Γρηγοράκος: Θνησιγενής η κυβερνητική πλειοψηφία

Η κυβέρνηση βούλιαξε στις λάσπες της Ειδομένης, η μεταρρυθμιστική εξαγγελία του Κ. Μητσοτάκη θα κριθεί στην πράξη, η Φ. Γεννηματά θέλει να είναι επικεφαλής ενός μικρού κόμματος φίλων και αρεστών… Ο ανεξάρτητος βουλευτής Λεωνίδας Γρηγοράκος διαγράφηκε από το ΠΑΣΟΚ επειδή μετά την εκλογή ηγεσίας στη ΝΔ ζήτησε αλλαγή στρατηγικής, προειδοποιώντας για τους κινδύνους που, διαφορετικά, θα αντιμετωπίσει το κόμμα του. Όσο περνά ο καιρός, η διαγραφή του φαίνεται όλο και πιο παράλογη. Παρ’ όλα αυτά, στη Χαριλάου Τρικούπη αποφεύγουν να αγγίξουν το θέμα, περιμένοντας ίσως ότι το λάθος θα ξεχαστεί – και δεν θα αθροιστεί σε άλλα, προηγούμενα και επόμενα.

Η προσφυγική κρίση είναι ένα μεγάλο σοκ για όλους μας. Μας παραπέμπει σε άλλες εποχές, τις οποίες, δυστυχώς, είχαμε λησμονήσει. Οι διαστάσεις που αυτή έχει προσλάβει ανατρέπουν τον εφησυχασμό και τις βεβαιότητες ενός ολόκληρου κόσμου που πίστευε στο τέλος της ιστορίας. Βλέποντας τις εικόνες των προσφύγων είναι εύλογο να αναλογίζεσαι ότι οι εκκρεμότητες του παρελθόντος εξακολουθούν να είναι παρούσες. Αδιαφορώντας γι’ αυτές, το μόνο που επιτυγχάνεις είναι να τις μετακυλίεις σε βάθος χρόνου, αλλά και να τις διογκώνεις. Οι αναπτυγμένες χώρες της Δύσης, ζώντας μέσα σε συνθήκες επίπλαστης ευμάρειας, δεν κατάλαβαν ότι οι αντιθέσεις που διαπερνούν τον σύγχρονο κόσμο είναι ισχυρές και έντονες. Όσο η αντίφαση μεταξύ Δύσης και Ανατολής δεν εξαλείφεται, τόσο θα ενισχύονται οι εστίες εντάσεων, συγκρούσεων και ανταγωνισμού. Εμείς, ως χώρα της Ε.Ε., οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης εξακολουθεί να είναι μετέωρο, γιατί δεν το συνδέσαμε ευθέως με την περαιτέρω εμβάθυνσή του. Η αδυναμία της Ευρώπης να συγκροτήσει μια σταθερή και συνεκτική πολιτική για τη διαχείριση των οξυμένων προβλημάτων που φέρνει στην επιφάνεια η κρίση στον χώρο της Μέσης Ανατολής πιστοποιεί τις θεσμικές αλλά και πολιτικές ανεπάρκειες της ίδιας της Ε.Ε.

Οι κυβερνητικοί τριγμοί αποδεικνύουν πόσο θνησιγενής είναι η υπάρχουσα κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Κατά τη γνώμη μου, η κυβερνητική κρίση που πυροδοτήθηκε από την άστοχη φράση του κ. Μουζάλα δείχνει ότι το ετερόκλητο σχήμα ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει ως μοναδική συνεκτική ουσία τη διατήρηση της εξουσίας. Η αντίδραση του κ. Καμμένου δεν υπαγορεύεται από την οποιαδήποτε εθνική του ευαισθησία αλλά από την προσπάθειά του να δείξει ότι από αυτόν εξαρτώνται η ανθεκτικότητα και η συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Το προσφυγικό είναι ένα πολύ μεγάλο πολιτικό ζήτημα, το οποίο υπερβαίνει κατά πολύ τις εμμονές του υπουργού Εθνικής Άμυνας και πολύ περισσότερο υπερβαίνει τις περιρρέουσες φαντασιώσεις διαφόρων εκπροσώπων της πολιτικής τάξης οι οποίοι, αντί να νοιάζονται για τα μεγάλα προβλήματα της χώρας και της οικονομίας, επιδίδονται σε ασκήσεις μιας υποτιθέμενης εθνικής υπερηφάνειας.

