Πολιτική και οικονομική βαρυχειμωνιά

Η «Αριάδνη», το κύμα κακοκαιρίας που μας ήρθε από τον ευρωπαϊκό Βορρά, μας θύμισε πολλά που θα θέλαμε να ξεχάσουμε: πόσο δύσκολη είναι η διαχείριση έκτακτων καταστάσεων, πόσο προβληματικό –διαχρονικά– είναι το κράτος από το οποίο εξαρτάται η ομαλότητα στην καθημερινότητα, ότι δεν τα έχουμε δει ακόμη όλα γιατί πάντα υπάρχει κάτι χειρότερο, τι μπορεί να συμβεί όταν πρόσφυγες αφήνονται στη μοίρα τους γιατί η Ε.Ε. δεν τους θέλει και η χώρα μας δεν μπορεί.

Το ξεκίνημα του 2017 δεν ήταν καλό, όχι απλώς για την κυβέρνηση, όπως θέλει να βλέπει η ΝΔ, αλλά για όλα όσα αφορούν την ελληνική πραγματικότητα. Μέσα στη γενική καταχνιά ήταν μια ευχάριστη έκπληξη η πορεία των συνομιλιών στη Γενεύη για το Κυπριακό, που δεν απέδωσαν κάτι οριστικά θετικό, όμως σηματοδότησαν εμβάθυνση της διαπραγμάτευσης (για πρώτη φορά ανταλλάχθηκαν χάρτες για το εδαφικό) και βήματα προόδου προς την κατεύθυνση της επανένωσης του νησιού. Η λύση του Κυπριακού θα μπορούσε να επηρεάσει καταλυτικά τις ευρωτουρκικές σχέσεις και επομένως να αλλάξει θεαματικά τη διεθνή εικόνα της χώρας μας, που, ξαφνικά, θα γινόταν θετικός πρωταγωνιστής σε εξελίξεις διεθνούς ενδιαφέροντος γύρω από την προοπτική ενεργειακής πολυμερούς συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Ωστόσο, τα κλειδιά τα κρατά η Άγκυρα και για την ώρα ο Ρ.Τ. Ερντογάν δίνει προτεραιότητα στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση για την οποία χρειάζεται τη στήριξη των εθνικιστών της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, οι οποίοι δεν θέλουν αλλαγή του status quo στην Κύπρο.

Ο Αλ. Τσίπρας ασχολήθηκε προσωπικά με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, γνωρίζοντας ότι η στάση του θα επηρέαζε τον τρόπο που η Ά. Μέρκελ αντιμετωπίζει τη χώρα μας – με όλο και μεγαλύτερη αδιαφορία το τελευταίο διάστημα. Το νέο ορόσημο είναι το Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου, που αν περάσει χωρίς κάποιο πράσινο φως για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης (το πιθανότερο), θα πρέπει να περιμένουμε το επόμενο, στις 20 Φεβρουαρίου, αφού στο μεταξύ θα έχει δημοσιοποιηθεί η έκθεση του ΔΝΤ για το ελληνικό χρέος (που θα το κρίνει μη βιώσιμο) και μια συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ, που θα μπορούσε να αποφασίσει τον Μάρτιο την ένταξη της χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, εφόσον στο μεταξύ είχε επιτευχθεί συνολική συμφωνία κυβέρνησης-πιστωτών.

Όμως τώρα απέχουμε πολύ από κάτι τέτοιο. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει, ούτε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος μέχρι να ταξιδέψει στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα δεν είχε ενημέρωση από την πλευρά των πιστωτών, οι οποίοι είναι σαν να έχουν κόψει τις γέφυρες, αφήνοντας εδώ τα τεχνικά κλιμάκια να κάνουν μια δουλειά ρουτίνας που δεν πρόκειται να καταλήξει πουθενά χωρίς πολιτική απόφαση σε επίπεδο ευρωπαϊκής κορυφής.

Με άλλα λόγια, έχουμε καθηλωθεί στο ίδιο σημείο: Υπάρχουν εκκρεμότητες ως προς την υλοποίηση προαπαιτούμενων για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αλλά τα εμπόδια δεν είναι ανυπέρβλητα και μπορεί να προκύψει συμβιβασμός εάν υπάρξει αμοιβαία πολιτική βούληση. Το κλειδί βρίσκεται στα μέτρα 4-5 δισ. ευρώ που ζητά το ΔΝΤ για την περίοδο μετά το 2018 προκειμένου να εξισορροπηθούν τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3,5%. Μέχρι στιγμής είναι βέβαιο ότι ο Β. Σόιμπλε υιοθετεί τις απαιτήσεις του ΔΝΤ, ενώ δεν αποκλείεται να γίνουν αποδεκτές από το σύνολο των ευρωπαϊκών θεσμών.

