Όλοι καθυστερούν ενώ θα έπρεπε να βιάζονται - Free Sunday
Όλοι καθυστερούν ενώ θα έπρεπε να βιάζονται

Όλοι καθυστερούν ενώ θα έπρεπε να βιάζονται

Η ελληνική κυβέρνηση, οι Ευρωπαίοι εταίροι και το ΔΝΤ συμπεριφέρονται λες και υπάρχουν μεγάλα χρονικά περιθώρια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και το πέρασμά της από την ύφεση σε περίοδο δυναμικής ανάπτυξης.


Πρώτα η εξουσία

Το Μαξίμου διαχειρίζεται τα οικονομικά ζητήματα με βάση το αξίωμα «πρώτα η εξουσία». Με ευθύνη του πρωθυπουργού και των συνεργατών του το τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο σταμάτησε να είναι εμπροσθοβαρές και όλα εξελίσσονται στο ρελαντί. Κατά την άποψή μου, δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος επανάληψης της κρίσης του 2015, γιατί πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιμάχεται την Ευρωζώνη στο όνομα ενός ριζοσπαστικού οικονομικού και πολιτικού πειράματος και οι Ευρωπαίοι εταίροι έχουν, σε γενικές γραμμές, καλή πολιτική διάθεση έναντι της κυβέρνησης Τσίπρα.

Από τη στιγμή όμως που δεν αντιμετωπίζονται τα προβλήματα της οικονομίας, μεγαλώνει ο λογαριασμός της διαχείρισης της κρίσης και αυξάνονται οι πιθανότητες να αποκτήσουν και τα νέα «πακέτα» οικονομικών μέτρων χαρακτηριστικά θυσιών χωρίς ελπίδα.

Η πρώτη αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος-μνημονίου επρόκειτο να κλείσει, σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τον Νοέμβριο του 2015. Είμαστε ήδη στον Μάιο του 2016 και η προειδοποίηση του υπουργού Οικονομικών κ. Τσακαλώτου ότι «καήκαμε αν φτάσουμε στον Μάιο χωρίς συμφωνία» δεν φαίνεται να εντυπωσιάζει το Μαξίμου.
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν τον κ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ σε μεγάλη πτώση, η κυβέρνηση παίζει το γνώριμο παιχνίδι των καθυστερήσεων σε ό,τι αφορά την ανακοίνωση και την εφαρμογή των αναγκαίων οικονομικών μέτρων. Κερδίζει μερικούς μήνες για να ελέγξει καλύτερα τους μηχανισμούς της εξουσίας και να ενισχύσει την ενότητα των βουλευτών και των στελεχών της στη βάση της νομής της εξουσίας, σε βάρος της ποιότητας της οικονομικής διαχείρισης. Όσο καθυστερεί η εφαρμογή των μέτρων, τόσο μεγαλώνει ο λογαριασμός και εκδηλώνονται παρενέργειες, από την αναβολή στην πραγματοποίηση των όποιων επενδύσεων μέχρι τη συνέχιση της απόσυρσης των καταθέσεων από τις τράπεζες.

Κατά την άποψή μου, η κυβέρνηση Τσίπρα θα έπρεπε να βιάζεται να κλείσει την αξιολόγηση και θα έπρεπε να δίνει το καλό παράδειγμα στους Ευρωπαίους εταίρους και στο ΔΝΤ, οι οποίοι καθυστερούν, για διαφορετικούς λόγους.

Το δημοψήφισμα του Brexit

Οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν δείχνουν να βιάζονται για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου. Εδώ και μερικούς μήνες Γερμανοί ευρωβουλευτές που είναι σε θέση να γνωρίζουν τον οικονομικό σχεδιασμό της κυβέρνησης Μέρκελ μου εξηγούν ότι θα υπάρξει συμφωνία, η οποία θα επισημοποιηθεί στα τέλη Ιουνίου - αρχές Ιουλίου, όταν η ελληνική πλευρά θα έχει μείνει από ρευστό και η Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας θα πρέπει να εγκρίνει τους χειρισμούς για τη συμφωνία λίγο πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές των βουλευτών.

Σε αυτή τη φάση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει την ελληνική κυβέρνηση, για να αποτραπεί η επανάληψη της κρίσης του 2015. Οι Ευρωσοσιαλιστές και οι κυβερνήσεις που ελέγχονται ή επηρεάζονται από αυτούς διευκολύνουν πολιτικά τον κ. Τσίπρα, με το σκεπτικό ότι είναι καλύτερα να του προσφέρουν μια κεντροαριστερή διέξοδο παρά να τον εγκαταλείψουν στο περιθώριο της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Μέχρι και οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες, οι οποίοι κρίνουν αυστηρά την ελληνική κυβέρνηση, δείχνουν κατανόηση στις ανάγκες της, αναγνωρίζοντας ότι τους διευκόλυνε στον έλεγχο των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών προσυπογράφοντας το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου και την εντυπωσιακή αναβάθμιση της ευρωτουρκικής συνεργασίας.

Κανείς λοιπόν δεν θέλει την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης Τσίπρα μετά τη στροφή των 180 μοιρών που πραγματοποίησε το περασμένο καλοκαίρι, αλλά και κανείς δεν βιάζεται να της λύσει τα οικονομικά προβλήματα, τα οποία η ίδια αποφεύγει να αντιμετωπίσει άμεσα και αποτελεσματικά.

Το παιχνίδι τακτικής των Ευρωπαίων εταίρων γίνεται πιο σύνθετο εξαιτίας του δημοψηφίσματος που θα πραγματοποιηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 23 Ιουνίου, προκειμένου να αποφασιστεί εάν η χώρα θα μείνει στην Ε.Ε. ή θα πραγματοποιηθεί το Brexit. Οι ισχυρές κυβερνήσεις της Ευρωζώνης περιμένουν την απόφαση του βρετανικού λαού για να ενεργοποιήσουν τα σενάρια που έχουν επεξεργαστεί. Σε περίπτωση που οι Βρετανοί ψηφίσουν υπέρ της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε., οι Βρυξέλλες θα επιστρέψουν σε μια διαχειριστική ρουτίνα που συμπεριλαμβάνει τη στήριξη, με τους γνωστούς όρους, της ελληνικής οικονομίας. Σε περίπτωση όμως που επικρατήσουν οι υποστηρικτές του Brexit, οι ισχυροί της Ευρωζώνης θα επιχειρήσουν τη δυναμική επανεκκίνηση της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και δεν είναι βέβαιο ότι θα συμπεριλάβουν στα σχέδιά τους την Ελλάδα, την οποία μπορεί να θεωρήσουν «βαρίδι» εξαιτίας των ειδικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Επομένως οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν έχουν λόγο να βιάζονται σε ό,τι αφορά το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, εφόσον τους ενδιαφέρει περισσότερο η μεγάλη ευρωπαϊκή εικόνα.

Οι απαιτήσεις του ΔΝΤ

Ούτε το ΔΝΤ βιάζεται, γιατί κι αυτό χρειάζεται χρόνο για να αποφασίσει αν τελικά θα συμμετάσχει στη διαχείριση του ελληνικού προγράμματος και με ποιον ακριβώς τρόπο.
Το ΔΝΤ ασκεί πίεση προς την ελληνική κυβέρνηση για να μειωθεί δραστικά η επιδότηση του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος από τον κρατικό προϋπολογισμό, η οποία με βάση τους δικούς του υπολογισμούς φτάνει το 10% του ΑΕΠ. Οι ειδικοί του ΔΝΤ θεωρούν ότι αν δεν μειωθεί το διαρθρωτικό ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό έλλειμμα, δεν θα υπάρξει δυνατότητα επίτευξης πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων ικανών να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική διαχείριση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου.

Η επικεφαλής του ΔΝΤ κ. Λαγκάρντ και οι συνεργάτες της προσπαθούν επίσης να πείσουν τους Ευρωπαίους εταίρους να προχωρήσουν σε μια γενναιόδωρη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ώστε να μη χρειάζεται τόσο υψηλά πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα για την εξυπηρέτησή του.

Η ελληνική κυβέρνηση αντιτίθεται στις προτάσεις του ΔΝΤ, θεωρώντας ότι ενδεχόμενη εφαρμογή τους θα είχε τεράστιο πολιτικό κόστος και θα μπορούσε να την αποσταθεροποιήσει. Οι Ευρωπαίοι εταίροι δέχονται επί της αρχής την αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου, δεν θέλουν όμως να υιοθετήσουν προτάσεις που θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τους κρατικούς προϋπολογισμούς και τους φορολογούμενους πολίτες των χωρών τους, δημιουργώντας πολιτικούς κινδύνους για τις κυβερνήσεις που θα κινηθούν σε αυτή την κατεύθυνση.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν βιάζεται, γιατί δίνει προτεραιότητα στον έλεγχο της εξουσίας και στη διαχείριση του πολιτικού κόστους. Οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν βιάζονται, γιατί δεν θεωρούν πλέον την Ελλάδα συστημικό κίνδυνο και περιμένουν να δουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου για το Brexit για να ξεδιπλώσουν τη στρατηγική τους. Το ΔΝΤ δεν βιάζεται, γιατί δεν παίρνει τις απαντήσεις που θέλει από την Ελλάδα και τους Ευρωπαίους εταίρους προκειμένου να αποφασίσει εάν και πώς θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.
Οι πρωταγωνιστές της διαχείρισης της ελληνικής κρίσης δεν βιάζονται, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους. Το πρόβλημα είναι ότι έχουν εξαντληθεί τα χρονικά περιθώρια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και τη δυνατότητα οργάνωσης της εξόδου της από την ύφεση. Αποδεικνύεται στην πράξη ότι ο σχεδιασμός των πρωταγωνιστών της διαχείρισης της ελληνικής κρίσης δεν έχει καμία σχέση με τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας.