Η κυβερνητική ασυνέπεια μεγαλώνει τον λογαριασμό της κρίσης - Free Sunday
Η κυβερνητική ασυνέπεια μεγαλώνει τον λογαριασμό της κρίσης

Η κυβερνητική ασυνέπεια μεγαλώνει τον λογαριασμό της κρίσης

Η κυβέρνηση Τσίπρα καταφεύγει σε πολιτικούς ελιγμούς, σε μια προσπάθεια να διαχειριστεί το κόστος της πολιτικής που εφαρμόζει, το οποίο καταγράφεται με ολοένα πιο εντυπωσιακό τρόπο στη δημοσκοπική καθίζηση του ΣΥΡΙΖΑ. 

Το πρόβλημα είναι ότι οι ελιγμοί στους οποίους καταφεύγει η κυβέρνηση προκαλούν στις περισσότερες περιπτώσεις την αρνητική αντίδραση των Ευρωπαίων εταίρων και των πιστωτών, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει το κόστος διαχείρισης της κρίσης για την ελληνική οικονομία και τους περισσότερους πολίτες.

Ντράγκι υπέρ Στουρνάρα

Την περασμένη Δευτέρα ο διοικητής της ΕΚΤ κ. Ντράγκι μίλησε στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και απάντησε στις ερωτήσεις των ευρωβουλευτών. Αξιοποίησα την ευκαιρία για να τον ρωτήσω πώς αντιδρά στις εντάσεις που παρατηρούνται στις σχέσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Στουρνάρα. Ο κ. Ντράγκι υπογράμμισε ότι η ΕΚΤ τάσσεται πάντα υπέρ της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζιτών.

Σε απλά ελληνικά, ζήτησε από την κυβέρνηση να σταματήσει να ασκεί πολιτική, δικαστική πίεση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον κ. Στουρνάρα και από τον τελευταίο να συνεχίσει την προσπάθεια στη βάση της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας από κυβερνητικές επιρροές.

Ο κ. Ντράγκι είναι προβληματισμένος με τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πάρει κάποια πρωτοβουλία που θα τη φέρει σε δύσκολη θέση, τον υποχρεώνει όμως να αξιολογήσει με αυστηρότερα κριτήρια την κυβερνητική πολιτική. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ έχει καταφέρει να «γκρεμίσει» το κόστος δανεισμού του Δημοσίου των χωρών της Ευρωζώνης και να προκαλέσει μεγάλη μείωση και στο κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων. Η ελληνική οικονομία θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση εάν η κυβέρνηση Τσίπρα αξιοποιούσε περισσότερο τις τεράστιες ευκαιρίες που προσφέρει η πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και είχε μια καλύτερη σχέση συνεργασίας με τη διοίκησή της. 

Αντί γι’ αυτό, η κυβερνητική ηγεσία προσπάθησε να αποδώσει στην πρωτοβουλία του κ. Ντράγκι την επιβολή των capital controls που προκάλεσε η αποτυχία του πειράματος Τσίπρα-Βαρουφάκη και το τελευταίο διάστημα προσπαθεί, για αδιευκρίνιστους λόγους, να δημιουργήσει προβλήματα στον κ. Στουρνάρα, προκαλώντας έτσι την αντίδραση του κ. Ντράγκι.

Οι κανόνες του ΔΝΤ

Οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ επανέλαβαν την εκτίμησή τους ότι, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Ζήτησαν από τους Ευρωπαίους εταίρους να προχωρήσουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην αναδιάρθρωση-«κούρεμα» του χρέους και κάλεσαν την ελληνική κυβέρνηση να καλύψει σοβαρά κενά στην πολιτική της, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τη μείωση του κόστους του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος για τον κρατικό προϋπολογισμό.

Οι ειδικοί του ΔΝΤ εκτιμούν ότι η ετήσια επιδότηση του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού από τον κρατικό προϋπολογισμό μπορεί να φτάνει το 10% του ΑΕΠ, γεγονός που καθιστά πρακτικά αδύνατη τη δημοσιονομική εξυγίανση, την εξυπηρέτηση του χρέους και την ανάπτυξη σε μακροπρόθεσμη βάση της ελληνικής οικονομίας. 

Υπογραμμίζουν επίσης ότι στην Ελλάδα ένας στους δύο πολίτες δεν πληρώνει φόρο εισοδήματος, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται ακόμη περισσότερο η χρηματοδότηση της κοινωνικής πολιτικής.

Από τις θέσεις που διατυπώνει το ΔΝΤ η κυβέρνηση κρατάει τα περί αναδιάρθρωσης-«κουρέματος» του χρέους και απορρίπτει τα υπόλοιπα, τα οποία όμως είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και για τη ρύθμιση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου. 

Ειδικά στο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό η κυβέρνηση έχει αρχίσει έναν νέο γύρο μείωσης των συντάξεων, χωρίς όμως να παίρνει υπόψη της κριτήρια όπως ο χρόνος της κοινωνικής ασφάλισης και η ενδεχόμενη επιδότηση του ασφαλισμένου από τον κρατικό προϋπολογισμό ή το κοινωνικό σύνολο, τα οποία θα έκαναν πιο δίκαιη και πιο δημιουργική μια αναγκαστικά δυσάρεστη πολιτική.

Αναβολή για το χρέος

Εάν κρίνουμε από τις προϋποθέσεις που επανέλαβαν οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ και τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας κ. Σόιμπλε, η αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου θα πρέπει να περιμένει. Αυτό άλλωστε προβλέπεται στη σχετική ανακοίνωση του Eurogroup του περασμένου Μαΐου, όπου περιγράφονται προπαρασκευαστικές ενέργειες ενόψει του κύριου όγκου της αναδιάρθρωσης του χρέους, που θα πραγματοποιηθεί μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018.

Η προσπάθεια του κ. Τσίπρα να εξασφαλίσει μια γρήγορη λύση στο πρόβλημα του χρέους δεν έχει σχέση με τα κείμενα που έχει υπογράψει η κυβέρνησή του, ενώ οι επικοινωνιακοί και πολιτικοί ελιγμοί των ανώτατων κυβερνητικών στελεχών σε βάρος της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της οικονομικής πολιτικής καθυστερούν ακόμη περισσότερο την αναδιάρθρωση του χρέους. Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας κ. Σόιμπλε επισήμανε από την πλευρά του –για προφανείς πολιτικούς και εκλογικούς λόγους– πως δεν περιμένει να εκδηλωθεί κάποια πρωτοβουλία σε αυτή την κατεύθυνση πριν από τις βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία, τον Σεπτέμβριο του 2017.

Το ζήτημα του πλεονάσματος

Η κυβέρνηση προσπαθεί να κινηθεί με βάση την πρόταση Μητσοτάκη για μείωση του στόχου για το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα από το 3,5% του ΑΕΠ στο 2% του ΑΕΠ, μετά το 2018. Γι’ αυτό προσπαθεί να εμφανίσει το μεσοπρόθεσμο οικονομικό πρόγραμμα στη βάση δύο σεναρίων για το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα.

Η διαφορά είναι ότι ο κ. Μητσοτάκης θέλει να διαπραγματευτεί τη μείωση του πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος με τους Ευρωπαίους εταίρους και τους πιστωτές στη βάση της αλλαγής της δημοσιονομικής πολιτικής στην κατεύθυνση των ταχύτερων ιδιωτικοποιήσεων και της άμεσης εφαρμογής των διαρθρωτικών αλλαγών, ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί να κερδίσει πολιτικό χρόνο και καθυστερεί την εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Είναι φανερό ότι με τη μέθοδο που ακολουθεί γίνεται πρακτικά αδύνατη η ικανοποίηση του αιτήματός της από τους Ευρωπαίους εταίρους. Οι τελευταίοι καλούνται να επιβραβεύσουν με τις αποφάσεις τους την ασυνέπεια της κυβέρνησης Τσίπρα και να αναλάβουν το πολιτικό κόστος.

Ανύπαρκτο το μέτωπο

Υποτίθεται ότι ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας θα κινητοποιούσε τη «συμμαχία» των μεσογειακών χωρών για να διευκολυνθεί στην εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής. Το πολυσυζητημένο μεσογειακό μέτωπο, το οποίο τόσο προβλήθηκε κατά τη διάρκεια της συνόδου των Αθηνών, αποδεικνύεται ανύπαρκτο. 

Στη Γαλλία ο σοσιαλιστής Πρόεδρος κ. Ολάντ βρίσκεται σε κατάσταση πολιτικής αδυναμίας ενόψει των προεδρικών εκλογών του Απριλίου του 2017 και το τελευταίο πράγμα που θα επιθυμούσε θα ήταν να τον ταυτίσουν με την αποτυχημένη πολιτική του κ. Τσίπρα. 

Ο κεντροαριστερός πρωθυπουργό της Ιταλίας κ. Ρέντσι δέχεται και αυτός μεγάλη πίεση ενόψει του δημοψηφίσματος του Δεκεμβρίου για τη συνταγματική αναθεώρηση το οποίο θα κρίνει την πολιτική του τύχη και βρίσκεται αντιμέτωπος με μια μεγάλης κλίμακας τραπεζική κρίση, την οποία δεν γνωρίζει πώς ακριβώς να αντιμετωπίσει. 

Η θεωρητική κατασκευή ενός «μετώπου» που θα αναγνωρίσει τον… πρωταγωνιστικό ρόλο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και θα αμφισβητήσει βασικές επιλογές της Ευρωζώνης δεν διευκολύνει την αποτελεσματική εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής, απλώς ενθαρρύνει διάφορα κυβερνητικά στελέχη στην χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα αναζήτηση τρόπων παράκαμψης της πολιτικής που έχει συμφωνηθεί.