Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης έφερε το τέλος των οικονομικών μύθων

Η ολοκλήρωση της πρώτης θετικής αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, η οποία επισημοποιήθηκε στο Eurogroup της περασμένης Τρίτης, είναι μια θετική εξέλιξη, παρά τον τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό λογαριασμό τον οποίο πρέπει να πληρώσουμε. Χωρίς τη θετική αξιολόγηση θα πηγαίναμε στην επανάληψη της κρίσης του 2015, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ενώ θα έβγαιναν ενισχυμένοι και οι υποστηρικτές του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι χρησιμοποιούν το κατάντημα της Ελλάδας σαν πολιτικό επιχείρημα εναντίον της Ευρωζώνης και της ίδιας της Ε.Ε.

Με την πρώτη θετική αξιολόγηση φτάνουμε και στην πλήρη απομυθοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ και του ιδεολογικού, πολιτικού του χώρου. Όλα τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την πολιτική άνοδο και την επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ καταρρέουν μέσα από την επισημοποίηση των δεσμεύσεων του τρίτου προγράμματος-μνημονίου.

Ο πρώτος μύθος έχει σχέση με τη δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ να βάλει αυτόματα τέλος στο μνημόνιο και στη λιτότητα. Από τα τελειώματα του δεύτερου προγράμματος-μνημονίου περάσαμε σε ένα πιο δύσκολο και σκληρό τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο, το οποίο θα έχει διάρκεια τουλάχιστον μέχρι τον Αύγουστο του 2018. Μεγαλύτερης διάρκειας μνημόνια, με περισσότερη λιτότητα, ιδιαίτερα για τους μη προνομιούχους και φτωχούς συμπολίτες μας, είναι η κυβερνητική πολιτική που επισημοποιείται με τη συμφωνία για την πρώτη θετική αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος-μνημονίου.

Ο δεύτερος μύθος που περνάει οριστικά στο παρελθόν έχει σχέση με τη δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ να περιορίσει την επιρροή των ευρωπαϊκών κέντρων αποφάσεων και του ΔΝΤ στην οικονομική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης. Η πρώτη θετική αξιολόγηση επιτεύχθηκε στη βάση κανόνων και αποφάσεων που περιορίζουν ακόμη περισσότερο τους βαθμούς ελευθερίας της ελληνικής πλευράς. Για παράδειγμα, εισάγεται ο λεγόμενος μηχανισμός, κατ’ άλλους κόφτης, με τον οποίο θα επιβάλλεται αυτόματη δημοσιονομική διόρθωση σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων για πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα, ανεξάρτητα από τη θέληση της ελληνικής κυβέρνησης και τις πολιτικές διαθέσεις του Κοινοβουλίου. Εντύπωση προκαλεί και η δέσμευση των ΔΕΚΟ και της δημόσιας περιουσίας για μια περίοδο 99 ετών, ώστε να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή σημαντικού μέρους του χρέους του ελληνικού Δημοσίου. Η αυστηρότερη επιτήρηση οδηγεί σε αρκετές περιπτώσεις σε εξευτελιστικές καταστάσεις, όπως είναι η απαίτηση των πιστωτών να εισπράξει η κυβέρνηση από τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ πάνω από 100 εκατ. ευρώ που τους δόθηκαν το 2016, πριν από τη σταδιακή κατάργησή του. Με αυτή την πρωτοβουλία τους οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών και των κυβερνήσεων περνούν το δημοσιονομικό κόστος της σκόπιμης κυβερνητικής καθυστέρησης στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων στις πλάτες μιας κατηγορίας συμπολιτών μας οι οποίοι έχασαν τα προς το ζην λόγω της σκληρής οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση Τσίπρα και πρέπει να πληρώσουν κι από πάνω.

Αυτού του είδους η μεταχείριση δεν είναι απλώς εξευτελιστική για την κυβέρνηση αλλά αναμένεται να οδηγήσει, με ευθύνη των Ευρωπαίων εταίρων, στην ενίσχυση του αντιευρωπαϊκού ρεύματος στη χώρα μας, σε μια περίοδο κατά την οποία η Ε.Ε. αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις, από την Αυστρία και το Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι την Ισπανία.

Ο τρίτος μύθος αφορά τα υποτιθέμενα πλεονεκτήματα μιας δήθεν επιθετικής διαπραγμάτευσης, με την οποία η ελληνική πλευρά εξαντλεί τα χρονικά περιθώρια. Όσο πιο αργά εφαρμόζουμε τα συμφωνηθέντα, προωθούμε τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές και διαπραγματευόμαστε με τους Ευρωπαίους εταίρους, τόσο μεγαλώνει ο οικονομικός και κοινωνικός λογαριασμός. Ο λογαριασμός θα ήταν πολύ μικρότερος εάν δεν είχαμε πολιτικές εξελίξεις στα τέλη του 2014, εάν δεν είχαν επιχειρήσει ο κ. Τσίπρας και ο κ. Βαρουφάκης τη ρήξη με την Ευρωζώνη το 2015 και αν είχαν διαπραγματευτεί ο κ. Τσίπρας και ο κ. Τσακαλώτος με τους Ευρωπαίους εταίρους γρήγορα και αποτελεσματικά. Η πρώτη θετική αξιολόγηση αντί να κλείσει τον Νοέμβριο του 2015, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί, πήγε για το Πάσχα των καθολικών, στη συνέχεια για το Πάσχα των ορθοδόξων, για να καταλήξει στα τέλη Μαΐου με μέτρα και δεσμεύσεις τα οποία ξεπερνούν και τις πιο απαισιόδοξες προγνώσεις των τελευταίων ετών.