Η κυβέρνηση φαίνεται πως αποδέχεται ανεπίσημα τη μείωση του αφορολόγητου, απορρίπτει κατηγορηματικά το κόψιμο κύριων συντάξεων μέσω της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς, ενώ προτείνει την επέκταση του κόφτη (αυτόματος μηχανισμός διόρθωσης δημοσιονομικών αποκλίσεων) μέχρι το 2020,ώστε να μην απαιτηθεί η προληπτική νομοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων.

Απάντηση από τους εταίρους δεν υπάρχει ως προς αυτό, ενώ θα μπορούσε να ζητηθεί έγκριση από τη Βουλή ακόμη και για την επέκταση του κόφτη, κάτι το οποίο θα προκαλούσε κοινοβουλευτικές, ενδεχομένως και εσωκομματικές εντάσεις, ενώ έχει πέσει στο τραπέζι του Μεγάρου Μαξίμου ακόμη και ιδέα για απαίτηση πλειοψηφίας 180 βουλευτών προκειμένου να νομοθετηθούν πολιτικές που δεσμεύουν τη χώρα για περίοδο που υπερβαίνει τη συνταγματικά προβλεπόμενη ολοκλήρωση της θητείας της παρούσας κυβέρνησης, το 2019.

Η εικόνα των προσφύγων στις χιονισμένες σκηνές στη Μόρια της Λέσβου ήταν κυριολεκτικά ανυπόφορη. Ξενοδόχοι που δεν δέχονταν να τους φιλοξενήσουν προσωρινά, το πλοίο που άργησε να φτάσει στο νησί για να προσφέρει κάποια προστασία στους κατατρεγμένους, ασυνεννοησία μεταξύ των συναρμόδιων αρχών, αδιαφάνεια σε σχέση με την αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, η αμηχανία του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα και η πρεμούρα της ΝΔ να υπερασπιστεί τις Αμυγδαλέζες, αφού τώρα, όπως λένε, υπάρχουν χειρότεροι προσφυγικοί καταυλισμοί.

Και ενώ αποδεικνύεται με τον πιο δραματικό τρόπο ότι το προσφυγικό είναι μια πολύ βαθιά κρίση που αντιμετωπίζεται επιφανειακά και με τηλεοπτικούς όρους από τους περισσότερους, στην επικαιρότητα αναδεικνύονται και θέματα εσωτερικής ασφάλειας. Η σύλληψη της Π. Ρούπα, η τρομοκρατική επίθεση εναντίον αστυνομικών έξω από τα γραφεία του ΠΑΣΟΚ στη Χ. Τρικούπη, η συζήτηση για το άβατο των Εξαρχείων που ξαναφούντωσε, οι δεσμεύσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι μόλις επιστρέψει στην εξουσία θα επιβάλει νόμο και τάξη παντού. Αγαπημένο θέμα για τη ΝΔ, που, αντίθετα, δεν λέει πολλά για το τεράστιο σκάνδαλο της Novartis, το οποίο συνδέεται με μίζες για τη διόγκωση της φαρμακευτικής δαπάνης και στο οποίο επενδύει πολιτικά η κυβέρνηση, αφού αφορά σκελετούς στα ντουλάπια προηγούμενων συστημάτων εξουσίας.

Όλα αυτά επιβεβαιώνουν την αντοχή της ελληνικής ασυναρτησίας, η οποία επιβεβαιώθηκε και με το μπάχαλο για τα πόθεν έσχες, η ηλεκτρονική υποβολή των οποίων αναβλήθηκε για δύο μήνες, αφού οι υπόχρεοι υφίστανται τον απόλυτο παραλογισμό ως προς τα χαρτιά που πρέπει να μαζέψουν (μέχρι και βεβαιώσεις μηδενικών τραπεζικών λογαριασμών!). Στο μεταξύ, οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν ξέρουν καν ποιες ακριβώς είναι οι νέες επιβαρύνσεις στο εισόδημά τους, αφού η σχετική εγκύκλιος βρίσκεται στο στάδιο των διαρροών, ενώ, κανονικά, ισχύει από 1η Ιανουαρίου.

Σε άλλα νέα, ο Γ. Παπανδρέου συζήτησε με τη Φ. Γεννηματά την επιστροφή του στο ΠΑΣΟΚ, ο Κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Α. Ρέμο και έγινε η δίκη Καμμένου κατά Πετρουλάκη για άρθρο γνώμης του γελοιογράφου στο Protagon.

Ως προς τις εκλογές, ισχύει ότι η κυβέρνηση δεν σχεδιάζει κάτι τέτοιο, αλλά δεν μπορεί και να το αποκλείσει, δεδομένου ότι την τελευταία λέξη την έχει ο Β. Σόιμπλε που ελέγχει το «ταμείο». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση θα διαρκέσει όσο αντέξει. Και θα αντέξει όσο το επιτρέψουν οι εταίροι/θεσμικοί πιστωτές, που έχουν κουραστεί από τον ελληνικό μπελά, όμως την ίδια ώρα δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν άλλους, μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς μπελάδες – από το Brexit μέχρι τη Λεπέν.