίροι μας».
Εκτός της Τουρκίας βέβαια, που εμφανιζόταν με σημαντικό απόθεμα διαπραγματευτικής ισχύος αλλά με βάση το «όλοι», εξαιρετικά απομονωμένη στους κύκλους της συμμαχίας.
Στην Αθήνα
Μπορεί βέβαια ο πρωθυπουργός να εμφανίστηκε βέβαιος ότι «οι εταίροι αντιλαμβάνονται», αλλά η άποψη στην Αθήνα ήταν διαφορετική.
Λίγες ώρες αργότερα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ από βήματος Βουλής, οργισμένος, είπε ότι λίγα λεπτά νωρίτερα η βοηθός υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ ανακοίνωσε επισήμως ότι η Ουάσιγκτον στηρίζει τον εκσυγχρονισμό F16 της Τουρκίας, λέγοντας ότι η ισχυροποίηση της άμυνας της Τουρκίας συμβάλλει σε μία ισχυρή άμυνα τoυ ΝΑΤΟ.
Το μήνυμα δηλαδή που έστειλε ο κ. Τσίπρας στα άλλα μέλη της συμμαχίας είναι ότι θα προτιμούσε τη Νοτιοανατολική πλευρά της συμμαχίας αποδυναμωμένη σε μια περίοδο πολεμικών εντάσεων με τη Ρωσία. Ειδικά όταν θέτει ζήτημα εμπάργκο όπλων στην Τουρκία.
«Είναι αδιανόητο εμείς να στέλνουμε όπλα στην Ουκρανία επειδή το ζητούν οι ΗΠΑ και, την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ να στέλνουν F-16 στην Τουρκία για να πετούν πάνω από τα ελληνικά νησιά», είπε και αναρωτήθηκε «τι απέγιναν οι κορόνες σας για εμπάργκο όπλων στην Τουρκία;» εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά του για ένα μέτρο, το εμπάργκο όπλων στην Τουρκία.
Η συγκεκριμένη κύρωση είχε προταθεί από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ, τον οποίο είχε δαιμονοποιήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, ως υποψήφιο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Την πρόταση είχε υιοθετήσει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ με δήλωση του προέδρου του, Νίκου Ανδρουλάκη.
Η ώρα της τρομοκρατίας
Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ενοχλημένος και με την άρση του εμπάργκο όπλων, το οποίο Σουηδία και Φινλανδία είχαν επιβάλει μονομερώς προς την Τουρκία.
«Η Τουρκία, η Φινλανδία και η Σουηδία επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει πλέον εθνικό εμπάργκο όπλων μεταξύ τους», αναφέρεται στο τριμερές μνημόνιο που υπογράφηκε. Κανείς στην Ελλάδα δεν είχε ζητήσει να μην γίνει η άρση.
Όμως, επειδή η δυνατότητα μιας τρίτης χώρας να απαιτεί να έχει λόγο στις εμπορικές ανταλλαγές άλλων χωρών, είναι περιορισμένη, αν όχι ανύπαρκτη, ίσως το πιο σημαντικό για την Ελλάδα θέμα του τριμερούς μνημονίου των εννέα σημείων, το οποίο κανείς δεν σχολίασε στην Αθήνα, ήταν η πλήρης και ονομαστική αποκήρυξη του ΡΚΚ.
«Η Φινλανδία και η Σουηδία επιβεβαιώνουν ότι το PKK είναι μια παράνομη τρομοκρατική οργάνωση», αναφέρεται στο σημείο 4 του μνημονίου, στο οποίο «η Φινλανδία και η Σουηδία αναλαμβάνουν να αποτρέψουν τις δραστηριότητες του PKK και όλων των άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων, τις επεκτάσεις τους και τις δραστηριότητες προσώπων» ενώ λίγο νωρίτερα, στο σημείο 3, οι δύο χώρες δήλωναν ότι «δεν θα υποστηρίξουν το PYD/YPG (τους ενόπλους Κούρδους στη Συρία) και την οργάνωση που ορίζεται ως FETO στην Τουρκία, δηλαδή την οργάνωση του Ιμάμη Γκιουλέν».
Λίγη ώρα αργότερα, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι θα ζήτησε την έκδοση 33 μελών αυτών των οργανώσεων. Ο Φινλανδός πρόεδρος Σαούλι Νιινίστο δήλωσε πως το τριμερές μνημόνιο «περιγράφει αρχές για την έκδοση προσώπων που έχουν σχέση με την τρομοκρατία και όχι μεμονωμένους πολίτες».
Πριν από περίπου 20 μέρες, στις 4 Ιουνίου, ο Έλληνας πρέσβης στην Άγκυρα, Χριστόδουλος Λάζαρης, κλήθηκε προκειμένου να του μεταφερθεί η δυσαρέσκεια της Άγκυρας για τη «στήριξη της Ελλάδας σε τρομοκρατικές οργανώσεις», δηλαδή κυρίως στο ΡΚΚ και για τη «διαδήλωση του PKK κοντά στην πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα», κατηγορίες που η Ελλάδα χαρακτήρισε διά του κυβερνητικού εκπροσώπου «ανυπόστατες».
«Η στάση της Τουρκίας αντανακλά την απογοήτευση και την ανησυχία του Ερντογάν για την αναβάθμιση της Ελλάδας και την αναγνώριση του γεωστρατηγικού της ρόλου», δήλωσαν τότε ελληνικές διπλωματικές πηγές που δεν κατονομάστηκαν, αλλά λίγο αργότερα, στις 23 Ιουνίου, οι φωτιές στη Μαρμαρίδα απέναντι από τη Ρόδο, αποδόθηκαν «στην κοινοπραξία ΡΚΚ - FETO - Ελλήνων».
Η Αθήνα όμως δεν απορρίπτει τις αιτιάσεις κατά του PKK αλλά χαρακτηρίζει «προπαγάνδα» τις καταγγελίες για τη διασύνδεσή του με την Ελλάδα, και το ερώτημα που τίθεται είναι πόσο μπορεί να αντέξει η Ελλάδα και να μην ακολουθήσει το παράδειγμα της Σουηδίας και της Φινλανδίας σε ό,τι αφορά τις τριγωνικές σχέσεις με την Τουρκία και την τρομοκρατία. Που άλλωστε έχει δοκιμάσει στο παρελθόν με την παράδοση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν πριν από 23 χρόνια, επί πρωθυπουργίας Σημίτη.
Οι κυρώσεις
Το τελευταίο σημείο από τη διαχείριση της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ είναι το θέμα των κυρώσεων για το οποίο τόσο ο πρωθυπουργός, όσο και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ζήτησαν να τηρούνται από όλους, ενώ λίγο καιρό πριν η Ελλάδα είχε εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις για τις κυρώσεις που αφορούσαν τη μεταφορά πετρελαίου με δεξαμενόπλοια, επειδή θίγουν την ελληνική ναυτιλία.
Μάλιστα, ο κ. Τσίπρας οικτίρε την κυβέρνηση ότι δεν αντιδρά στο ότι δεν εφαρμόζονται από την Τουρκία, ενώ ο ίδιος, πριν από λίγες μέρες στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, αμφισβήτησε την αποτελεσματικότητά τους, ζητώντας να επιβάλλονται μόνο αν είναι αποτελεσματικές, και είχε ταχθεί υπέρ των ανοιχτών δίαυλων επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών.
Τη στιγμή πάντως που τα φιλικά στην κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης πανηγύριζαν για το «καρφί» Μητσοτάκη για τις κυρώσεις με αποδέκτη την Τουρκία, ζητούσαν να απέχει η Άγκυρα από οποιαδήποτε αναφορά στην Ελλάδα στις επίσημες ή μη δηλώσεις του προέδρου Ερντογάν.
Τα λόγια της κάλπης
Η κυβερνητική απάντηση σε όλη αυτήν την αναστάτωση είχε δύο πυλώνες. Από τη μια ανέδειξε τα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, σύμφωνα με τα οποία υπάρχει ταύτιση απόψεων Τσίπρα - Ερντογάν, και από την άλλη με την επίσημη υποβολή του αιτήματος για ελληνική συμμετοχή στο πρόγραμμα των F-35.
Όμως παράλληλα αναλύεται η δήλωση της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρίας Ζαχάροβα, η οποία είχε πολύ χαμηλούς τόνους όταν ανάγγειλε την απομάκρυνση οκτώ διπλωματών από την πρεσβείας και το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Μόσχα.
Η κυρία Ζαχάροβα είπε ότι πρόκειται για «απαντητικό μέτρο» και εξέφρασε την θέση της ότι «η λογική πρέπει να επικρατήσει»: «Θα επιτρέψει να ομαλοποιηθεί η εργασία των διπλωματικών αντιπροσωπειών των δύο χωρών», είπε η κυρία Ζαχάροβα σε μια εντυπωσιακά ήπια δήλωση που απέχει από το ύφος που μας είχε συνηθίσει να αναφέρεται στην Ελλάδα.
Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η πρόληψη των γεγονότων στις διεθνείς σχέσεις της χώρας από την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση διαφέρει πολύ, όμως έχει ένα κοινό στοιχείο. Το φίλτρο της κάλπης, η οποία έρχεται.
Σε αυτό το σημείο, η τελευταία έρευνα της Marc δικαιώνει τις κυβερνητικές επιλογές, καθώς παραπάνω από τους μισούς ψηφοφόρους (56,5%) θεωρούν ότι η χώρα κινείται στη σωστή κατεύθυνση σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της με την Τουρκία, ενώ το 36% ότι κινείται σε λάθος κατεύθυνση.
Το θέαμα γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακό, όταν το 56,5 κατανέμεται στα κόμματα σε μια καταγραφή από την οποία προκύπτει ότι χαρακτηρίζουν την κυβερνητική διαχείριση ως σωστή.
- Πάνω από 8 στους δέκα ψηφοφόρους της ΝΔ (83%)
- Ένας στους τρεις του ΣΥΡΙΖΑ (33,9%)
- Τρεις στους τέσσερις του ΠΑΣΟΚ (76%)
- Το 15% του ΚΚΕ
- Tο 37% των άλλων κομμάτων
Με τέτοιες μετρήσεις, ποιος μπορεί να αποκλείσει πρόωρες εκλογές για εθνικά θέματα, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, αναρωτιόταν γνωστός πολιτικός αναλυτής.
