Μια χώρα φυλακή

Αυτός που περπατά με την πατερίτσα στην εθνική οδό, το παιδί που παίζει για λίγο χαρούμενο στον αγρό δίπλα, εκείνος που προσπάθησε να κρεμαστεί στην πλατεία Βικτωρίας, ο άλλος που φώναζε στην κάμερα «δεν έχουμε πιει ούτε νερό αλλά καλύτερα να πεθάνουμε εδώ παρά εκεί», η μάνα που μέσα στην κούρασή της κουβαλούσε και το αρκουδάκι του μωρού που ποιος ξέρει πόσο βράχηκε στη θάλασσα – είναι όλοι τους πρωταγωνιστές ενός σκληρού δράματος, που παρακολουθούν με μοιραία απάθεια οι ευρωπαϊκές ηγεσίες και με τρόμο η κυβέρνηση, έχοντας κάνει όσο περισσότερα λάθη μπορούσε για να φτάσουμε ως εδώ.

Θα γίνει το συμβούλιο πολιτικών αρχηγών την επόμενη εβδομάδα για να πάει με εθνική «γραμμή» στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στις 7 Μαρτίου ο πρωθυπουργός και, αν ναι, ποια θα είναι αυτή η γραμμή; Δύσκολο να δει κανείς τι ουσιώδες θα μπορούσε να προκύψει από μια τέτοια συνάντηση (που θα γίνει πιθανότατα την επόμενη Πέμπτη ή Παρασκευή) όταν καθημερινά η πιθανότητα συναίνεσης υπονομεύεται από εκείνους που υποτίθεται ότι την επιδιώκουν. Άλλωστε, Γεννηματά-Θεοδωράκης-Λεβέντης θα ζητήσουν συγκρότηση οικουμενικής κυβέρνησης, την οποία δεν θέλουν ούτε ο Αλ. Τσίπρας ούτε ο Κυρ. Μητσοτάκης, με αποτέλεσμα να είναι ήδη δομημένη η πρώτη σοβαρή διαφωνία κορυφής.

Το απόλυτο πρόβλημα

Εξάλλου η ελληνική πλευρά δεν έχει στην πραγματικότητα τη δύναμη να καθορίσει τις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Όλα θα κριθούν από το αν θα περάσει το σχέδιο της Ά. Μέρκελ που προβλέπει να δοθούν στην Τουρκία 3 δισ. ευρώ προκειμένου να κρατήσει στο έδαφός της όσο το δυνατόν περισσότερους πρόσφυγες και τα ευρωπαϊκά κράτη να δεσμευτούν ότι θα δέχονται απευθείας από την Τουρκία στο έδαφός τους συγκεκριμένο αριθμό προσφύγων, με βάση τις ποσοστώσεις μετεγκατάστασης, για τις οποίες ήδη έχουν αναλάβει τις δεσμεύσεις που εκ των υστέρων αθετούν. Εάν η Μέρκελ δεν τα καταφέρει, θα επικρατήσει η λογική της Αυστρίας και της Ομάδας Βίζεγκραντ για επανεθνικοποίηση, επαναφορά των συνοριακών ελέγχων, αναστολή της Συνθήκης Σένγκεν.

Ο πρωθυπουργός έχει προαναγγείλει βέτο στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εφόσον είναι αντίθετες στο εθνικό συμφέρον και η ανάκληση της Ελληνίδας πρέσβειρας από τη Βιέννη, όπως επίσης και η άρνηση για την επίσκεψη που πρότεινε η Αυστριακή ΥΠΕΣ, είναι ένα πρώτο βήμα προς τη σύγκρουση με την Ε.Ε. Ο αρμόδιος για τη μετανάστευση επίτροπος Δ. Αβραμόπουλος προειδοποίησε ότι μέσα σε δέκα μέρες παίζονται όλα και μπορούν να χαθούν όλα και μάλλον δεν υπάρχει ίχνος υπερβολής στη δραματική του παρέμβαση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των Γιατρών χωρίς Σύνορα, ο αριθμός των προσφύγων στη χώρα μας άγγιζε την Πέμπτη το βράδυ τουλάχιστον τις 12.000 – ένας αριθμός που αναμενόταν να αυξηθεί κατακόρυφα τα επόμενα 24ωρα.

Περίπου το 1/3 είναι παιδιά, ενώ η αναζήτηση καταλυμάτων και χώρων φιλοξενίας είναι δύσκολη.

Ο έκτακτος σχεδιασμός της κυβέρνησης προβλέπει άνοιγμα όλων των διαθέσιμων χώρων –από στρατόπεδα έως αθλητικές εγκαταστάσεις–, αλλά οι πρόσφυγες δεν ενδιαφέρονται να μείνουν εδώ, ψάχνουν τρόπο να βγουν στον βαλκανικό διάδρομο και τους εμποδίζει η ΠΓΔΜ, που έχει στην πράξη κλείσει τα σύνορά της. Προκειμένου να μετριαστεί ο συνωστισμός στην Ειδομένη αποφασίστηκε να ενεργοποιηθεί ξανά μια πρώτη «γραμμή αναμονής» στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Το υπουργείο Ναυτιλίας αποφάσισε να σταματήσουν τα έκτακτα ακτοπλοϊκά δρομολόγια που μεταφέρουν πρόσφυγες από τα νησιά στον Πειραιά και στην Καβάλα μέχρι να αποσυμφορηθεί η κατάσταση στα σύνορα. Τα πλοία θα χρησιμοποιηθούν ως προσωρινά καταλύματα για άγνωστο μέχρι στιγμής χρονικό διάστημα. Έτσι κι αλλιώς, όλα είναι άγνωστα σε σχέση με την επόμενη μέρα στο προσφυγικό.

