Ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς και ο απουσιολόγος - Free Sunday
Ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς και ο απουσιολόγος

Ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς και ο απουσιολόγος

Ο δεύτερος είναι συνήθως ένας κουμπωμένος και ήρεμος νεαρός που προτιμά τη μοναξιά του. Όσο στερεοτυπικές κι αν ακούγονται οι παραπάνω περιγραφές, είναι μάλλον πιθανότερο σε ένα μέσο σχολείο σήμερα ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς συμβουλίου να είναι δημοφιλέστερος του απουσιολόγου.

Άλλωστε η κορυφαία στιγμή της σχολικής χρονιάς για τον πρώτο είναι η αναχώρηση της πολυήμερης εκδρομής των μαθητών στην αρχή της άνοιξης, ενώ για τον δεύτερο είναι η παραμονή της 28ης Οκτωβρίου, η ημέρα παράδοσης της σημαίας στον σημαιοφόρο και στους παραστάτες. Και μόνο η σύγκριση της έντασης των δύο χρονικών στιγμών στο υποσυνείδητο των μαθητών μπορεί να δικαιολογήσει τη διαφορά στη δημοτικότητα των δύο προσώπων.

Οι σχολικές αυτές αναμνήσεις επανήλθαν στο μυαλό μου όταν διάβασα τα πρώτα στοιχεία αξιολογήσεων των αρχηγών των δύο μεγαλύτερων κομμάτων πέρυσι τον χειμώνα, αμέσως μετά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ. Η περήφανη προβολή της, κατά το παρελθόν, ιδιότητας του προέδρου του μαθητικού συμβουλίου από τον Αλέξη Τσίπρα, άλλωστε, διευκόλυνε τον συνειρμό. Από την άλλη, οι σφιγμένοι τρόποι του νέου αρχηγού της ΝΔ παρέπεμπαν εύκολα στην εικόνα του καλού μαθητή. Η έκταση της απήχησης του πρώτου σε σύγκριση με τον δεύτερο δεν ήταν μόνο σαφής στις μετρήσεις εκείνης της περιόδου αλλά και αναμενόμενη. Ο διαχυτικός και ακόμη ελπιδοφόρος Αλέξης Τσίπρας επικρατούσε του απόμακρου Κυριάκου Μητσοτάκη, που έδειχνε έτοιμος να νουθετήσει, και όχι να κατανοήσει, τους εκλογείς για τις επιλογές τους.

Η προσλαμβανόμενη εγγύτητα του ψηφοφόρου με έναν πολιτικό είναι πάντα ένα πολύ βασικό κριτήριο αξιολόγησης του δεύτερου από τον πρώτο και επ’ αυτού ο αρχηγός της ΝΔ υστερούσε σημαντικά. Βέβαια, όπως και στον επιμελή απουσιολόγο της τάξης, στον Κυριάκο Μητσοτάκη αναγνωριζόταν η ιδιότητα του αποτελεσματικού διαχειριστή του κυβερνητικού έργου, χωρίς όμως αυτό το χαρακτηριστικό να είναι ικανό να αυξήσει τον δείκτη συμπάθειας προς τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ωστόσο, τα ευρήματα των ερευνών κοινής γνώμης του τελευταίου μήνα θυμίζουν ότι δεν είναι απίθανο κάποιες φορές, κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς να χάσει την αίγλη που του προσέδωσε η εκλογή του και ο απουσιολόγος να γίνει σταδιακά αποδεκτός από τους συμμαθητές του, που τελικά θα του αφαιρέσουν την ετικέτα του «απόμακρου». Η αδυναμία του επικεφαλής ενός μαθητικού συμβουλίου να εκπληρώσει τις μικρές υποσχέσεις του σχετικά με την ετήσια σχολική εκδρομή ή τη βελτίωση των σχέσεων της μαθητικής κοινότητας με το καθηγητικό προσωπικό πιθανώς να γκριζάρει την εικόνα του, ενώ μεγαλύτερη ζημιά μπορεί να προκαλέσει στη δημοτικότητά του η συνειδητοποίηση ότι η απόκτηση της ιδιότητας του επικεφαλής τον απομάκρυνε από τις παρέες των συμμαθητών. 

Από την άλλη, η χωρίς εντάσεις εκτέλεση του μετρημένου ρόλου του ως απουσιολόγου μπορεί να εντάξει σταδιακά τον «καλό μαθητή» στην παρέα, περισσότερο ως συνέπεια μιας κανονικοποίησης παρά ως αποτέλεσμα ενός αισθήματος εγγύτητας για το πρόσωπό του. Εννέα μήνες μετά το πρώτο κουδούνι, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, η εικόνα του κοινού για τον Αλέξη Τσίπρα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη φαίνεται να ταιριάζει καλύτερα στο παραπάνω παράδειγμα της ανατροπής των δύο μαθητικών προφίλ.

Στη μηνιαία έρευνα πολιτικών τάσεων της Prorata για τον Σεπτέμβριο, ο Αλέξης Τσίπρας επιλέχθηκε ως αποτελεσματικότερος του βασικού αντιπάλου του μόνο από το 12% του δείγματος (μια μείωση της τάξης του 50% σε σχέση με μετρήσεις του περασμένου Φεβρουαρίου) έναντι 25% του δείγματος που επέλεξαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι ακόμα εντυπωσιακότερο ότι ο πρωθυπουργός επιλέχθηκε ως ο πλέον απόμακρος από το 23% του δείγματος (δηλαδή μια αύξηση της τάξης του 30% σε σχέση με τις μετρήσεις του περασμένου Φεβρουαρίου) έναντι μόλις 25% του δείγματος που επέλεξαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως αυτόν στον οποίο ταιριάζει η ιδιότητα αυτή περισσότερο. 

Και αν η απώλεια δυνάμεων ως προς τη θετική ιδιότητα του «αποτελεσματικού» είναι δικαιολογήσιμη υπό τις βεβαρημένες συνθήκες της λιτότητας και του δύσκολα επιτεύξιμου στόχου της βελτίωσης των οικονομικών συνθηκών του μέσου νοικοκυριού, η επιδείνωση της εικόνας του Αλέξη Τσίπρα όπως αυτή καταγράφεται στην αύξηση του ποσοστού που του αποδίδει την αρνητική ιδιότητα του «απόμακρου» –και μάλιστα απέναντι σε έναν πολιτικό αντίπαλο με δυσκολίες στο επικοινωνιακό πεδίο– δεν ήταν αναμενόμενη. 

Η επιλογή περιορισμού των δημόσιων εμφανίσεων του πρωθυπουργού και αξιοποίησής του για «δηλώσεις ειδικού βάρους» ή για ομιλίες επαναλαμβανόμενου μοτίβου και κυρίως ξένου με την καθημερινότητα του πολίτη περιεχομένου, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση των κοινοβουλευτικών συζητήσεων περί διαπλοκής, φαίνεται να δημιουργεί ένα πλέγμα γύρω από τον Αλέξη Τσίπρα που τελικά τον αποξενώνει και δεν προστατεύει την εικόνα του. 

Τελικά, και οι πρόεδροι του δεκαπενταμελούς χάνουν κάποτε την ελκυστικότητά τους. Στο περιβάλλον του σχολείου είναι εύκολο να βρεθεί ένα άλλο πρόσωπο για τη θέση. Στο περιβάλλον της πολιτικής αυτό δεν είναι τόσο εύκολο κι έτσι η προοπτική ενίσχυσης της ελκυστικότητας του έτερου ανταγωνιστή, ακόμα κι αν αυτός είναι ένας απουσιολόγος, είναι σημαντική.