Νέες τάσεις στην κοινή γνώμη

Το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται νέες τάσεις στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Ύστερα από μία διετία δημοσκοπικής κυριαρχίας του ΣΥΡΙΖΑ και του κ. Τσίπρα τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν, χωρίς αυτό να δεσμεύει τις μελλοντικές εξελίξεις.

Αλλαγή στον συσχετισμό

Εξαιτίας της δύσκολης οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει μεγάλη δημοσκοπική κάμψη. Όλες οι έρευνες της κοινής γνώμης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κινείται σε χαμηλά ποσοστά και πως έχει χάσει την πρώτη θέση από τη ΝΔ.

Υπάρχει όμως μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων που δηλώνουν αναποφάσιστοι ή αποφεύγουν να πάρουν θέση, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχουν οι δυνατότητες ανάκαμψης του ΣΥΡΙΖΑ, αρκεί να κινηθεί σωστά και να υπάρξουν θετικές εξελίξεις. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εκτιμά ότι εάν ολοκληρωθεί με επιτυχία η πρώτη αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος-μνημονίου και μπει στη συνέχεια η οικονομία σε τροχιά ανάκαμψης, οι δημοσκοπήσεις θα γίνουν ξανά ευνοϊκές για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το πρόβλημα είναι ότι τα χαμηλά δημοσκοπικά ποσοστά ενισχύουν τους δισταγμούς πολλών κυβερνητικών στελεχών και υπάρχει κίνδυνος να χαθεί πολύτιμος χρόνος στην οικονομία. Θα πρέπει να εφαρμοστούν και να αποδώσουν τα δύσκολα οικονομικά μέτρα και στη συνέχεια να περάσει η βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων στην καθημερινότητα των πολιτών, για να βελτιωθεί η δημοσκοπική και πολιτική δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ.

Προς το παρόν, την πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις καταλαμβάνει η ΝΔ, εξέλιξη που προβληματίζει το Μαξίμου.

Η εικόνα του κ. Τσίπρα

Μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας αποτελούσε, με βάση τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, το ισχυρό χαρτί της κυβέρνησης. Η δημοτικότητα και η επιρροή του εξακολουθούν να ξεπερνούν εκείνες του ΣΥΡΙΖΑ, γνωρίζουν όμως μεγάλη κάμψη.

Για πρώτη φορά απ’ όταν ανέλαβε την εξουσία, οι πολίτες χρεώνουν προσωπικά στον κ. Τσίπρα τις μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες. Όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν μεγάλη απαισιοδοξία για την κατάσταση και την προοπτική της ελληνικής οικονομίας. Σε ποσοστά της τάξης του 65%-75%, ανάλογα με την ερώτηση και τη δημοσκόπηση, οι συμπολίτες μας θεωρούν ότι η οικονομική τους κατάσταση είναι χειρότερη απ’ ό,τι ήταν στο ξεκίνημα της διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ και πως πρόκειται να συνεχιστεί η επιδείνωσή της στη διάρκεια του 2016.

Έχουν αρχίσει να θεωρούν υπεύθυνο γι’ αυτή την κατάσταση προσωπικά τον κ. Τσίπρα και να αμφισβητούν τις ικανότητες και την ειλικρίνειά του. Η δημοσκοπική φθορά του πρωθυπουργού κ. Τσίπρα κλιμακώθηκε μετά την εκλογή του κ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ. Στην αντίληψη της κοινής γνώμης ο πρωθυπουργός απέκτησε έναν ισχυρό πολιτικό αντίπαλο και η σύγκριση αναδεικνύει καλύτερα τα αδύνατα επικοινωνιακά και πολιτικά σημεία του κ. Τσίπρα.

Δοκιμασία για τη ΝΔ

Η στροφή της κοινής γνώμης σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ και υπέρ της ΝΔ δεν σημαίνει ότι το έργο της τελευταίας θα είναι εύκολο.

Η δημοσκοπική ανάκαμψη της ΝΔ και η πρωτιά που της εξασφαλίζει η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ δεν σημαίνει ότι έχει αναπτύξει δυναμική που οδηγεί στην πολιτική κυριαρχία. Η κοινή γνώμη φαίνεται να ενθαρρύνει τον κ. Μητσοτάκη στην προσπάθειά του, παραμένει όμως αυστηρή στην κρίση της για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Πρώτον, οι περισσότερες πρωτοβουλίες του νέου προέδρου της ΝΔ για την αναδιοργάνωσή της αντιμετωπίζονται θετικά από τη «γαλάζια» κοινή γνώμη και με αρκετά μεγάλες επιφυλάξεις από την ευρύτερη κοινή γνώμη. Θα πρέπει να ανέβει το επίπεδο της πολιτικής δουλειάς της ΝΔ για να βελτιωθεί κι άλλο η δυναμική της στο σύνολο της κοινής γνώμης.