Η σύνδεση της προσφυγικής κρίσης με την αξιολόγηση, την οποία, όπως φαίνεται, επιχειρεί η κυβέρνηση Τσίπρα, δεν είναι μόνο άστοχη, είναι επικίνδυνη και επιζήμια. Μάλιστα, ενέχει τον κίνδυνο να βρεθούμε μπροστά σε πρωτοφανή αδιέξοδα. Δεν θέλω να πιστέψω ότι ο πρωθυπουργός επιδίωξε να ανταλλάξει το προσφυγικό με την εξασφάλιση μιας θετικής γνωμάτευσης των δανειστών για την πορεία υλοποίησης των δεσμεύσεων που έχουμε αναλάβει. Κάτι τέτοιο θα υπέκρυπτε έναν ακραίο και επικίνδυνο κυνισμό. Ως χώρα, οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε όλα εκείνα τα οξυμένα προβλήματα της οικονομικής, παραγωγικής και θεσμικής μας υστέρησης χωρίς να επιδιώκουμε τη μετακύλισή τους σε βάθος χρόνου. Ταυτόχρονα, οφείλουμε να δείξουμε τη στοιχειώδη διαχειριστική και πολιτική επάρκεια ως προς την προσφυγική κρίση. Δυστυχώς, η παντελής απουσία της κυβέρνησης τη διογκώνει, καθιστώντας τη χώρα ευάλωτη στο κύμα των προσφύγων και μεταναστών.

Δεν υιοθετώ την εκτίμηση αυτή. Αντίθετα, πιστεύω ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ βούλιαξε στη λάσπη της Ειδομένης και στα αδιέξοδα των ανερμάτιστων χειρισμών της. Μια κυβέρνηση που αποδεικνύεται ανήμπορη να διαχειριστεί την προσφυγική κρίση όχι μόνο δεν κερδίζει πολιτικό χρόνο αλλά χάνει και αυτόν που είχε. Και, το κυριότερο απ’ όλα, εξαντλεί τα όποια αποθέματα κυριαρχίας διέθετε εξαιτίας των προεκλογικών της διακηρύξεων. Οι πολίτες σήμερα κρίνουν και αξιολογούν αρνητικά την κυβέρνηση γιατί η ανικανότητα και η ανεπάρκειά της είναι παροιμιώδεις. Τα έχει κάνει θάλασσα, και στην οικονομία και στο προσφυγικό.

Ο ανασχηματισμός δεν είναι πανάκεια. Η πολιτική κυριαρχία του Αλ. Τσίπρα έχει κλονιστεί ανεπανόρθωτα. Τώρα πλέον φαίνεται καθαρά ότι ο πρωθυπουργός και δεν θέλει και δεν μπορεί να υπηρετήσει μια άλλη πολιτική. Δεν μπορεί να αφομοιώσει μια πολιτική που να βρίσκεται σε αντιδιαστολή με τις ιδεοληψίες, τις εμμονές και τις αγκυλώσεις της προγενέστερης περιόδου. Όποιον ανασχηματισμό και αν επιχειρήσει εντός και εκτός τειχών του ΣΥΡΙΖΑ, θα οδηγηθεί στην ανακύκλωση των σημερινών του αδιεξόδων. Όταν ο πρώτος στην τάξη μιας κυβέρνησης πολιτεύεται εκτός οικονομικής και πολιτικής πραγματικότητας, είναι φυσικό να επαναλαμβάνει τον παλαιό κακό εαυτό του. Η διέξοδος δεν είναι ο ανασχηματισμός. Αντίθετα, είναι η ανατροπή μιας ανερμάτιστης συγκυβέρνησης που υπολείπεται των αναγκών και απαιτήσεων της χώρας.

Η κυβερνητική συνεργασία του ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ληξιαρχική πράξη θανάτου του. Το ΠΑΣΟΚ ή θα υπερασπιστεί την πολιτική και ιδεολογική του αυτοτέλεια και αυτονομία ή θα αφομοιωθεί πλήρως από τον κ. Τσίπρα. Φαίνεται πλέον καθαρά ότι μέλημα της κ. Γεννηματά είναι να γίνει συμπληρωματική συνιστώσα μιας ανερμάτιστης και ψευδεπίγραφης Αριστεράς. Γι’ αυτό άλλωστε αντιστρατεύεται όποιους αντιστέκονται στα σχέδιά της αυτά.