Ο τελευταίος και σημαντικότερος μύθος που κατέρρευσε ήταν η δραστική μείωση ή έστω αναδιάρθρωση του χρέους, μέσα από την οποία θα άνοιγε ο δρόμος για τη δυναμική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Κατά την άποψή μου, θα υπάρξει ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας από το 2017 με ρυθμό της τάξης του 2,5%, σύμφωνα με τις προγνώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ανάλογες προγνώσεις είχε κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα τέλη του 2014 για το 2015 και το 2016. Εξαιτίας όμως της αδυναμίας της κυβέρνησης Σαμαρά να ολοκληρώσει την εφαρμογή του δεύτερου προγράμματος-μνημονίου και των πολιτικών εξελίξεων, η αναπτυξιακή διετία 2015-2016 μετατράπηκε σε διετία στασιμότητας. Το 2017 θα υπάρξει ανάπτυξη, η οποία θα στηριχτεί σε μεγάλες επενδύσεις και στη βελτίωση του μακροοικονομικού πλαισίου, δεν θα περάσει όμως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στις πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, στην αγορά ακινήτων και στην οικοδομή, για να υπάρξει η αναγκαία οικονομική και κοινωνική διάχυση.

Σε ό,τι αφορά το χρέος, είχαμε περιγραφή της πορείας που θα ακολουθηθεί για την αναδιάρθρωσή του χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις και αριθμούς. Σε πρώτη φάση θα υπάρξει μια απλή τακτοποίηση ορισμένων δόσεων για να διευκολυνθεί η ελληνική πλευρά, ενώ το ΔΝΤ θα αποφασίσει, μέχρι τα τέλη του 2016, εάν τελικά θα πάρει μέρος στην παραπέρα χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, το 2018, θα έχουμε τα πρώτα ουσιαστικά μέτρα για την αναδιάρθρωση του χρέους, χωρίς καμία επιπλέον επιβάρυνση των πιστωτών. 

Η χρηματοδότηση των μέτρων αυτών θα έρθει από τα κέρδη της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών από τη διαχείριση των ελληνικών ομολόγων και από κεφάλαια που εξοικονόμησε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) από την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Θα πρόκειται, λοιπόν, για αυτοχρηματοδοτούμενες διευκολύνσεις με χρήματα που μας ανήκουν ή έχουν ήδη δεσμευτεί για λογαριασμό μας.

Μυστήριο καλύπτει τη μακροπρόθεσμη αναδιάρθρωση του χρέους, εφόσον, σύμφωνα με το ανακοινωθέν του Eurogroup, θα υπάρξει ανώτατο όριο στις τοκοχρεολυτικές υποχρεώσεις της Ελλάδας στο 15% του ΑΕΠ και αργότερα στο 20% του ΑΕΠ –εξέλιξη που δεν σημαίνει πολλά πράγματα–, ενώ όλες οι ρυθμίσεις σε σχέση με τον χρόνο αποπληρωμής και τα επιτόκια δεν πρόκειται να δημιουργήσουν –όπως αναφέρει το κοινό ανακοινωθέν– πρόσθετες επιβαρύνσεις για τις πιστώτριες χώρες. Διευκρινίζεται μάλιστα ότι δεν υπάρχει λόγος να αναφερθούν συγκεκριμένοι αριθμοί, εφόσον δεν μπορούν να γίνουν μακροπρόθεσμες προβλέψεις.

Η ρύθμιση του χρέους, έτσι όπως ανακοινώθηκε, έχει περισσότερο σχέση με την ψυχολογία παρά με την ουσία. Οι Ευρωπαίοι εταίροι στέλνουν μήνυμα στις αγορές ότι δεν θα αφήσουν το ελληνικό Δημόσιο να πέσει έξω και σ’ εμάς πως πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα και να αρχίσουμε να λύνουμε τα μεγάλα προβλήματα, εφόσον ρυθμίστηκαν όλες οι εκκρεμότητες. Είμαστε υποχρεωμένοι σε μια δύσκολη επιστροφή στην πραγματικότητα με σκληρότερα μέτρα, αυστηρότερη επιτήρηση, μεγαλύτερης διάρκειας μνημόνιο και δημόσιο χρέος πάντα στο ύψος του. Οι οικονομικοί μύθοι του ΣΥΡΙΖΑ κατέρρευσαν με πάταγο και δεν υπάρχει κανένας λόγος να τους αντικαταστήσουμε με άλλους.