Δεύτερον, η δυσαρέσκεια με την κυβερνητική πολιτική δεν οδηγεί αυτόματα στην έγκριση των προτάσεων της ΝΔ. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού, όπου οι περισσότεροι συμπολίτες μας εκφράζονται αρνητικά για τις κυβερνητικές προτάσεις και ζητούν τη συμμετοχή της ΝΔ σε έναν διάλογο για την εξεύρεση των καλύτερων λύσεων. Εάν κρίνουμε από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, πολλοί συμπολίτες μας, το ποσοστό είναι της τάξης του 50%, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρξει μεταρρύθμιση και σταθεροποίηση του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού συστήματος χωρίς μείωση των συντάξεων.

Τρίτον και σημαντικότερο, η μεγάλη πλειονότητα των συμπολιτών μας δεν επιθυμεί τη διενέργεια πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Παρά τις επιφυλάξεις τους για την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης, εμφανίζονται πρόθυμοι να της δώσουν τον αναγκαίο χρόνο για να βελτιώσει τις επιδόσεις της. Ταυτόχρονα, στέλνουν μήνυμα στη ΝΔ ότι θα πρέπει να γίνει καλύτερη για να τους πείσει. Παρά το γεγονός ότι η κοινή γνώμη δεν θέλει επιτάχυνση των πολιτικών εξελίξεων και φαίνεται να έχει κουραστεί με τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές, εμφανίζεται πιο θετική στην αναζήτηση κυβερνητικών λύσεων από τη σημερινή Βουλή.

Ενίσχυση του διπολισμού

Τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων αναδεικνύουν την ενίσχυση της συγκριτικής θέσης του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ σε σχέση με τα μικρότερα κόμματα. Το ΚΚΕ κρατάει τις δυνάμεις του και φαίνεται να ενισχύεται αξιοποιώντας τη διάψευση των προσδοκιών που δημιούργησε η εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ και η Χρυσή Αυγή παραμένει συμπαγής, ενώ ελπίζει ότι θα μπορέσει να αξιοποιήσει πολιτικά την κλιμάκωση του προσφυγικού, μεταναστευτικού και τις δυσκολίες που προκαλεί στη συνεννόηση μεταξύ Ελλάδας και Ε.Ε. Τα άλλα κόμματα όμως δέχονται μεγάλη δημοσκοπική πίεση και η υποχώρηση των δυνάμεών τους φαίνεται να διευκολύνει τη δημιουργία ενός διπολικού συστήματος στο οποίο θα πρωταγωνιστούν ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ, με τα περισσότερα μικρότερα κόμματα να πρέπει να κινηθούν συμπληρωματικά προς τις δύο μεγάλες πολιτικές δυνάμεις.

Η αλλαγή της πολιτικής δυναμικής φαίνεται και από τη μεγάλη πίεση που δέχονται το Ποτάμι και η Δημοκρατική Συμπαράταξη από τη ΝΔ. Η πολυσυλλεκτικότητα του κ. Μητσοτάκη εκφράζεται, σε πρώτη φάση, με τα υψηλά ποσοστά αποδοχής του από τους ψηφοφόρους του Ποταμιού αλλά και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.

Οι αλλαγές στον συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων επηρεάζουν, όπως είναι φυσικό, τον πολιτικό σχεδιασμό του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ. Στον ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να αλλάξουν την αρνητική δυναμική που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις δημιουργώντας συνθήκες πόλωσης σε ζητήματα όπως η προγραμματισμένη αλλαγή του χάρτη των ΜΜΕ. Ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πόλωση διευκολύνει σε αυτή τη φάση τη συσπείρωση των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Καταβάλλεται επίσης μεγάλη προσπάθεια να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι εφαρμόζεται το λεγόμενο παράλληλο πρόγραμμα και πως η κυβέρνηση είναι σε θέση να περιορίσει με τις παρεμβάσεις της τις αρνητικές συνέπειες από την εφαρμογή του δύσκολου και εμπροσθοβαρούς τρίτου προγράμματος-μνημονίου. Από την πλευρά της, η ΝΔ αναγνωρίζει ότι έχει μεγάλη απόσταση να καλύψει για να δημιουργήσει δυναμική εξουσίας, γι’ αυτό άλλωστε ο κ. Μητσοτάκης δεν θέλει να δημιουργηθούν υπερβολικές προσδοκίες και οργανώνει την αναδιοργάνωση και τον ιδεολογικό και πολιτικό εκσυγχρονισμό της ΝΔ χωρίς ιδιαίτερη βιασύνη. Επιδίωξή του σε αυτή τη φάση είναι να παραμείνει η αντιπαράθεση στα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ αρχίζει να μειονεκτεί, και να μην επηρεάσουν τις πολιτικές εξελίξεις εξωγενείς παράγοντες, όπως, για παράδειγμα, ο ενδεχόμενος προσωρινός αποκλεισμός της Ελλάδας από τη ζώνη Σένγκεν εξαιτίας της κλιμάκωσης του προσφυγικού, μεταναστευτικού και της δυσκολίας συνεννόησης της Αθήνας με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο σε αυτό το ζήτημα.

*Ο Γιώργος Κύρτσος είναι ευρωβουλευτής της ΝΔ