Μετρό Θεσσαλονίκης: Όταν ο υπουργός διόρθωσε τον πρωθυπουργό

Τη βεβαιότητά του ότι το έργο του μετρό της Θεσσαλονίκης θα παραδοθεί μέχρι το τέλος του 2023 είχε εκφράσει ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής, όταν στις 8 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο των εγκαινίων της φετινής ΔΕΘ, ξεναγήθηκε στο Κέντρο Ελέγχου και Λειτουργίας του έργου, που βρίσκεται στην Πυλαία.

Απαντώντας τότε δύο βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς, και ο αναπληρωτής του, Χρήστος Γιαννούλης, έλεγαν ότι «το μετρό θα έπρεπε να λειτουργεί ήδη από τις αρχές του 2021».

Οι δύο βουλευτές καταλόγιζαν την ευθύνη για τον εκτροχιασμό του χρονοδιαγράμματός του στις επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ξεχνώντας ότι η δική τους κυβέρνηση είχε «εγκαινιάσει» το μέτρο το 2019, προσφέροντας μια φωτογραφία που ακολουθεί έκτοτε το έργο των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ.

Το μετρό, το βαγόνι του οποίου έμενε ακίνητο και τα εκδοτήρια ήταν σε μουσαμάδες ως ντεκόρ στην απεικόνιση του κ. Τσίπρα εν μέσω της υφυπουργού Μακεδονίας-Θράκης Κατερίνας Νοτοπούλου και των προέδρων του ΟΑΣΘ και του Αττικό Μετρό.

Όμως, περίπου έναν μήνα αργότερα, στις 10 Οκτωβρίου, όταν εγκαινίαζε τους πρώτους σταθμούς του μετρό του Πειραιά, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επεξέτεινε τον χρόνο παράδοσης:

«Σε 15, 16 μήνες από τώρα, στο τέλος του 2023, το αργότερο στις αρχές του 2024, θα έχουμε την ευκαιρία να εγκαινιάσουμε το μετρό της Θεσσαλονίκης με πλήρη λειτουργία».

Το ίδιο βράδυ, όμως, ο υπουργός Υποδομών σε τηλεοπτική του συνέντευξη, σε μια πρωτοφανή για την κυβέρνηση Μητσοτάκη διαδικασία, διόρθωσε τον πρωθυπουργό επαναφέροντας τη δέσμευση για την παράδοση του μετρό στο τέλος του 2023.

«Ο σταθμός Βενιζέλου και ο σταθμός της Αγίας Σοφίας, μαζί με τη βοήθεια των εξαιρετικών επιστημόνων από το υπουργείο Πολιτισμού, θα γίνουν στο τέλος του 2023», είπε ο κ. Καραμανλής λίγες ώρες αργότερα σε τηλεοπτική του συνέντευξη στην ΕΡΤ1.

Οι τομεάρχες του ΣΥΡΙΖΑ σχολίασαν το μετρό του Πειραιά με τον γνωστό ισοπεδωτικό τρόπο του κόμματος, αλλά απέφυγαν αναφορές στο μετρό της Θεσσαλονίκης.

Απάντησε όμως, με τη γνωστή οξύτητα που διακρίνει τον λόγο του, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο οποίος κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι «καθυστερεί κατά 3 χρόνια το σύνολο του έργου του μετρό», ενώ η πρόεδρος του ΣΕΑ ανέφερε σε ανάρτησή της ότι οι αρχαιότητες καταστρέφονται, η Θεσσαλονίκη δεν θα έχει μετρό, ούτε τους 12 σταθμούς, ούτε την Καλαμαριά, μέχρι το 2025.

Ο Σύλλογος Αρχαιολόγων αποφεύγει κάθε αναφορά στα «εγκαίνια» που έκανε ο κ. Τσίπρας το 2019 αλλά και στις προσφυγές που έκανε ο ίδιος ο σύλλογος στα δικαστήρια κατά των αποφάσεων, ζητώντας προσωρινές διαταγές για τη διακοπή των εργασιών.