Οι Ευρωσοσιαλιστές είναι εύλογο να ενδιαφέρονται για τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας. Η κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο όπου το ΠΑΣΟΚ άλλοτε ήταν ηγεμονική δύναμη είναι φυσικό να τους προβληματίζει. Άλλωστε η κοινωνική βάση του είναι αυτή που τους απασχολεί. Η αναντιστοιχία τους με τις πολιτικές που διακηρύσσει και ακολουθεί ο κ. Τσίπρας είναι εμφανής και δεδομένη. Και, το κυριότερο απ’ όλα, δείχνει τη μεγάλη απόσταση που έχει να διανύσει ο πρωθυπουργός για να μετεξελιχθεί σε μια σοβαρή και μετριοπαθή παρουσία στον ευρύτερο σοσιαλιστικό χώρο. Μη σας διαφεύγει το γεγονός ότι κυρίαρχη θέση στην κουλτούρα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών έχει η σύναψη σχέσεων ακόμη και με εκείνες τις πολιτικές δυνάμεις που ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους.

Την εκλογή του Κ. Μητσοτάκη την αντιμετώπισα ως θετική εξέλιξη και αυτό γιατί στον χώρο της ευρύτερης κεντροδεξιάς θέλω να κυριαρχούν οι μεταρρυθμιστικές δυνάμεις. Το ίδιο άλλωστε επιθυμώ και ως προς την Αριστερά. Και αυτό γιατί το μεγάλο δίλημμα που αντιμετωπίζουμε ως χώρα και ως πολιτικό σύστημα είναι «λαϊκισμός ή εκσυγχρονισμός;». Ως εκ τούτου, με ενδιαφέρει η σύγκλιση και η συμπόρευσή τους, υπερβαίνοντας τις παλαιές κομματικές διαιρέσεις. Έτσι μόνο θα μπορέσουμε να αμφισβητήσουμε εμπράκτως τον αριστερό και δεξιό λαϊκισμό. Εξάλλου, η έξοδος από την κρίση προϋποθέτει να έχουμε ανοιχτό μέτωπο και με τους δύο. Ως προς τη μεταρρυθμιστική επαγγελία του κ. Μητσοτάκη, ένα είναι βέβαιο: θα κριθεί και θα δοκιμαστεί στην πράξη. Εκεί θα φανεί η ικανότητά του να υπηρετήσει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα τις διακηρύξεις του. Εκεί θα φανεί αν είναι συνεπής στο ραντεβού με το κέντρο.

Δεν γνωρίζω ποιες είναι οι ενδόμυχες σκέψεις της κ. Γεννηματά. Πάντως, για ένα είμαι βέβαιος: θέλει να είναι επικεφαλής ενός μικρού κόμματος που θα το συναποτελούν φίλοι της και αρεστοί.

Ο αποκαλούμενος τρίτος πόλος ή θα συνιστά μια νέα σύνθεση ευρύτερων δυνάμεων που θα υπερβαίνει κατά πολύ τους σημερινούς κομματικούς μηχανισμούς του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού ή δεν θα υπάρξει ποτέ. Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι να συμπράξουν οι αξιωματούχοι του ενός και του άλλου κόμματος, επιδιώκοντας την πολιτική τους επιβίωση, αλλά η συμπαράταξη όλων εκείνων που αποστρέφονται εμπράκτως τον εθνολαϊκισμό αριστερής και δεξιάς απόχρωσης. Η θεμελίωση μιας εναλλακτικής πρότασης δεν θα επιτευχθεί με συμφωνίες κομματικών ηγεσιών, ούτε με συγκερασμούς αντιτιθέμενων πολιτικών θέσεων. Πρωτίστως, χρειάζεται να βγουν στο προσκήνιο νέες δυνάμεις που θα μπορούν να εκφράσουν νέες πολιτικές και νέες ιδέες. Πεποίθησή μου είναι ότι ο τρίτος πόλος μπορεί να προκύψει μόνο αν αναδείξει έναν νέο ηγέτη που θα διασφαλίζει τα παραπάνω χαρακτηριστικά.