Ο διαγωνισμός έφερε μεγάλες ανατροπές - Free Sunday
Ο διαγωνισμός έφερε μεγάλες ανατροπές

Ο διαγωνισμός έφερε μεγάλες ανατροπές

Ο διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες είχε τρεις μεγάλες εκπλήξεις: το ύψος των εσόδων του Δημοσίου, τον αποκλεισμό παραγόντων του επιχειρηματικού χώρου που δεν ήταν αντίθετοι με την κυβέρνηση Τσίπρα και τη σύνθεση της τετράδας των καναλαρχών, η οποία όμως μπορεί και να μην είναι η τελική.

Το τίμημα

Ο αρχικός σχεδιασμός της κυβέρνησης ήταν για έσοδα του Δημοσίου ύψους 300 εκατ. ευρώ. Στη συνέχεια ο στόχος αναθεωρήθηκε προς τα κάτω και το Μαξίμου διέρρεε την επιδίωξη για έσοδα της τάξης των 100 εκατ. ευρώ, χωρίς μάλιστα να είναι σίγουρο ότι θα φτάσει τον στόχο.

Τελικά τα έσοδα είναι της τάξης των 250 εκατ. ευρώ, ένα εντυπωσιακό ποσό για τις σημερινές συνθήκες, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα καταβληθούν πλήρως στη διάρκεια των επόμενων τριών ετών από τα τέσσερα επιχειρηματικά σχήματα που εξασφάλισαν τηλεοπτική άδεια.

Τα καλά νέα για το δημόσιο ταμείο δεν είναι απαραίτητα καλά νέα για τον κλάδο και ειδικά τους εργαζόμενους σε αυτόν. Η διαφαινόμενη εξαφάνιση από τον τηλεοπτικό χάρτη συγκεκριμένων καναλιών θα περιορίσει τον αριθμό των απασχολούμενων σε έναν κλάδο που αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα. Όσοι μείνουν άνεργοι θα διεκδικήσουν μια θέση στα νέα κανάλια που θα δημιουργηθούν, είναι φανερό όμως ότι δεν έχουν διαπραγματευτική ισχύ και πως στην περίπτωση που θα προσληφθούν θα δουν τις αποδοχές τους να μειώνονται.

Το υψηλό τίμημα που θα καταβάλουν οι καναλάρχες στη διάρκεια της επόμενης τριετίας αναμένεται να οδηγήσει στην επιβολή πολύ αυστηρών όρων απασχόλησης και στη συμπίεση των μισθών, για να εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα των καναλιών τα πρώτα εξαιρετικά δύσκολα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων θα πρέπει να καταβάλουν το τίμημα για την άδεια χωρίς να μπορούν να περιμένουν άμεση και δυναμική ανάκαμψη της διαφημιστικής αγοράς.

Οι μεγάλοι απόντες

Σε περίπτωση που εφαρμοστούν οι κανόνες που διαμόρφωσε η κυβέρνηση και σταματήσει η εκπομπή του σήματος για τα κανάλια που δεν πήραν την πολυπόθητη άδεια, θα υπάρξουν μεγάλες απουσίες στον χώρο των ΜΜΕ.

Πρώτον, θα κλείσει το Star του Ομίλου Βαρδινογιάννη, ενώ το κυπριακό σχήμα, το οποίο ελέγχεται από τον ίδιο όμιλο, δεν μπόρεσε να πάρει τηλεοπτική άδεια. Ο Όμιλος Βαρδινογιάννη διαχειρίστηκε την υπόθεση με συντηρητική οικονομική λογική και έφτασε να είναι ο τρίτος επιλαχών, με προσφορά 18 εκατ. ευρώ, ενώ η προσφορά του δεύτερου επιλαχόντος –του Ομίλου Κοντομηνά– ξεπερνά τα 60 εκατ. ευρώ. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι το Star ακολουθούσε μια φιλοκυβερνητική γραμμή και πρέπει να δούμε τώρα πώς θα αντιδράσει ο όμιλος ενόψει της τηλεοπτικής περιθωριοποίησής του.

Εκτός παιχνιδιού θα βρεθεί και ο Όμιλος Μπόμπολα, εφόσον δεν μπόρεσε να συνεννοηθεί με τον κ. Ψυχάρη και τον Όμιλο Βαρδινογιάννη για τη στήριξη του Mega και τη διεκδίκηση τηλεοπτικής άδειας. Το Mega ήταν έντονα αντικυβερνητικό σε ό,τι αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί τη γραμμή του προσδιόριζαν τα στελέχη που ήταν υπό την επιρροή του εκδότη του «Βήματος» κ. Σταύρου Ψυχάρη. Ο κ. Μπόμπολας, πάντως, αν κρίνουμε από τη γραμμή που ακολουθεί η εφημερίδα «Το Έθνος», δεν δημιουργεί πολιτικό πρόβλημα στην κυβέρνηση Τσίπρα, ίσως γιατί ενδιαφέρεται για τη συνέχιση της καλής μεταχείρισης σε ό,τι αφορά τα εργολαβικά συμφέροντα της οικογένειας Μπόμπολα.

Σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, εκτός τηλεοπτικού παιχνιδιού μπορεί να μείνει και ο Όμιλος Κοντομηνά, ο οποίος δεν δημιουργούσε πρόβλημα στην κυβέρνηση και τις κρίσιμες ώρες έδινε τη μάχη υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ με σημαία του τις εκπομπές του κ. Λαζόπουλου. Από τη στιγμή, λοιπόν, που ο διαγωνισμός δεν οδήγησε στην εξουδετέρωση του ΣΚΑΪ του κ. Αλαφούζου και έφερε τόσο σημαντικές απώλειες στη φιλοκυβερνητική, με την ευρεία έννοια του όρου, πλευρά, μπορούμε να πούμε ότι δεν εξυπηρέτησε τον επικοινωνιακό και πολιτικό σχεδιασμό του Μαξίμου.

Η ανατροπή του σχεδιασμού –εάν δεχτούμε βέβαια ότι υπήρξε– οφείλεται κυρίως στον έξυπνο χειρισμό της πλευράς Αλαφούζου, η οποία ανέβασε το χτύπημα νωρίς και εξασφάλισε την πρώτη τηλεοπτική άδεια, και στους δισταγμούς της πλευράς του Ομίλου Βαρδινογιάννη, ο οποίος έκανε προσφορά στη βάση των δύσκολων οικονομικών του κλάδου και όχι με ευρύτερα κριτήρια επιρροής στα ΜΜΕ και στον δημόσιο βίο.

Τρεις συν ένας «τυχεροί»

Άδειες εξασφάλισαν ο κ. Αλαφούζος, ο κ. Μαρινάκης, ο κ. Κυριακού και ο κ. Καλογρίτσας. Κοινό χαρακτηριστικό των τριών πρώτων είναι ότι βγάζουν τα χρήματά τους στην παγκόσμια ναυτιλιακή αγορά, όπου έχουν ισχυρή παρουσία. Ουσιαστικά βγάζουν κέρδη σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά και χάνουν ένα μέρος από αυτά επενδύοντας στα ελληνικά ΜΜΕ ή στον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό. Επομένως δεν έχουν το προφίλ του διαπλεκόμενου εργολάβου ή προμηθευτή ο οποίος ενδιαφέρεται να ανταλλάξει την επιρροή που ασκεί στα ΜΜΕ με κερδοφόρες συμβάσεις με το Δημόσιο.

Ο τέταρτος, ο κ. Καλογρίτσας, έχει το προφίλ του εργολήπτη δημοσίων έργων –για την ακρίβεια, ο πατέρας του έχει αναπτυχθεί σε αυτό τον κλάδο– ο οποίος μπορεί να θέλει να ανταλλάξει την επιρροή που ασκεί στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης με πρόσθετα έργα ή επιπλέον διευκολύνσεις σε βάρος του δημόσιου ταμείου και των φορολογούμενων πολιτών.

Ο κ. Καλογρίτσας και η άδεια που φαίνεται να εξασφάλισε αποτελούν το πολιτικό κέρδος για την κυβέρνηση, αλλά και την πολιτική αδυναμία της.

Είναι φανερό ότι ο κ. Καλογρίτσας δεν έχει την επιφάνεια που απαιτείται για να καταβάλει ένα ποσό της τάξης των 52 εκατ. ευρώ για την άδεια και να επενδύσει ακόμη περισσότερα χρήματα για την ανάπτυξη του καναλιού του. Ευνοείται με προκλητικό τρόπο από την κυβέρνηση Τσίπρα και διάφορες ΔΕΚΟ σε ό,τι αφορά την ανάθεση έργων και την αναθεώρηση σε όφελός του των συμβάσεων που έχει υπογράψει ο Όμιλος Καλογρίτσα, αλλά τα χρήματα δεν φτάνουν για μια επένδυση τόσο μεγάλης κλίμακας, η οποία θα είναι εντυπωσιακά ζημιογόνα τα πρώτα χρόνια. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι ποιος βρίσκεται πίσω από τον κ. Καλογρίτσα και καλύπτει το κενό χρηματοδότησης, και είναι βέβαιο ότι θα τεθεί από τους ενδιαφερόμενους και ειδικά τους πρώτους επιλαχόντες του διαγωνισμού.

Ο κ. Καλογρίτσας είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί την κυβερνητική γραμμή, γιατί διαφορετικά θα χάσει τα δημόσια έργα, που είναι η βασική πηγή χρηματοδότησής του, από την άλλη όμως είναι ένας εύκολος στόχος, γιατί τεκμηριώνει την κυβερνητική «νέα διαπλοκή» στον χώρο των ΜΜΕ. Θα δεχτεί μεγάλη πίεση, για διάφορους λόγους, στο άμεσο μέλλον και θα δοκιμαστούν οι οικονομικές και πολιτικές αντοχές του.

Οι πολιτικές προεκτάσεις

Η κυβέρνηση περνάει σε πρώτη φάση την εικόνα μιας εξουσίας που είναι σε θέση να μοιράσει ξανά την τράπουλα και να επιβάλει τους κανόνες της. Από την άλλη, δεν κατάφερε να δεσμεύσει την τηλεοπτική αγορά με βάση τις πολιτικές επιδιώξεις της, ενώ η έμφαση που δίνει στη διαπραγμάτευση με τους κορυφαίους των ΜΜΕ και του χρήματος μπορεί να μεγαλώσει την απόσταση που τη χωρίζει από τους περισσότερους πολίτες, οι οποίοι έχουν περιέλθει, και με δική της ευθύνη, σε μια εξαιρετικά δύσκολη οικονομική και κοινωνική κατάσταση.