Επίσης, επικαλούνται τη διεθνή επιστημονική κοινότητα και μια δημοσκόπηση του καλοκαιριού του 2021, η οποία έδειξε ότι το 56% των Θεσσαλονικέων είναι κατά της απόσπασης των αρχαιοτήτων, αποσιωπώντας ότι τα δικαστήρια απέρριψαν όλες τις προσφυγές και ότι όλες οι δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν έδωσαν αντεστραμμένη εικόνα των προτιμήσεων των κατοίκων της Θεσσαλονίκης.

Όμως, ο πολιτικός καβγάς προηγείται ουσιαστικά άνευ αντικειμένου. Διότι, στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, χρησιμοποίησε για τις αρχαιότητες του σταθμού Βενιζέλου τον ίδιο όρο που είχαν χρησιμοποιήσει οι πολέμιοι της απόσπασης και επανατοποθέτησης, κάνοντας λόγο για «Πομπηία της Θεσσαλονίκης».

«Δεν έχουμε πουθενά άλλον τέτοιον αντίστοιχο αρχαιολογικό χώρο», είπε η κυρία Μενδώνη, η οποία προσέθεσε ότι τα ευρήματα κάνουν τους αρχαιολόγους να «μιλούν για οικοδομήματα αντίστοιχα των αυτοκρατορικών της Κωνσταντινούπολης».

Δεν διευκρίνισε αν σε αυτούς τους αρχαιολόγους συμπεριλαμβάνεται και το συνδικαλιστικό-επιστημονικό όργανο των εργαζομένων στο υπουργείο, του οποίου προΐσταται.

Όμως, το πιο εντυπωσιακό από όλα στη συνέντευξη της κυρίας Μενδώνη ήταν η κρίση της για τις αντιδράσεις, τις οποίες δικαίωσε:

«Ήταν λογική η αντίδραση του Συλλόγου Αρχαιολόγων, της Κίνησης Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού στον κίνδυνο που υπήρχε στο να αποσπασθούν και να μεταφερθούν οι αρχαιότητες ώστε να λειτουργήσει ο σταθμός και η επιφύλαξη τους ότι ενδεχόμενη μετακίνησή τους θα προκαλέσει ανυπολόγιστες φθορές», είπε η υπουργός, αφήνοντας ένα τεράστιο ερωτηματικό: Γιατί από τη στιγμή που η ανησυχία ήταν εύλογη, δεν αναζητήθηκε μια κοινή λύση που να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης και των δύο πλευρών αλλά επελέγη η πολιτική σύγκρουση;

Το χρονοδιάγραμμα

Η κυρία Μενδώνη παρουσίασε και το χρονοδιάγραμμα των επόμενων φάσεων σε ό,τι αφορά το μετρό της Θεσσαλονίκης:

1. Τον Νοέμβριο θα εισαχθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η μελέτη για την επανατοποθέτηση των ευρημάτων που είχαν αποσπασθεί από τον Σταθμό της Αγίας Σοφίας. Είναι το βασικό επικοινωνιακό επιχείρημα της κυβέρνησης, καθώς ανοίγει τα δύο μέτρα και δύο σταθμά με τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ διαχειρίστηκε τις αρχαιότητες που ανήκουν στο ίδιο σύνολο και απέχουν ελάχιστες εκατοντάδες μέτρων. Απόσπαση χωρίς μελέτη με καταστροφές στην Αγίας Σοφίας, πολιτικό επεισόδιο στη Βενιζέλου.
2. Η υλοποίηση της επαναφοράς των αρχαιοτήτων στον Σταθμό Βενιζέλου θα ξεκινήσει εντός του α’ τριμήνου 2023.
3. Τα δοκιμαστικά δρομολόγια σε όλο το μήκος της διαδρομής θα ξεκινήσουν τον Απρίλιο του 2023, δηλαδή εννέα μήνες πριν από τη λειτουργία, αν και, σύμφωνα με πολιτικούς παράγοντες του ΣΥΡΙΖΑ, θα χρειαστούν 18 μήνες. Πρόκειται για τους ίδιους παράγοντες που ισχυρίζονται ότι το μετρό θα λειτουργούσε το 2019 ενώ δεν είχε γίνει ούτε ένα δοκιμαστικό δρομολόγιο και δεν υπήρχαν καν συρμοί.
4. Το Αττικό Μετρό θα παραχωρήσει στο υπουργείο Πολιτισμού ειδικούς χώρους στο crossover που θα βρίσκεται μπροστά από τους χώρους της Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ, μεταξύ των σταθμών «Σιντριβάνι» και «Πανεπιστήμιο», όπου θα διαμορφωθούν πρωτότυπα μουσεία.
5. Παρόμοιο μουσείο θα διαμορφωθεί στο κτίριο Α3 του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, όπου θα εκτεθούν το 77 μέτρων τμήμα της Decumanus Maximus και οι αρχαιότητες που αποσπάσθηκαν από την «Αγία Σοφία». Η αρχαιολογική μελέτη έχει ήδη εγκριθεί από το ΚΑΣ και η κατασκευή του μουσείου αναμένεται να περατωθεί από το ΕΣΠΑ 2021-2027. Μετά την ολοκλήρωση των μελετών και την παράδοση του κελύφους του μεγάλου κτιρίου, θα απαιτηθούν περί τα 6 χρόνια για την αποπεράτωσή του.

Μια εσωκομματική διαφοροποίηση

Για την κυβέρνηση, όπως είπε ο κ. Καραμανλής, με όλα αυτά καθίσταται προφανής η «τεράστια διαφορά στην πολιτική κουλτούρα της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη και στην πολιτική κουλτούρα του ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα».

Το μείζον πολιτικό επιχείρημα που προκύπτει είναι ότι αυτό που έγινε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στη Θεσσαλονίκη «ήταν ένα μνημείο πολιτικής εξαπάτησης, να εγκαινιάζουν έργα ανολοκλήρωτα, να ταυτίζουν τις εξαγγελίες με εγκαίνια και φιέστες».

Ξαφνικά, όμως, για τον κ. Καραμανλή προέκυψε ένα πολιτικό πρόβλημα το οποίο εν όψει των επικείμενων εκλογών αποκτά και εσωκομματικές διαστάσεις, καθώς η διοίκηση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου της πόλης, η οποία έχει μια σαφώς προσανατολισμένη στη ΝΔ διοίκηση, εξέφρασε δημόσια και σε οξείς τόνους τη δυσαρέσκειά της για τις καθυστερήσεις στο μετρό, αμφισβητώντας τις διαβεβαιώσεις του.

«Δικαιούμαστε μετά τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις στην ημερομηνία λειτουργίας του μετρό Θεσσαλονίκης να είμαστε επιφυλακτικοί και για την εξαγγελία της σημερινής κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, πως το έργο θα ολοκληρωθεί και θα τεθεί σε λειτουργία έως τον Δεκέμβριο του 2023», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ΕΕΘ, αν και κανείς δεν είχε αναφερθεί σε ημερομηνία.

Απλώς κάποιοι θυμήθηκαν ότι παρόμοια ήταν η ανακοίνωση του ΕΕΘ στις 18 Δεκεμβρίου 2014, ενώ ήταν βέβαιη η αδυναμία Σαμαρά να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας: «Η διοίκηση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης παρακολουθεί άφωνη αυτό το ρεσιτάλ σπατάλης και ανευθυνότητας, που είναι πιθανό να ενταθεί λόγω των πολιτικών εξελίξεων και δηλώνει ότι δεν θα μείνει άπραγη», ανέφερε η ανακοίνωση μόλις 40 μέρες πριν την προσφυγή στις κάλπες, που ανέδειξαν την κυβέρνηση Τσίπρα.

Τώρα που η ανακοίνωση του 2014 δικαιώθηκε ιστορικά, η διοίκηση του ΕΕΘ δείχνει να μην ανέχεται καθυστερήσεις 1-2 μηνών για τα εγκαίνια και την έναρξη λειτουργίας.

«Μέχρι εκείνη τη στιγμή μετράμε πληγές», δήλωσε ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου, Μιχάλης Ζορπίδης.