Τα άλλα μέτωπα

Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ βρίσκεται σε εκκρεμότητα η πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος (θα έπρεπε να έχει κλείσει τον Νοέμβριο) και σε πλήρη εξέλιξη οι αντιμνημονιακές κινητοποιήσεις. Στο Μέγαρο Μαξίμου υπάρχει αισιοδοξία για ύφεση στο αγροτικό μέτωπο και τη στηρίζουν σε αποφάσεις για απελευθέρωση εθνικών οδών και σπάσιμο μπλόκων. Τις επόμενες μέρες θα φανεί αν υπάρχει κάποια παρασκηνιακή ή κυοφορούμενη συμφωνία, ενώ η απεργία των δικηγόρων, που συνεχίζεται, αρκεί για τη διάλυση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.

Η γενική αίσθηση είναι ότι όσο η εκκρεμότητα σε σχέση με το ασφαλιστικό παρατείνεται, τόσο μεγαλώνει ο λογαριασμός των μέτρων και η συλλογική κόπωση. Στο επιτελείο του πρωθυπουργού βιάζονται πλέον, γι’ αυτό και εισήχθη στην κυβερνητική αργκό η έννοια των «περιμετρικών αλλαγών», βασικά μείωση συντάξεων.

Η προσπάθεια είναι να επιστρέψουν οι επικεφαλής του κουαρτέτου, ώστε να επιταχυνθεί η διαπραγμάτευση, για να υπάρξει ένα τέλος πριν από την εξάντληση των διαθεσίμων του δημόσιου ταμείου (προς το τέλος της άνοιξης). Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το νέο τροποποιημένο σχέδιο Κατρούγκαλου έχει παρουσιαστεί στα τεχνικά κλιμάκια που βρίσκονται στην Αθήνα και υποστηρίζεται ότι το χάσμα μεταξύ της ελληνικής πλευράς και των πιστωτών γεφυρώνεται. Προκρίνονται περικοπές στις επικουρικές, οι οποίες μπορεί να φτάσουν –στις υψηλότερες– και το 25%.

Το νέο σχέδιο περιλαμβάνει επίσης μείωση του ανώτατου πλαφόν στις συντάξεις, το οποίο σήμερα βρίσκεται στα 2.700 ευρώ για την κύρια σύνταξη και στα 3.000 ευρώ για τις πολλαπλές συντάξεις. Οι περικοπές εδώ αναμένονται αρκετά βαθιές, χωρίς όμως ακόμη να προσδιορίζεται το τελικό μέγεθος της μείωσης.

«Έκπτωση» προωθείται και στο θέμα της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών, στην οποία έχουν αντιταχθεί οι δανειστές και κυρίως το ΔΝΤ. Το νέο σενάριο προβλέπει, κατά τις πληροφορίες, αύξηση των εισφορών κατά 0,5% αντί του αρχικού 1,5%, ενώ εξετάζεται κλιμακωτό μοντέλο –με αναλογία εισφορών και παροχών– και για την καταβολή της εθνικής σύνταξης.

Αυτό το σχέδιο φέρεται να έχει εξεταστεί και σε επίπεδο τηλεδιασκέψεων με τους εκπροσώπους των δανειστών και με αυτό θα πάει η ελληνική πλευρά στο EuroWorking Group της επόμενης Δευτέρας, προσδοκώντας να κλείσει και την οριστική ημερομηνία για την επιστροφή των επικεφαλής του κουαρτέτου στην Αθήνα.

Κυβερνητική πηγή δηλώνει ότι η επιστροφή αυτή «είναι πιθανή εντός της επόμενης εβδομάδας», ωστόσο τα χρονοδιαγράμματα γίνονται πια εξαιρετικά πιεστικά και η ολοκλήρωση της αξιολόγησης έως το τέλος Μαρτίου φαίνεται αυτή τη στιγμή εξαιρετικά δύσκολη.

Αδύνατες προβλέψεις

Το βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχουν βεβαιότητες. Άλλοι πιστεύουν ότι στο Μέγαρο Μαξίμου το εννοούν, θα καταθέσουν νομοσχέδιο με μειώσεις συντάξεων στη Βουλή και θα διασφαλίσουν τη συνοχή των βουλευτών της συμπολίτευσης διαβεβαιώνοντας ότι επίκειται απομείωση του χρέους, ώστε να έχουν ένα άλλοθι για το δύσκολο «ναι». Άλλοι εκτιμούν ότι στήνεται σκηνικό σύγκρουσης με τους εταίρους και για το λόγο αυτό η μείωση συντάξεων δεν έχει ειπωθεί από κανέναν κυβερνητικό παράγοντα παρά μόνο μέσω ανώνυμων διαρροών. Σύμφωνα με αυτή την ανάλυση, ο αντιευρωπαϊσμός που πυροδοτείται από την τροπή που έχει πάρει η ελληνική διάσταση της προσφυγικής κρίσης διευκολύνει την κυβέρνηση, εφόσον το αποφασίσει, να έρθει σε ρήξη με τους εταίρους – εάν δεν αρκεστούν στις μειώσεις συντάξεων και επιμένουν σε νέα μέτρα τώρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού.